साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यासको ४१ औँ शृङ्खला आइतवार अपरान्ह सम्पन्न भएको छ । झिल्का साहित्य समाज नेपालको आयोजनामा यो अभ्यास शृङ्खला निरन्तर हरेक हप्ता सञ्चालन हुँदै आएको छ ।
साप्ताहिक झिल्का कविता लेखन अभ्यासका विगतका शृङ्खलामाझैँ यसपटक पनि सहभागीहरूको निकै उत्साहप्रद सहभागीता रहेकोे थियो । जसमा नेपाल, भारत, भुटान लगायत विश्वका विभिन्न देशमा रहेर नेपाली भाषा, साहित्यलाई निरन्तर माया गर्नुहुने ६२ जना झिल्काकारहरूको सहभागीता रहेकोे थियोे । यो उत्साहपूर्वक सहभागिताका लागि सम्पूर्ण सहभागीहरूमा संयोजक म्यामराज राईले हार्दिक धन्यवाद ज्ञापन गर्नुभएको थियोे ।

झिल्का कविताको उन्नयन, विकास र प्रवर्द्धन गर्नका लागि समाजले विभिन्न क्रियाकलापहरू सञ्चालन गर्दै आएको छ । त्यसमध्ये साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यास शृङ्खला पनि एक भएको र साप्ताहिक रूपमा निरन्तर सञ्चालन गरिने यसका परिकल्पनाकार एवम् झिल्का कविताका प्रवर्तक वसन्त अनुभवले बताउनुभयो ।

शृङ्खलाबारे प्रष्ट पार्दै शृङ्खला संयोजक/प्रशिक्षक म्यामराज राईले हरेक हप्ताको शुक्रवार राति १२ बजे अभ्यासको सूचना झिल्का कविता फेसबुक समूहमा राखिने र उक्त सूचनाको कमेन्टमा इच्छुक झिल्काकारज्यूहरूले स्वत:स्फूर्त आफ्ना उत्कृष्ट झिल्काहरू राखेर सहभागीता जनाउन सकिने बताउनुभयो ।

झिल्का कविता, नेपाली माटोमा उम्रिएको एक नवीनतम एवम् लघुतम प्रयोगवादी काव्य विधा हो । जसमा विम्ब, प्रतीक र अलङ्कारको प्रयोग गर्दै चोटिलो पाराले तीन हरफमा लेख्ने गरिन्छ । जसको पहिलो हरफले विषयवस्तुको उठान, दोस्रो हरफले विषयवस्तुको बिस्तार र तेस्रो अर्थात् अन्तिम हरफले भावलाई उत्कर्षमा पुर्‍याई समापन गर्ने गर्दछ । यसका प्रत्येक हरफमा तीन/तीन शब्दहरू हुने गर्दछन् । जम्माजम्मी नौ वटा शब्दमा एउटा झिल्का कविता पूरा हुने भएकोले यसलाई नौ शब्दको कविता पनि भन्ने गरिन्छ ।

झिल्का कविताका तीन हरफ मध्ये पहिलो र तेस्रो हरफमा अन्त्यानुप्रास हुनुपर्ने विधान छ भने दोस्रो हरफ स्वतन्त्र हुने गर्दछ । अर्थात् दोस्रो हरफको अन्त्यमा पहिलो र तेस्रो हरफको अन्त्यानुप्राससॅंग मिल्ने समध्वनिक अक्षर नभएमा उत्तम मानिन्छ ।

साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यास शृङ्खला- ४१ मा सहभागी झिल्काकारहरूका सुन्दर झिल्काहरू-

…
१,
कर्म अन्तिम सत्य
निरन्तर गर नथाकी
तिम्रै पोल्टोमा फत्य ।
२,
चर्चामा बस चुलीको
इतिहासमा नसरापून् सन्तानले
भरोसा देऊ घरमुलीको ।
३,
लक्ष्मण बचाउने हनुमान्
रामायणमा प्रशिद्ध जसरी
बनोस् पदचाप महान् ।

• म्यामराज राई, भोजपुर
  …
  १,
  युद्ध गर्ने रावण
  लङ्का जलाउने हनुमान
  छुल्याहा नारद ब्राह्मण ।
  २,
  उथलपुथल छ देशमा
  रानो हराएको मौरी
  नेताहरू जोगीको भेषमा ।
  ३,
  मुसाले खायो धान
  भ्रष्ट देखियो खुलस्त
  खोज्छन् सबैले मान ।
• बेदु न्यौपाने
  …
  १,
  देशको कानुन हराउँदा
  नारी सुरक्षित छैनन्
  नेताले भकारी भराउँदा।
  २,
  सभ्यताको ढिकुटी रित्तियो
  कुसंस्कार शिरोपर गर्दा
  आफैँमा कुविचार भित्रियो।
• विकास क्षेत्री ‘अञ्जान’
  कैजले, बिजनबारी, दार्जिलिङ
  …
  १,
  काम गर्ने हनुमान्
  पगरी गुथ्ने ढेडु
  नेपाली राजनीति महान् !
  २,
  सिङ छैन जसको
  चलेको छ उखान
  तिखे नाम त्यसको !
  ३,
  भ्रमको खेती किन ?
  बसेका छौँ हामी
  गन्दै तिम्रो दिन ।
• हरिबहादुर गिरी
  …
  १,
  आफ्नो कर्ममा रमाउनु
  दुनियाँ हिँड्छन् दशतिर
  आफ्नै बाटो समाउनु ।
  २,
  किन गर्नु गाली ?
  आफ्नो पारा हेर
  त्यसै बज्छ ताली ?
  ३,
  छामिसकेँ नाडी उसको
  चैतमा सिरक ओढेर
  भगाउने जाडो पुसको ।
• पुष्पा राई
  बादेल, खोटाङ
  …
  १,
  बेकार आशा फलको
  कर्मबिनाको त यहाँ
  अन्तिम आशा जलको ।
  २,
  मानिस जन्म पायौँ
  नबिर्सिउँ अनेक जुनी
  हामीले पक्कै धायौँ ।
  ३,
  समस्याको चाहिने समाधान
  हामीलाई चाहिने साथ
  प्रभुको सदा वरदान ।
• कार्की डिबी माकुम
  सुनवल-४, नवलपरासी
  …
  १,
  समस्या हुँदैमा नआत्तिनु
  पुग्यो भन्दैमा फेरि
  कहिल्यै पनि नपात्तिनु।
  २,
  देशमा किन कचिङ्गलो?
  जुनै सरकार आओस्
  जनताको भएन भलो।
  ३,
  निभ्ने बेलाको बत्ती
  झुलुक्क गर्दै निभेपछि
  बल्ल भनिएला असत्ती।
• अर्जुन प्रसाद चौलागाई
  अमेरिका, बोस्टन
  …
  १,
  पसिनाले सिॅंचेर बारी
  पौरखमा रमाऔॅं सबै
  निको हुन्छ बिमारी ।
  २,
  विदेशी कमाउन गए
  देख्दैनन् हाम्रा युवा
  उता देशविहीन भए ।
  ३,
  देश बलियो हुन्छ
  मिले पछि हामी
  दुष्ट बसेर रुन्छ।
• सुरेशकुमार पाण्डे
  घोराही – १८, दाङ
  …
  १,
  गरेर नित्य काम
  देखाउँ विश्वमा हेर
  प्यारो नेपालको नाम।
  २,
  हाँस्दैछ शत्रु जहाँ
  बनाई अस्थिरता हाम्रो
  फुटाल्दै हामी यहाँ।
  ३,
  धैर्य राखेर हेर
  न्याय समान हुन्छ
  समय नफाल खेर।
• कमल प्रसाद बगाले रेग्मी
  वालिङ्ग बजार स्याङ्जा
  …
  १,
  चोखो माया लगाइन्छ
  एक अर्काको दु:खसुखमा
  साथ सहयोग जगाइन्छ।
  २,
  जागौँ सबै नेपाली
  नदिउँ शत्रुलाई खेल्न
  बन्नुपर्छ देशको माली।
  ३,
  राखेर एउटै चाहना
  अगाडि बढ्ने गर्नुपर्छ
  छुटाउनु हुँदैन आफ्नोपना ।
• सतीश पण्डित
  भानु – ६, चुँदी तनहूँ (हाल चनपा ६ मातातीर्थ)
  …
  १,
  सर्पले विष बोक्छ
  जिस्काउने काम नगर
  अति भएपछि टोक्छ ।
  २,
  गाह्रो छ जिउन
  मन फाटेको छ
  नसकिने भो सिउन !
  ३,
  छैन घरमा मुली
  चोरलाई गफिने चौतारो
  साधुलाई अकारण सुली ।
• ऋजु दिल्पाली (राजेन्द्र घिमिरे)
  इटहरी – १, सुनसरी
  …
  १,
  साहित्यिक बगानमा उपविधा
  उम्रियो प्रर्वतित झिल्का
  शीत, उदक, बाछिटा ।
• फेसबुक कवि
  …
  १,
  तिहारमा दिदीबहिनी दाजुभाइ
  देउसी भट्याउॅंछन् आँगनीमा
  अॅंधेरी रातमा हाइहाइ।
  २,
  भोक सहन्छु बरु
  आफ्नैले खुट्टा तान्छन्
  पीडा नदेऊ अरू ।
  ३,
  धेरै अमिलो तामा
  कहिलेकाहीँ तरकारी खानु
  असर गर्छ आमा !
• चुडामणी देबकोटा
  पुरानोनैकाप काठमाण्डौ
  …
  १,
  भैल्यारुले भैलो गाए
  यो तिहारको बेलामा
  पैसा सेलरोटी पाए।
  २,
  भाइले टीका लगाए
  बहिनीको अपार माया
  भाइको कष्ट भगाए।
  ३,
  बाँचुञ्जेल हुन्छ माया
  कुरा प्राणी जगत्को
  मरेपछि सड्ने काया।
• नवराज भट्ट
  कञ्चनपुर
  …
  १,
  असल बाटो समाउनु
  ठगी धन्दा त्यागेर
  आफ्नो कर्ममा रमाउनु।
  २,
  घरमुलीलाई साथ दिनु
  राम्रो व्यवहर देखाएर
  पुर्खाबाट आशीर्वाद लिनु।
  ३,
  समय नफाल खेर।
  हल्ला मच्चाएर हिँड्दैमा
  पाइॅंदैन न्याय हेर।
• राज कुमार राजभण्डारी खोटाङे
  मध्यपुर ठिमी -५, संगम कोलोनी राधे राधे भक्तपुर
  …
  १,
  नेपालको राजनीति जात्रै
  विकासको गतिविधि शून्य
  जताततै भ्रष्टाचारी मात्रै ।
  २,
  चुनावमा भोट तान्ने
  अचम्मको कला छ
  जनतालाई ठग्न जान्ने।
  ३,
  चेतनाको दीप बालौं
  ढिलासुस्ती नगरी अब
  खराब तत्वलाई फालौं।
• भोज विवश मगर
  गैंडाकोट -३ नवलपरासी पूर्व
  …
  १,
  जिन्दगीको नबुझेर सार
  बोल्दै मानिस अनेकन
  बनेका सधैँभरिको भार ‌।
• आर्त अकुलीन
  …
  १,
  शरद्को याम अँधेरो
  घुम्न जाउँ कहाँ
  बिताउँदै पानी पँधेरो ।
  २,
  दिन भयो चुहिने
  फूलको मेला रमाइलो
  डर भयो कुहिने ।
  ३,
  प्रकृति भनेर भएन
  तुफान उठेर समुद्रमा
  झरी चाडबाडमा गएन ।
• मोती योन्जन सुब्बा
  दार्जिलिङ।
  …
  १,
  परिश्रमको खेती गर्नु।
  पसिना चुहाउँदै माटोमा
  फलले भण्डार भर्नु।
  २,
  सदैव सत्य बोलेर
  हृदय सफा राख्नु
  मनको कुरा खोलेर।
  ३,
  असत्य कहिल्यै टिक्दैन
  मनमा यो गुन्नुपर्छ
  नबोल्नेको चामल बिक्दैन।
• सरस्वती श्रेष्ठ
  रुपन्देही बुटवल
  …
  १,
  आकास छुन खोज्छौ
  लक्ष्यहीन गन्तव्य लिएर
  बगम्फुसे कुरा रोज्छौ ।
  २,
  आधारहीन सिद्धान्त चलाउँछौ
  चम्चेहरू पैसामा पालेर
  बिभ्रान्तीको मसाल जलाउँछौ।
  ३,
  चोरबाटो छिरेर रमाउॅंछौ
  क्षणिक भ्रममा डुबेर
  पश्चात्तापमा आँसु खसाउॅंछौ।
• दिल ठकुरी
  दार्जिलिङ
  …
  १,
  उल्टो बाटो रोज्छौ
  जसले अन्याय गर्छ
  उसैले न्याय खोज्छौ ।
• प्रेम थापा “मन”
  बागलुङ
  …
  १,
  बुझ जिन्दगीको सार
  पसिना पोख्यौ भने
  मिल्छ खुसी अपार l
  २,
  नबस अब रोएर
  खुल्दैन भाग्यको ढोका
  पुर्पुरो मात्रै छोएर l
  ३,
  रमाउनु आफ्नै कर्ममा
  समदर्शी भाव राख्नु
  नपार्नु कसैलाई मर्ममा l
• बाबुराम गौतम
  गुल्मी
  …
  १,
  हुँदिन टाढा कहिल्यै
  बनौँ चखेवा चखेवी ,
  गाढा माया जहिल्यै ।
  २,
  जीवन घामछायाँ हाम्रो
  सल्लाह गरेर बढ्दा ,
  हुन्छ घरबार राम्रो ।
  ३,
  हुन्छ कहिलेकाहीँ भुल
  सुधारेर बढौँ अघि ,
  बन्छ जीवन फूल।
• सीमा कार्की समर्पण
  मेलचोक पर्सा
  …
  १,
  जिन्दगी हो हारजित
  सिकौं अब हामीले
  लगाउन दु:खसॅंग मित ।
  २,
  उपहार कोशेली लिएर
  आयो प्रदेशी हिजो
  रातदिन आँसु पिएर ।
  ३,
  सुख छ जिन्दगीमा
  चाहेपछि यो मनले
  छुटकारा पाइन्छ बन्धकीमा ।
• ईश्वर साउद (भिक्षु)
  रामारोशन गाउँपालिका ६ सुदुुरपश्चिम अछाम
  …
  १,
  तितो सत्य भनेर
  झुठ बोल्ने जति
  डुल्छन् राजा बनेर।
  २,
  ठुला-ठुला कुरा
  जोत्दै हिँड्ने मान्छे
  बुद्धि देख्छ अपुरा।
• राजनारायण राई
  राजदल बस्ती सोनादह
  …
  १,
  विदेश जानेहरूले भन्छन्
  रोजगारीको सुनिश्चितता नभएपछि
  युवायुवतीहरू परदेशी बन्छन् ।
  २,
  देशमा बस्नलाई पनि
  अलिकति वातावरण छैन
  सरकार बुख्याचा बनी ।
  ३,
  हुँदैन मनको रहर
  चाडपर्वको बेला आएपछि
  सुन्नुपर्छ दु:खद खबर ।
• पृथक प्रकृति
  झापा
  …
  १,
  तिहार पनि आयो
  अभागी रहेछु म
  निराशा मात्रै छायो ।
  २,
  कति सहनु चोट
  भाग्य नै होला
  लाग्छ मलाई खोट।
  ३,
  पीडाले मन भारी
  कसैको पनि नहोस्
  यस्तो कर्म हारी।
• सानु जोशी
  सुदुर पश्चिम दार्चुला
  …
  १,
  नबस्नु भन्छन् भीरमा
  खोलाको ताण्डव देखियो
  सुरक्षित रहेन तीरमा ।
  २,
  युद्धले हुनेछ विनाश
  ध्वस्त भइसके संरचना
  फिँजाएर दुष्टले पाश ।
• कृष्णकुमार वैद्य
  बनेपा ९, काभ्रे
  …
  १,
  रमाइलो देशमा गरेको
  जनता उतार्न सडकमा
  घाम पानि परेको ।
  २,
  धन्यवाद दिनु सरकारलाई
  आत्म समर्पण दिलाउन
  तिरस्कार गर्छ भ्रष्टाचारलाई।
  ३,
  निसन्देह प्रभाव जमाई
  पीडितको हिसाब दिलाऊ
  सहकारी ठग समाई ।
• विवश पारदर्शी
  झापा
  …
  १,
  रमझम आयो तिहारको
  बलिराजाको हुकुम अन्सार
  खुसी लिएर वारपारको !
  २,
  शरद्को घाम घमाइलो
  दसैँपछिको यो महोत्सव
  तिहार हुन्छ रमाइलो !
  ३,
  खेलेर देउसी, भैलो
  औँसीको रातलाई पार
  लगाऔॅं पुगेर घरदैलो !
• अच्युत घिमिरे
  सर्पाङ, भुटान
  …
  १,
  ढकमक्क बारीमा फूल
  फूल्यो मेरो भाइ
  दुःखी चेलिलाई नभुल |
• सरिता सेढाई
  धादिङ
  …
  १,
  सहकारी सहकार्य खोइ ?
  बिच सडक ढाकेर
  सधैं बस्नु रोइ?
• राजकुमार कार्की
  …
  १,
  आयो घरघरमा उमङ्ग
  सारा जगत् रमायो
  झिलिमिली बत्तीले दङ्ग।
• सुनगाभा पोखरेल
  कपिलवस्तु – १, बैरिया
  …
  १,
  लेख्नु हो जीवन
  अन्त जाँदैन कहीँ
  लाग्छ यसैमा मन ।
  २,
  न घर थर
  थाहा छैन मलाई
  आफ्नै लाग्दैन भर ।
  ३,
  के हुनु तयार
  ती परदेशी दाजुलाई
  के हो तिहार ?
• मधुसूदन पराजुली
  काभ्रे
  …
  १,
  उथलपुथल भयो खेलमा
  डुबाएर काल मेरो
  मायालु पर्यो भेलमा ।
  २,
  फेसबुकमा गाएर जुहारी
  मै बेइमानी हुनाले
  भेटिएन असल बुहारी ।
  ३,
  तार्के तुर्के पुछ्दै
  खानलाई नै होला
  फोहरमा सातु मुछ्दै ।
• रामप्रसाद पुरी
  बादेल, खोटाङ
  …
  १,
  गर्नैपर्छ हामीले अवलम्बन
  चाडपर्वमा खुसी नेपाली
  मान्नुपर्छ संस्कृतिमा आफ्नोपन ।
  २,
  भेटघाट जुराउने पर्व
  भड्किलो नहोस् हजुर
  यसैमा मान्नुपर्छ गर्व।
  ३,
  रमाऔॅं संस्कार बचाएर
  प्रतिस्पर्धा नगरौँ कोहीसँग
  हुँदैन आफैलाई फसाएर।
• घनश्याम पन्त
  हरिवन सर्लाही
  …
  १,
  धर्म संस्कारमा रमाऊ
  अर्काको लहैलहैमा नलाग
  आफ्नो संस्कृति बचाऊ ।
  २,
  चाडपर्वमा रमाइलो हुन्छ
  आफन्तसँग भेटघाटको माध्यम
  खानपिनले मन छुन्छ ।
• भगवती दवाडी
  झापा
  …
  १,
  तिहारले सङ्घार छोयो
  घर जान नपाएका
  परदेशीको मन रोयो।
  २,
  सयपत्री, मखमली फुल्यो,
  तिहारको आगमनले गर्दा
  सनातनीले पीर भुल्यो।
  ३,
  महान् पर्वहरूको अवसरमा
  फर्कन चाहन्छन् परदेशी
  आफ्नै गाउँ घरमा।
• अरुण कुमार भुजेल
  गोरूबथान, कालेबुङ, भारत
  …
  १,
  देश कङ्गाल बनाएछ
  भ्रष्ट नेता कर्मचारीले
  दुख लाग्छ सताएछ।
  २,
  पिउने पानी किन्नुपर्छ
  नाम जलधारको धनी
  सही क्रान्ति चिन्नुपर्छ।
  ३,
  जनता भेडा भयो
  भोट रक्सीमा साटेर
  विचारा ! बुद्धि गयो।
• एवाइ प्रभात
  खाल्सा छिन्ताङ सहिदभूमि धनकुटा
  …
  १,
  अनौठो परम्परा बसाले
  नयाँले पनि चिच्याई
  आफ्नो स्वाभिमान खसाले।
  २,
  सोचको विकास गरेनन्
  लुट्न मात्र आएका ,
  जनमा आश भरेनन् ।
  ३,
  जनताले बुझेनन् किन ?
  अझै स्वागत भ्रष्टको ,
  स्वार्थमा भए लिन।
• सुस्मिता अधिकारी
  काठमाडौँ
  …
  १,
  कुरा गर्छन् कर्मको
  याद गर्दैनन् कदापि
  भाषा अनि धर्मको ।
  २,
  समाज भाँडिएको देखिॅदैछ
  कसैलाई मतलब छैन
  गणतन्त्र असफल लेखिॅदैछ ।
  ३,
  नेताहरूको पेट भरियो
  हेर खानसम्म खाएछन्
  आजै शोक गरियो ।
• राजेशराज गड्तौला
  कॅाडाघारी, काठमाण्डौ
  …
  १,
  सम्बन्ध जोड्छन् हेर
  सानो सानो निउँमा
  छोड्छन् एक फेर ।
• अम्बिका अधिकारी
  झापा बिर्तामोड
  …
  १,
  परिश्रमको मिठो फल
  बहुमूल्य समय नफाल
  गरे राम्रो मलजल ।
• बिबा तामाङ
  लाटपञ्चर सिटोङ खरसाङ
  …
  १,
  नखेद्नु मुसो धेरै
  बन्ला ऊ भोलि
  झम्टिने ठुलो शेरै।
  २,
  उधारो प्रेमको पासो
  नबुनौं ज्यादा लामो
  दुनियाँमा नफिजाऊ हाँसो ।
• हरिगोपाल न्हुच्छेँप्रधान
  काभ्रे, साँगाबजार बनेपा १४
  …
  १,
  हिमाल पहाड तराई
  यकढिका भइ जुटौं
  काही नबनौं पराई ।
  २,
  स्वर्ग जस्तो नेपाल
  सबै मिले सकिन्छ
  बनाउन अब विशाल ।
  ३,
  हिमाली पानी पिएर
  मिहेनत गरै सबैले
  एकजुट होऔॅं मिलेर ।
• भूपेन्द्र के.सी.
  …
  १,
  नरम, लचिलो व्यवहार
  मनभित्रको चोखो माया
  सजाउँला सुन्दर संसार ।
  २,
  पुर्खाहरूका संस्कार पछ्याउँदै
  जन्मदेखि मृत्युपर्यन्त सङ्घर्षरत
  रुढीवादी कुरीतीहरू लत्याउँदै ।
  ३,
  अवश्यमेव पुग्नेछौ लक्षमा
  एकत्रित भएर लागिरहनु
  सत्यता न्यायको पक्षमा ।
• गुणनिधि घिमिरे
  अमेरिका
  …
  १,
  सेवा नै दान
  पाप कर्म नगरे
  धर्मलाई सधैँ मान ।
  २,
  अध्यात्मले पाइन्छ ज्ञान
  दिन्छ सत् प्रेमले
  प्रतिष्ठा उच्च सम्मान ।
  ३,
  पापमा पुण्य पाइँदैन
  कल्याण गर्नु सबैको
  सेवामा गाली खाइॅंदैन।
• कृष्ण बजगाई
  भक्तपुर
  …
  १,
  सधैँभरि हुँदैन दुख
  धैर्य गर्दै जानुपर्छ
  झुलुक्क झुल्किन्छ सुख ।
• उर्मिला के.सी.
  धनकुटा
  …
  १,
  खुसी लिएर आयो
  नेपाली घर आँगनमा
  तिहारको रौनक छायो।
  २,
  खाली हुदाँ निधार
  मुटु दुख्छ परदेशीको
  बर्सेनि आउँदा तिहार।
• अनिता भण्डारी
  ताप्लेजुङ
  …
  १,
  राम्रो सोची सोची,
  आफू जलेर दियो,
  बालेको प्रगति रोजी ।
  २,
  जलेको जज्यै भइयो,
  जिन्दगी बिताउनु रहेछ,
  अब कोमामा गइयो।
  ३,
  बाँच्नै धिक्कार लाग्ने,
  समय भोगेको पाएँ,
  कति घमण्ड जाग्ने।
• मनोहरी पौडेल
  गैडाकोट १
  …
  १,
  जीवनानुसार मैले चाहेको
  यो मन बेकार
  मायाले मृत्यु दिएको ।
  २,
  भेदभाव अब भनिॅंदैन
  नगर्नु बेकार कुरा
  जातपात विषय हैन ।
• भोलामान बर्देवा(वैरागी माईलो)
  धरान – ८, सुनसरी
  …
  १,
  जित हुन्छ सत्यमा
  क्षणिक दु:ख होला
  न्यायको सूत्र फत्यमा ।
  २,
  मनुष्यले गर्नुपर्छ कर्म
  फलको आस नराखी
  श्रीकृष्णले बताएको मर्म ।
• प्रद्युम्न चालिसे
  भक्तपुर कटुञ्जे
  …
  १,
  राजनीति जस्तो खेल
  नेताले गर्छन् सधैं
  सरकार भयो फेल ।
  २,
  तिहार नजिकिॅंदै गर्दा
  देशमा आन्दोलन चर्कियो
  सरकारले भ्रम छर्दा ।
• बुद्धिमान दनुवार (सुरुङ्गेली कान्छो)
  कनकाई -४, झापा
  …
  १,
  बरु कुरा गर अन्तको
  आँसु झर्छन् मेरा
  नगर कुरा आफन्तको
  २,
  केहि गर्न सक्दिन
  भन्छौ किन त्यस्तो
  अल्छी गर्छौ किन ?
  ३,
  आँशु कहिल्यै झार्दिनॅं
  परिवारलाई खुसी बनाउँछु
  कति हिम्मत हार्दिनॅं ।
• खडक आर सि मिलन
  छेडागाड नगरपालिका २ साल्मा जाजरकोट
  …
  १,
  यहाँ कर्मको फल
  आफैं प्राप्त हुन्छ
  चढाउन पर्दैन जल ।
  २,
  चर्चाको शिखरमा चढ्नु
  सबैले चिन्ने गरेर
  राम्ररी अघि बढ्नु ।
  ३,
  रावणले सीता हरे
  रामले हनुमान्को सहयोगमा
  सीतालाई फिर्ता गरे ।
• ललिता गिरी
  सिन्धुली
  …
  १,
  मिलिजुली बसेको राम्रो
  वर्ष दिनको पर्व
  संस्कार संस्कृति हाम्रो ।
  २,
  कार्तिकमा पर्व लाग्दै
  घरघर आँगन पुगिन्छ
  भैलेनी दान माग्दै।
• दुर्गा आचार्य
  मोरङ
  …
  १,
  स्थानीय पानी घट्ट
  जाँतो छोड्नु होस् ,
  मसिनो धुलो चट्ट ।
  २,
  आफ्नो देशमा रमाउनु
  खाँडी मुलुक छोड्नु ,
  सत्य बाटो समाउनु ।
  ३,
  गदै नगर्नु गाली
  अब सफल भएपछि,
  सबैले बजाउछन् ताली ।
• श्रीकृष्ण धामी
  बझाङ
  …
  १,
  कागती अमिलो रस
  म त हिँडे
  तिमी हेरेर बस ।
  २,
  आफ्नै भनी धाएपछि
  हुन्छ जित सम्बन्धको
  चोखो माया लाएपछि ।
• अनुग्रह राना मगर ‘पुष्प’
  पाँचखपन न.पा. ६ संखुवासभा
  …
  १,
  साहित्य संस्कृति भाषामा
  गरेर सेवा सबैले
  विकृति हटाउने आशामा ।
  २,
  देश साझा सम्पत्ति
  तेरो मेरो गरेमा
  झेल्न गाह्रो विपत्ति ।
  ३,
  मेरो होइन हाम्रो
  उदार मनले सोचेमात्र
  हुने गर्छ राम्रो ।
• जयनारायण नेपाल
  इलाम, हाल सूर्यविनायक – २, बालकोट ,भक्तपुर
  …
  १,
  आफ्नो कर्ममा रमाउनू
  खुशी पाउन जीवनमा
  निष्ठाको मार्ग समाउनू ।
  २,
  नहोला सबैको धन
  सहयोग गर्न अप्ठ्यारोमा
  फराकिलो पारौँ मन ।
  ३,
  बारीमा सयपत्री ढकमक्क
  बाकसमा आयो भाइ
  दिदी परिन् पक्क !
• शान्ता पौडेल भट्टराई
  टङ्कीसिनवारी, मोरङ
  …
  १,
  बाढीले आयो सङ्कट
  एकैपटक पसी खेलमा
  बनायो धानबाली कङ्कट ।
  २,
  तिहार नजिकै आयो
  दुःखद क्षण बिर्सेर
  सर्वत्र खुशियाली छायो ।
  ३,
  गरे दुरुपयोग सत्ताको
  पालाको पैँचो असुल्दै
  इज्जत फाले भत्ताको ।
• नन्दलाल आचार्य
  सिद्धार्थटोल, गल्फडिया, उदयपुर (हाल- एनेलकुटी, सिरहा )
  …
  १,
  पार्दै सपना साकार
  अन्यौलमा थियो जीवन
  दिँदै आए आकार ।
  २,
  कोही खास बन्छ
  लाखौंको भिडमा पनि
  उसको खोजी हुन्छ ।
• नन्दा धामी
  नौगाड, दार्चुला

::::::::जय झिल्का साहित्य ! ::::::::

साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यासको ४० औँ शृङ्खला आइतवार अपरान्ह सम्पन्न भएको छ । झिल्का साहित्य समाज नेपालको आयोजनामा यो अभ्यास शृङ्खला निरन्तर हरेक हप्ता सञ्चालन हुँदै आएको छ ।
साप्ताहिक झिल्का कविता लेखन अभ्यासका विगतका शृङ्खलामाझैँ यसपटक पनि सहभागीहरूको निकै उत्साहप्रद सहभागीता रहेकोे थियो । जसमा नेपाल, भारत, भुटान लगायत विश्वका विभिन्न देशमा रहेर नेपाली भाषा, साहित्यलाई निरन्तर माया गर्नुहुने ६० जना झिल्काकारहरूको सहभागीता रहेकोे थियोे । यो उत्साहपूर्वक सहभागिताका लागि सम्पूर्ण सहभागीहरूमा संयोजक म्यामराज राईले हार्दिक धन्यवाद ज्ञापन गर्नुभएको थियोे ।

झिल्का कविताको उन्नयन, विकास र प्रवर्द्धन गर्नका लागि समाजले विभिन्न क्रियाकलापहरू सञ्चालन गर्दै आएको छ । त्यसमध्ये साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यास शृङ्खला पनि एक भएको र साप्ताहिक रूपमा निरन्तर सञ्चालन गरिने यसका परिकल्पनाकार एवम् झिल्का कविताका प्रवर्तक वसन्त अनुभवले बताउनुभयो ।

शृङ्खलाबारे प्रष्ट पार्दै शृङ्खला संयोजक/प्रशिक्षक म्यामराज राईले हरेक हप्ताको शुक्रवार राति १२ बजे अभ्यासको सूचना झिल्का कविता फेसबुक समूहमा राखिने र उक्त सूचनाको कमेन्टमा इच्छुक झिल्काकारज्यूहरूले स्वत:स्फूर्त आफ्ना उत्कृष्ट झिल्काहरू राखेर सहभागीता जनाउन सकिने बताउनुभयो ।

झिल्का कविता, नेपाली माटोमा उम्रिएको एक नवीनतम एवम् लघुतम प्रयोगवादी काव्य विधा हो । जसमा विम्ब, प्रतीक र अलङ्कारको प्रयोग गर्दै चोटिलो पाराले तीन हरफमा लेख्ने गरिन्छ । जसको पहिलो हरफले विषयवस्तुको उठान, दोस्रो हरफले विषयवस्तुको बिस्तार र तेस्रो अर्थात् अन्तिम हरफले भावलाई उत्कर्षमा पुर्‍याई समापन गर्ने गर्दछ । यसका प्रत्येक हरफमा तीन/तीन शब्दहरू हुने गर्दछन् । जम्माजम्मी नौ वटा शब्दमा एउटा झिल्का कविता पूरा हुने भएकोले यसलाई नौ शब्दको कविता पनि भन्ने गरिन्छ ।

झिल्का कविताका तीन हरफ मध्ये पहिलो र तेस्रो हरफमा अन्त्यानुप्रास हुनुपर्ने विधान छ भने दोस्रो हरफ स्वतन्त्र हुने गर्दछ । अर्थात् दोस्रो हरफको अन्त्यमा पहिलो र तेस्रो हरफको अन्त्यानुप्राससॅंग मिल्ने समध्वनिक अक्षर नभएमा उत्तम मानिन्छ ।

साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यास शृङ्खला- ४० मा सहभागी झिल्काकारहरूका सुन्दर झिल्काहरू-

…
१,
भाग्यभन्दा ठुलो कर्म
पाखुरीमा पसिना मिलाए
फल पाइन्छ विनासर्म ।
२,
उज्यालो बाटो बनाउॅंदै
सहज, कठिन साथसाथै
नवपुस्ताको भविष्य डोर्‍याउॅंदै ।
३,
ढुङ्गा बन्छ मूर्ति
मूर्तिमा गहिरिॅंदा ढुङ्गै
गरिरहन्छ विश्वासको आपूर्ति ।

• म्यामराज राई
  …
  १,
  बालक गिलो माटो
  जस्तो बनाए त्यस्तै
  भविष्यको दह्रो पाटो।
  २,
  माइतीघर जन्मेको घर
  छोड्नु पर्ने बाध्यता
  फेरिँदै माइती थर।
• सरस्वती श्रेष्ठ
  …
  १,
  भाग्य ठुलो भन्छन्
  तर व्यवहारले चाहिँ
  दुर्भाग्यलाई नै गन्छन् !
  २,
  राम्रो देख्ने नयन
  कता हरायो कुन्नि !
  अहिले खोज्दै अयन ।
  ३,
  सम्झौतामा मन अडिन्छ
  खुसी बाँडेर हिॅंड्दा
  अगाडि छिटो बढिन्छ !
• अच्युत घिमिरे, सर्पाङ, भुटान
  …
  १,
  मायाको प्रीति गाँसौँ
  मन मिले कसैसँग
  भित्री मनले हाँसौँ ।
  २,
  जीवन‌ दिव्य उपहार
  जन्म, मृत्यु घटना
  आखिरमा जीवनकै सार ।
  ३,
  इष्टदेवलाई मनमा टासौँ
  कलह नहुनु राम्रो
  क्लेश मनबाटै नासौँ ।
• कार्की डिबी माकुम, सुनवल-४, नवलपरासी
  …
  १,
  कर्मले भाग्य बन्छ
  पसिना बगाउँदा मात्रै
  बल्ल फल रहन्छ।
  २,
  उज्यालो बाटो समाऊ
  नजान्नेलाई सिकाउँदै तिमीले
  ज्ञानको प्रवाह बगाऊ।
  ३,
  ज्ञानको ज्योति बाल
  भरसक त्यसैको लागि
  कर्म आजैदेखि थाल।
• अर्जुन प्रसाद चौलागाई, रामेछापः-सुनापति-१
  हालः-क्यानडा,क्यालगरी।
  …
  १,
  भाग्यमा छ भन्दैमा
  कोहि ठुलो हुँदैन
  पैसै पैसा गन्दैमा ।।
  २,
  मनभन्दा झन् धन
  यहाँ देशभन्दा व्यक्तिको
  ठुलो हुँदैछ मन ।
  ३,
  विश्वास हो ठुलो
  ढुङ्गालाई भगवान् सम्झेर
  बाल्न सिकाउॅंछन् चुलो ।
• दीपा समभाव, दुबेकोल खोटाङ्ग
  …
  १,
  अरूलाई दोष दिन्छन्
  भ्रष्टाचारी नेताले सधैँ
  स्वार्थ मात्र लिन्छन् ।
  २,
  आहा ! हरियाली ठाउँ
  चियाबारी र धुपीसल्लाको
  बिचमा सुन्दर गाउँ ।
• कला ढकाल, झापा
  …
  १,
  कहिल्यै हार्नु हुन्न
  अगाडि बढ्ने प्रेरणा
  जितेर कदापि छुन्न ।
  २,
  अनौठो यात्रा भए
  असल मान्छे भन्नेछन्
  शिखर चढ्न गए ।
  ३,
  बर्सेनि आकाश खस्छ
  बराबर मानेर आऊ
  तिमीमा दुनियाँ बस्छ ।
• अम्बिका अधिकारी, झापा बिर्तामोड
  …
  १,
  गरिब सबैको हेला
  गाँसबास नपाउनेहरू यहाँ
  दु:खमा आएर भेला।
  २,
  देश छोडेर जान्छ
  भ्रष्टाचारी नेता भएर
  पसिना बेचेर खान्छ।
  ३,
  भाषणमा चल्दैन देश
  श्रम गरौँ सबैले
  हरियाली बनाऔॅं परिवेश।
• एवाइ प्रभात, खाल्सा छिन्ताङ सहिदभुमि, धनकुटा
  …
  १,
  एउटा भैँसी पालौँ
  दुध बेचौँ बजारमा
  खाडीतिर फाल नहालौँ ।
  २,
  सीप हुँदैन हातमा
  ऋण खोजेर हिँड्दा
  पर्छन नेपाली घातमा।
  ३,
  पैसा बरर झर्दैन
  आफ्नो पेशा गरौँ
  बाकसमा फर्किनु पर्दैन।
• चुडामणी देबकोटा, पुरानोनैकाप काठमाडौँ
  …
  १,
  गाउँतिर अब मोडौँ
  गाई भैँसी पाली
  खाडी जान छोडौँ ।
• सविता भट्टराई जनकपुरधाम
  …
  १,
  जसले ज्यादा उचाल्छ
  काँधमा हाली उसैले
  भिरमा लगेर फाल्छ ।
  २,
  साथ दिन्छु भनेर
  हावामा बही जान्छ
  बेलुन जस्तै उड़ेर।
• राजनारायण राई, राजदल बस्ती सोनादह
  …
  १,
  कस्तो कालो माटो
  हिँड्न भयो गाह्रो
  कति सानो बाटो ?
  २,
  कुन होला थर ?
  जान्नु मन लाग्यो
  बनाउनु पर्‍यो घर।
  ३,
  माया प्रेममा हाँस्यौँ
  दुईदिने यो जिन्दगीमा
  परिवारको मायामा बाँचौँ ‌।
• नीमा छिरिङ भोटिया, जलढका कालेबुङ, भारत
  …
  १,
  सधैँको पापी मन
  इज्जत इमान फालेर
  नथुपार कालो धन ।
  २,
  देखायौ राक्षसी गति
  गर्दैछौ दानवी कर्म
  देखिएन राम्रो मति !
  ३,
  धर्मबिनाको त्यो कर्म
  अहङ्कारले भरिएको मन
  हरायो लाजघिन सर्म ।
• ऋजु दिल्पाली (राजेन्द्र घिमिरे ), इटहरी १ सुनसरी
  …
  १,
  देश कति सुन्दर
  छ हिमालको काखमा
  तिम्रो हाम्रो घर।
  २,
  हिमालसम्म दुष्टको नजर
  मिलेर जोगाऔॅं सम्पत्ति
  जोगिए बन्छ रहर ।
  ३,
  के गर्छौ लुटेर ?
  आफ्नै स्वाभिमान पनि
  आफैले खान्छौ भुटेर।
• सुरेशकुमार पाण्डे, घोराही -१८, दाङ
  …
  १,
  सौहार्दको कामना गर्दछु
  भेटघाट छैन सन्जालमा
  आत्मियताको रङ्ग भर्दछु ।
  २,
  चाडपर्वको रमाइलो याम
  फूलहरू ढकमक्क आँगन
  चेलीको चटारो काम ।
  ३,
  माइतीको इमान बढोस्
  सफलताको पाटो पछ्याउँदै
  उत्तरोत्तर प्रगति चढोस् ।
• मोती योन्जन सुब्बा, दार्जिलिङ
  …
  १,
  पानी भर्ने कुवा
  देशलाई बाजी थापेर
  खेलिदियो आज जुवा ।
  २,
  भर पर्छ कोचमा
  मुलुक फेर्ने कुरा
  आएन यिनको सोचमा ।
  ३,
  मुलुकको भविष्य सोचौँ
  हामी सबै मिलेर
  देशद्रोहीलाई अब कोचौँ ।
• दीप गोले तामाङ, रौतहट
  …
  १,
  प्रकृति छ सुन्दर
  जगत् यो जीवनमा
  अनौठो छ रहर ।
  २,
  मातापिता भगवान् राम्रा
  गर्नुपर्छ सेवा सधैँ
  हुन् जीवनदाता हाम्रा ।
• नेत्रबहादुर श्रेष्ठ, ठुलो सिरुवारी, सिन्धुपाल्चोक-१३
  …
  १,
  छोरी अर्काको नासो
  भन्छन् किन होला ?
  धेरैले गलाको पासो ।
  २,
  शिक्षा सीप धीरत्व
  दाइजो भन्ने कुप्रथाको
  दिन हुँदैन निजत्व ।
  ३,
  ॠणको भारी बोकेर
  महाजन भए खुसीको
  समाजमा कोही खोकेर ।
• पृथक प्रकृति
  …
  १,
  बेकामे जाल बुन्दैछन्
  धान खाने मुसा
  पालेर भ्यागुतो थुन्दैछन् ।
  २,
  जनताले कुरा सुन्दैछन्
  आउँछ समय पर्खनु
  उस्तालाई जस्तैले थुन्दैछन् ।
  ३,
  डाँठै डाँठ छन्
  जाली झेली धुर्तको
  साँठगाँठ धेरै झन् ।
• रामप्रसाद पुरी, बादेल, खोटाङ
  …
  १,
  ईश्वर आस्था हाम्रो
  नैतिक शिक्षा दिएर ,
  बनाऔॅं समाज राम्रो।
  २,
  ढुङ्गालाई मूर्तिको आकार
  कलाको गर्छौं पूजा,
  कर्मले सपना साकार ।
  ३,
  हिॅंडेमा मनको बाटो
  भेटिन्छ ईश्वर सहजै ,
  सेवा धर्मको पाटो।
• सुस्मिता अधिकारी, काठमाडौँ
  …
  १,
  कर्मविनाको त्यो फल
  अनिश्चित हुन्छ पक्कै
  गर्छन् भगवान्ले छल।
• कोपिला अधिकारी, गोरखा
  …
  १,
  समय आउँछ पर्खिॅंदैन,
  परिस्थितिले लायो पछुतो
  बहेको खोलो फर्किॅंदैन।
  २,
  आफूलाई पर सार
  बच्नलाई होला गारो
  अरूलाई खोर पार।
  ३,
  जेलजाल जानी जानी
  विरोधीलाई तह लाऊ
  क्रमश: छानी छानी !
• विवश पारदर्शी, झापा
  …
  १,
  सबैले भन्छन् हाम्रो
  पक्ष विपक्ष होइन
  कता खोजौं राम्रो ?
• प्रेम थापा “मन”, बागलुङ
  …
  १,
  कर्ममा विश्वास गर्नु
  फल मिठो हुन्छ
  भाग्यको भर पर्नु ।
  २,
  उज्यालो संसार देख्न
  धैर्यता र त्यागले
  भविष्य पर्छ लेख्न ।
  ३,
  भ्रममा पर्नु हुन्न
  मान्छेको कठोर मनले
  दुखेको दिल छुन्न ।
• कृष्ण बजगाई, भक्तपुर
  …
  १,
  मिहिनेतले भाग्य बन्छ
  पौरख गरेको देख्दा
  सबैले आहा भन्छ।
  २,
  ज्ञानको ज्योति छर
  सभ्य समाज बनाउनु
  सबैमा सद्बुद्धि भर।
  ३,
  विश्वास जसले गर्छ
  ढुङ्गालाई भगवान् सम्झेर
  सधैँ मख्ख पर्छ ।
• राज कुमार राजभण्डारी खोटाङ्गे, मध्यपुर ठिमी ५ संगम कोलोनी राधे राधे भक्तपुर
  …
  १,
  सद्भावले मनाऔॅं पर्व
  संस्कार परम्परा जोगाउन
  चाहिँदैन अर्व खर्व ।
• मिसु श्रेष्ठ
  …
  १,
  पीडाले देह गाल्छ
  अति भएपछि मान्छे
  मौन बस्न थाल्छ!
  २,
  सम्झन्छन् पू्र्खाको बिर्ता
  लिन जान्नेले कहिल्यै
  दिन जान्दैनन् फिर्ता!
  ३,
  धनको मुख कालो
  नगर्नु आफन्तमा कारोबार
  भाइ, भतिजो, सालो ।
• मन्दिरा सेढाई, मलेखु, धादिङ
  …
  १,
  सुखदु:खले दसैँ सकायो
  पछिपछि लागिरहेछ तिहार
  चाडपर्वले शरिर मकायो ।
  २,
  मखमली फुल्यो बारीमा
  दीपावली मनाउन गाउँघर
  व्यस्तता देखिन्छ नारीमा ।
• कृष्णकुमार वैद्य, बनेपा ९, काभ्रे
  …
  १,
  कर्म हाम्रो धर्म
  कर्म गर्न कसैले
  गर्नु हुँदैन शर्म।
  २,
  गर्वले फुल्दछन् छाती
  जब जब पुग्दछन्
  शिखरमा हाम्रो जाति।
• बिके मुखिया, दार्जिलिङ, भारत
  …
  १,
  दुई जोईको पोइ
  विचरो तानातान भएर
  कुनामा बसेर रोइ।
  २,
  खोज्द‌ै थियो फसाउन
  सकेन कहिल्यै उसले
  मजाले जनता हॅंसाउन।
  ३,
  जुत्ताको माला लगाउँछन्
  आजित भइसके जनता
  सर्वत्र नगर घुमाउँछन्।
• सतीश पण्डित, भानु -६, चुँदी तनहुँ (हाल चनपा६ मातातीर्थ)
  …
  १,
  अल्छी नबन नानी
  समय आउँछ पर्खॅंदैन
  कर्मले गर्दैनन् हानी ।
  २,
  जिज्ञासा राख ज्ञानी
  नयाँ खोज अनुसन्धान
  ज्ञानले हुन्न सानी ।
  ३,
  मर्ने एकदिनको चोला
  भ्रष्टाचार गरेर कतिन्जेल
  मित्र बाँच्ने होला ।
• भगवती दवाडी, झापा
  …
  १,
  माया जीवनभरिको अभिभारा
  नसकिॅंदो रहेछ प्राणी ,
  बाँच्नलाई यहाँ बिनाआहारा ।
  २,
  यहाँ बोटबिरुवालाई पनि
  चाहिने पानी घाम,
  पौष्टिकको रूपमा अनि ।
  ३,
  दाल, भात, तरकारी
  खाँदा जीवन स्वस्थ ,
  हुँदैन मासुको भारी ।
• सीमा कार्की समर्पण, मेलचोक पर्सा
  …
  १,
  आमाको मुटु चर्किन्छ
  कमाउन पर्देशिएको छोरो
  बाकसमा सुतेर फर्किन्छ ।
  २,
  छैनन् पेटमा हरि
  तड्पाइ तड्पाइ मार्छन्
  कठै ! सहन्छन् कसरी !
  ३,
  खेलिन्थ्यो कपर्दी छुर
  हातखुट्टामा चोट लाग्दा
  लागेन कहिल्यै झुर ।
• शान्ता पौडेल भट्टराई, टङ्कीसिनवारी , मोरङ
  …
  १,
  मैले गरेको माया
  तिमीलाई तीतो लागे
  तिमी घाम छायाँ ।
  २,
  जिन्दगी रहेछ चोला
  यो जीवन बाँचे
  पुन: भेट होला ।
  ३,
  मैले सपनीमा देखेँ
  तिम्रो मुहार माया
  त्यसैले स्नेहले सेकेँ ।
• शशीश्री आचार्य, बौद्ध कुमारीगाल काठमाडौँ
  …
  १,
  आकाश राम्रो जूनले
  ताराहरु माझ हुँदा
  धर्ती सुन्दर फूलले ।
  २,
  फुल राम्रो चमेली
  बास्ना आउँछ हरर
  भॅंवरो बस्छ खेली ।
• बुद्धिमान दनुवार ( सुरुङ्गेली कान्छो ), कनकाई ४ झापा
  …
  १,
  भाग्य आफै बनाउने
  अडिॅंदैन ढुङ्ग्र‍ोमा दुध
  बुझेर आफै जनाउने।
  २,
  रहरको जाल हान्दा
  स्वास्थ्यमा समस्या नपारौ
  नबुझी जाल तान्दा।
• दुर्गा आचार्य, मोरङ
  …
  १,
  दसैँले नेटो काट्यो
  अब बहार तिहारको
  द्यौसीभैलोले माहोल बाट्यो ।
  २,
  पिङ त मच्चिरहेछ
  गाउँ बेँसी सँगाली
  चचहुइ टुप्पो खसिरहेछ ।
• हरिगोपाल न्हुच्छेँप्रधान, काभ्रे, साँगा बजार बनेपा -१४
  …
  १,
  दोषीले दोषीलाई समाउँछ
  आफ्नो आङको भैँसीलाई
  आङभित्रै लुकाई खेलाउँछ।
  २,
  युवापुस्ता देख्नै नसक्ने
  धर्मराउँदै बोल्छन् बेहोसमा
  आफैमा स्थिरता नबक्ने।
  ३,
  कुहिएका सडेगलेका थुप्राहरू
  बुझ्दैनन् एक्काईसौ शताब्दी
  सत्तामा लत्पतिएका कुप्राहरू ।
• घनश्याम पन्त, हरिवन सर्लाही
  …
  १,
  ढकमक्क कर्म फुल्छ
  जसले बगाउँछ पसिना
  उसैले फल बटुल्छ l
  २,
  जिन्दगी कर्कलाको पानी
  मरिलानु केही छैन
  नपुर्‍याऔॅं कसैलाई हानी l
  ३,
  नगरेर ढिला सुस्ती
  नित्य गरौँ व्यायाम
  जीवन्त रहन्छ तन्दुरुस्ती l
• बाबुराम गौतम, गुल्मी
  …
  १,
  रात जुनेली राम्रो
  आआफ्नो व्याख्या हुन्छ
  मत राख्यौं हाम्रो ।
  २,
  शिशिरको आगमन सॅंगसँगै
  बाली भित्र्याउँछ किसानले
  किन्दा पर्छ महँगै ।
  ३,
  माया पिरती गासौँ
  मन मुटु साटेर
  पलाएको घमण्ड नासौँ ।
• धनमाया चौधरी, कैलाली
  …
  १,
  गर्नलाई कुनै कर्म
  पसिना बगाउन धरमा
  नमान कहिल्यै सर्म !
• आर्त अकुलीन
  …
  १,
  यादका झिल्काहरू बोकेर
  साथ लागेर आएँ
  जिन्दगीको यात्रा रोकेर ।
  २,
  हिॅंडेँ बाटो बनाउॅंदै
  एक्लै भएर पनि
  यात्रीको अस्तित्व जनाउॅंदै ।
  ३,
  समयको रहेछ खेल
  सकिएन बुझ्न बेलैमा
  आयो डरलाग्दो भेल ।
• राजेशराज गड्तौला, काडाघारी, काठमाडौँ
  …
  १,
  उतारचढाव जीवन खास
  प्रगतिका खातिर जरुरत
  उकालीमा बढ्छ सास ।
  २,
  ढाल्न लाग्दैन बेर
  निर्माणमा महिनौ लाग्ने
  काँडामा हिॅंडनु धेर ।
  ३,
  ढुंगा सालिग्राम बन्न
  निरन्तर पानीमा घस्रन्छ
  थाल्छन मानवमा गन्न ।
• हिरालाल न्यौपाने, बानपा -८, कोटमौला, सल्यान
  …
  १,
  समयले धेरै सिकायो
  रुनु हुँदैन भन्दा
  आँसु किन झिकायो।
  २,
  दसैँ पनि सकियो
  हाँसो रोदनको बीचमा
  गरिबको आँसु मक्कियो।
  ३,
  समयले सिकाएको खेलमा
  हारजित अवश्यै हुन्छ
  नपरौँ कहिले झेलमा।
• विकास क्षेत्री अञ्जान, कैजले, बिजनबारी, दार्जिलिङ
  …
  १,
  बसौँ सबैको आँखामा
  लालीगुराँसझैँ सुन्दर फुलौँ
  रङ्गीन बनी पाखामा।
  २,
  मनमा छन् चिहान
  इच्छाहरूको लास छोपेर
  आवोस् उज्यालो बिहान।
• अन्मोल मुस्कान, तकदाह छाउनी, दार्जिलिङ
  …
  १,
  विश्वासमा छक्याउँदै भयो
  ढाँटेर झोली भर्छन्
  जनतालाई झुक्याएर गयो ।
  २,
  एक मुठ्ठीको सास
  कहिले जाने हो
  देखाए जनतामा आस ।
  ३,
  ढाँटेरै झोली भरेका
  आफ्नो स्वार्थको लागि
  पाटी हेर्दाहेर्दै सरेका ।
• बेदु न्यौपाने
  …
  १,
  परिश्रमको मिठो फल
  प्राप्त हुन्छ अवश्य
  समयमा गरे मलजल ।
  २,
  भेटिन्छ यही माटोमा
  हामीले चाहेको सबै
  हिॅंडेपछि सही बाटोमा ।
  ३,
  नेपाली माटोमा उम्रेको
  मनभरि नेपालीपन मिसाएर
  साहसी, बहादुरी उफ्रेको ।
• ईश्वर साउद (भिक्षु), रामारोशन गाउँपालिका ६ सुदुरपश्चिम अछाम
  …
  १,
  नगर्नु गरिबलाई हेला
  पृथ्वी गोलो छ
  पछि परिन्छ फेला ।
  २,
  सद्भावमा मनाऔॅं संस्कार
  आडम्बर छोडेर मनाऔॅं
  अॅंगाल्दै सहिष्णुताको आधार ।
  ३,
  सौहार्दको कामना गर्दै
  हर्ष उल्लासका साथमा
  विश्वासको रङ्ग भर्दै ।
• दुर्गा भट्टराई, मोरङ
  …
  १,
  गरौँ सबैले सम्मान
  फलाउँछन् अन्न बाली
  लगाई टन्न किसान
• चन्द्रकली राना मगर, नौबहिनी गा पा प्युठान
  …
  १,
  भाग्यलाई दोष दिएर
  कर्म नगरी बस्छन्
  मनमा पिर लिएर ।
  २,
  भविष्यको चिन्ता गरेर
  भाग्य आफैले बनाऔॅं
  कर्ममा निरन्तर लागिपरेर ।
  ३,
  जीवन परिवर्तन गरौँ
  संसार उज्यालो बनाउन
  आफै लागि परौँ ।
• ललिता गिरी, सिन्धुली
  …
  १,
  सम्पत्ति पुर्खाले आर्जेको
  उपभोग गर्न नजान्दा
  विपत्ति सन्तानलाई आइलागेको ।
  २,
  जल्नेहरू सधैँ जलिरहन्छन्
  अर्काको परिश्रमले मोटाउनेहरू
  कुराको खेती गरिरहन्छन्।
  ३,
  कर्मको दीप बालौँ
  अरुको कुरा काटेर
  समय खेर नफालौँ ।
• सुन्दरी घिमिरे खतिवडा, सङ्खुवासभा
  …
  १,
  शरद् ऋतुमा आउने
  महान् पर्वहरूको अवसरले
  खुसीको गीत गाउने।
• अरुण कुमार भुजेल, गोरूबथान, कालेबुङ, भारत
  …
  १,
  राजनीतिमा देखिन्छ तनाव
  बदलासॅंगै कमाउ धन्दा
  नैतिकताको सर्वत्र अभाव ।
  २,
  बलियाको हातमा लाठी
  राजनीतिका शक्तिशाली युवा
  उमेर केवल साठी ।
  ३,
  देश बनाए कङ्गाल
  होइनन् असली पात्र
  रहेछन् साह्रै चण्डाल ।
• जयनारायण नेपाल, इलाम हाल सूर्य विनायक २, बालकोट ,भक्तपुर
  …
  १,
  हल्ला हल्लाउँदै आयो
  ऋणको धोक्रो ठड्याउँदै
  कुनाकाप्चा मज्जाले छायो ।
• नन्दलाल आचार्य, बेलका-३, उदयपुर
  …
  १,
  दसैँ आयो गयो,
  खुसी क्षणिक बनाएर,
  अहिले शून्य भयो।
  २,
  खानेकुरा मिठा खाएर ,
  खुसी दिगो नहुने,
  राम्रा लुगा लाएर।
  ३,
  स्वार्थमा पर्व चल्दैछ,
  आनन्द दया भलाइ,
  सोच्ने फुर्सद ढल्दैछ।
• मनोहरी पौडेल, गैडाकोट १
  …
  १,
  आफैले कर्म गरेर
  यहाँ देखाऊ सबैलाई
  उज्यालो ज्योति छरेर ।
  २,
  कर्म नगरी बसेर
  फल त्यसै पाइँदैन
  कुनै मन्दिरमा पसेर ।
  ३,
  लेखिएको सकिन्न मेट्न
  कसले सक्यो आजसम्म
  भाग्य लेख्नेलाई भेट्न ।
• लक्ष्मण देउवा, डोटी
  …
  १,
  मन छ डुलेको
  आउँदैछ भनी तिहार
  आँगनीमा सयपत्री फुलेको।
• अनुग्रह राना मगर ‘पुष्प’, पाँचखपन न. पा. ६ संखुवासभा
  …
  १,
  गर्नुपर्छ सत्य कर्म
  रगत पसिना बगाउँदा ,
  मिल्छ संस्कारमा धर्म ।
  २,
  ढुङ्गाको बन्छ मूर्ति
  पर्ला घरको मान्छेले ,
  धेरै नलगाउनु फूर्ति ।
  ३,
  दसैँपछि आउॅंछ तिहार
  जाउ साथी हो
  घुम्न भारतको विहार ।
• श्रीकृष्ण धामी, बझाङ
  …
  १,
  नमान आफै ठुला
  मेहनत गर देसभित्रै
  फलाऊ काउली मुला ।
  २,
  जहिले मकै मिठो
  मेहनत चलाऊ जाँगरको
  बन्नेछ अवश्य स्वादिलो ।
  ३,
  प्यारो आफ्नो माटो
  सत्कर्म गर सधैँ
  हिॅंड सत्यको बाटो ।
• जानुका बास्कोटा, तारकेश्वर -९, काठमाडौँ

::::::::जय झिल्का साहित्य ! ::::::::::

साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यासको ३९ औँ शृङ्खला आइतवार अपरान्ह सम्पन्न भएको छ । झिल्का साहित्य समाज नेपालको आयोजनामा यो अभ्यास शृङ्खला निरन्तर हरेक हप्ता सञ्चालन हुँदै आएको छ ।
साप्ताहिक झिल्का कविता लेखन अभ्यासका विगतका शृङ्खलामाझैँ यसपटक पनि सहभागीहरूको निकै उत्साहप्रद सहभागीता रहेकोे थियो । जसमा नेपाल, भारत, भुटान लगायत विश्वका विभिन्न देशमा रहेर नेपाली भाषा, साहित्यलाई निरन्तर माया गर्नुहुने ५१ जना झिल्काकारहरूको सहभागीता रहेकोे थियोे । यो उत्साहपूर्वक सहभागिताका लागि सम्पूर्ण सहभागीहरूमा संयोजक म्यामराज राईले हार्दिक धन्यवाद ज्ञापन गर्नुभएको थियोे ।

झिल्का कविताको उन्नयन, विकास र प्रवर्द्धन गर्नका लागि समाजले विभिन्न क्रियाकलापहरू सञ्चालन गर्दै आएको छ । त्यसमध्ये साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यास शृङ्खला पनि एक भएको र साप्ताहिक रूपमा निरन्तर सञ्चालन गरिने यसका परिकल्पनाकार एवम् झिल्का कविताका प्रवर्तक वसन्त अनुभवले बताउनुभयो ।

शृङ्खलाबारे प्रष्ट पार्दै शृङ्खला संयोजक/प्रशिक्षक म्यामराज राईले हरेक हप्ताको शुक्रवार राति १२ बजे अभ्यासको सूचना झिल्का कविता फेसबुक समूहमा राखिने र उक्त सूचनाको कमेन्टमा इच्छुक झिल्काकारज्यूहरूले स्वत:स्फूर्त आफ्ना उत्कृष्ट झिल्काहरू राखेर सहभागीता जनाउन सकिने बताउनुभयो ।

झिल्का कविता, नेपाली माटोमा उम्रिएको एक नवीनतम एवम् लघुतम प्रयोगवादी काव्य विधा हो । जसमा विम्ब, प्रतीक र अलङ्कारको प्रयोग गर्दै चोटिलो पाराले तीन हरफमा लेख्ने गरिन्छ । जसको पहिलो हरफले विषयवस्तुको उठान, दोस्रो हरफले विषयवस्तुको बिस्तार र तेस्रो अर्थात् अन्तिम हरफले भावलाई उत्कर्षमा पुर्‍याई समापन गर्ने गर्दछ । यसका प्रत्येक हरफमा तीन/तीन शब्दहरू हुने गर्दछन् । जम्माजम्मी नौ वटा शब्दमा एउटा झिल्का कविता पूरा हुने भएकोले यसलाई नौ शब्दको कविता पनि भन्ने गरिन्छ ।

झिल्का कविताका तीन हरफ मध्ये पहिलो र तेस्रो हरफमा अन्त्यानुप्रास हुनुपर्ने विधान छ भने दोस्रो हरफ स्वतन्त्र हुने गर्दछ । अर्थात् दोस्रो हरफको अन्त्यमा पहिलो र तेस्रो हरफको अन्त्यानुप्राससॅंग मिल्ने समध्वनिक अक्षर नभएमा उत्तम मानिन्छ ।

साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यास शृङ्खला- ३९ मा सहभागी झिल्काकारहरूका सुन्दर झिल्काहरू-

…
१,
नवदुर्गाको प्रसाद लगाउॅंछु
विजयादशमीको दिन पारेर
जितको खुसी मनाउॅंछु ।
२,
हिन्दु धर्मावलम्बीहरूको पर्व
राखेर धार्मिक सहिष्णुता
दसैँ मनाऔॅं सगर्व ।
३,
मालश्री लाग्छ कलनाद
आभासमा महान् दसैँ
वाह ! दक्षिणासॅंगै आशीर्वाद ।

• म्यामराज राई
  …
  १,
  दसैँको जमरा टीका
  आशीर्वाद लिनलाई जानु
  नहोस् कसैको फिका ।
  २,
  नवरात्रि सुरु हुँदैछ
  बाढी पहिरो गएर
  यो मन छुँदैछ ।
  ३,
  दसैँमा रमाइलो गरेर
  आशीर्वाद लिन जाने
  टीका जमरा भरेर ।
• अम्बिका अधिकारी, बिर्तामोड, झापा
  …
  १,
  आमाबुवाको आशिष् पाए
  मिठो मसिनो बनाएर
  टीका जमरा लाए ।
  २,
  शिरैमा जमरा झपक्कै
  रातो टीका निधारमा
  टल्केको हेर टपक्कै ।
• साहित्य प्रेमी सुशील, धनगढी
  …
  १,
  दसैँको रातो टीका
  शिरमा लगाएर जमरा
  कसैलाई नहोस् फिका ।
  २,
  आशीर्वाद ठुलाको पाउनू,
  मनाउँदै नेपालीको पर्व
  ज्ञानले विश्वभरि छाउनू ।
  ३,
  रमाइलो दसैँ आएको
  नवदुर्गाले रक्षा गरून्
  शुभकामना सबैमा छाएको ।
• बेदु न्यौपाने
  …
  १,
  दशहरा राम्ररी मनाऔॅं
  मद्यपान गरेर होइन
  जातीय संस्कृति जनाऔॅं ।
  २,
  ठूलाबडाका आशिष् पाऊन्
  निधारभरि टीका लगाई
  ससुराली घर जाऊन् ।
  ३,
  आफन्तसित सम्बन्ध सुधार्न
  चाडपर्वमा भेटघाट गर्दा
  आत्मीयताको ढोका उघार्न।
• दिल ठकुरी, दार्जिलिङ
  …
  १,
  थोरै खर्चमा पनि
  रमाउँन सक्छौ सबै
  यही छ कथनी।
  २,
  नराम्रोमा राम्रोको जीत
  मनको फोहोर फालौँ
  सुन्दरताकै गाउँ गीत ।
  ३,
  रातो टिका जमरा
  लगाई मनाऔॅं खुसी
  वर्ष दिनको परम्परा।
• सुरेशकुमार पाण्डे, दाङ घोराही १८
  …
  १,
  भयो नवदुर्गाको पूजा
  टीका लगाउने मात्र
  रह्यो बाँकी जम्मा।
  २,
  आशीर्वाद दिनुस् माता
  अज्ञानी छौँ हामी
  हजुर एकमात्रै विधाता।
  ३,
  निधारमा रातो टीका
  जमरा कानमा लगाई
  नहोस् कसैमा फिका।
• अर्जुन प्रसाद चौलागाई, रामेछापः-सुनापति-१
  हालः-क्यानडा,क्यालगरी।
  …
  १,
  रातो अक्षता निधारमा
  दसैँको टीकाको दिन
  खुसी छाओस् परिवारमा।
  २,
  मान्यजनबाट टीका लगाउने
  गरेर सबैसँग भेटघाट
  आपसमा सम्बन्ध बढाउने।
  ३,
  दु:खसुख रहोस मनमा
  सबै हाँसीखुसी रहून्
  नफालून् चित्त धनमा ।
• सतीश पण्डित, भानु६ चुँदी तनहूँ (हाल चनपा ६ मातातीर्थ )
  …
  १,
  कहीँ छैन बाटो
  घरको यादले उफृन्छ
  कुरा बुझ्दैन लाटो।
  २,
  बाढीले बेहाल बनायो
  अधिकांश डुबान पहिरो
  खोलाले उपस्थिति जनायो।
  ३,
  खोलाको साबिक ठाउॅंमा
  मान्छेले पेलेर ठड्याए
  बगायो घरहरू गाउॅंमा ।
• चुडामणी देबकोटा, पुरानोनैकाप काठमाण्डौ
  …
  १,
  दसैँको टीका लगाऊ
  मान्यजनको आशीर्वाद थाप्दै
  भएको मनमुटाब भगाऊ।
  २,
  परिवारमा खुसी आओस्
  दुर्गा भवानीको आशीर्वादले
  एकताको सन्देश छाओस्।
  ३,
  नखेल्नु जुवा तास
  चाडपर्वको नाममा कसैले
  हुन्छ है बनीबास।
• कला ढकाल, झापा
  …
  १,
  निधारमा रातो टिका
  दसैँको उज्यालो पक्ष
  लगाउन नपाए फिका ।
  २,
  मान्नेले खुसीले मनाऊ
  नमान्नेको आफ्नै ईच्छा
  दसैँ विवादित नबनाऊ ।
• ध्रुव श्रेष्ठ, खोटाङ बजार
  …
  १,
  दुर्गा भवानीको प्रसादले
  सकारात्मक उर्जा थपियोस्
  मनमा आशीर्वादको बर्सादले |
• सरिता सेढाई, धादिङ
  …
  १,
  मनाऔॅं दसैँ रमेर
  दुःखसुखको यो जिन्दगी
  घरपरिवार आपसमा जमेर।
  २,
  चाडपर्वले मनमा शान्ति
  दसैँमा मान्यजनको आशीर्वादले
  पाओस् उज्यालो कान्ति ।
  ३,
  मनमा शक्ति आओस्
  बनेर सुनौलो बिहानी
  दसैँले सद्भाव छाओस्।
• राज कुमार राजभण्डारी खोटाङे, मध्यपुर ठिमी ५ संगम कोलोनी राधे राधे भक्तपुर ।
  …
  १,
  टिका दसैँको सान
  लिएर आशिष् माथमा
  गरौँ अग्रजको मान ।
  २,
  सत्यको विजय हुन्छ
  दुष्ट चरित्र पालक
  सदा व्यर्थमा रुन्छ ।
  ३,
  अनास्थामा मानिस तानातान
  छन् संस्कार सनातनीको
  राम्रा नभुलौँ जानाजान ।
• कार्की डिबी माकुम, सुनवल-४, नवलपरासी
  …
  १,
  मन छैन थिरमा
  सन्तान सबै परदेश
  टीका जमरा शीरमा।
  २,
  आशीर्वाद छ तिमीलाई
  खुशी हुनु सधैँ
  दाहिने हुन् दुर्गामाई।
• पुष्पा सुवेदी, नेपालगन्ज, बाँके
  …
  १,
  दसैँ राम्रोसँग मनाउनु
  वर्ष दिनको चाड
  दसैँमा नयाँ लगाउनु।
  २,
  जाँडरक्सी खानु हुँदैन
  धनसम्पत्तिको तनको नाश
  जँड्याहालाई कसैले छुँदैन।
  ३,
  खर्च धेरै नगर
  चाहिन्छ भविष्यमा पैसो
  गलत काममा नसर।
• नवराज भट्ट, कञ्चनपुर
  …
  १,
  शुभकामना छ बडादसैँको
  छाओस् हर्ष उमङ्ग
  पुगोस् चाहना सबैको ।
  २,
  मनाउँदै गरौँ गर्व
  यो हो नेपालीहरूको
  दसैँ महान् पर्व।
  ३,
  मिठा परिकार खाएर
  खुसी हुन्छन् सबै
  टीका जमरा लाएर ।
• अनिता भण्डारी ताप्लेजुङ
  …
  १,
  दाहिने होऊन् दुर्गा
  अभावले कसैलाई पनि
  नपारोस् कदापि मुर्गा l
  २,
  राता अछेता निधारमा
  लगाएर मनाऔॅं दसैँ
  सबले आआफ्नो परिवारमा l
  ३,
  टिकासँगै थापौँ आशीर्वाद
  आजको दिनमा कसैको
  मुहारमा नहोस् अश्रुपात l
• बाबुराम गौतम, गुल्मी
  …
  १,
  हिन्दुहरूको महान् पर्व
  देखाउनका लागि होइन
  क्षमतानुसार मान्नु गर्व ।
• विष्णु पङ्गेनी पाण्डे, वालिङ, स्याङ्जा
  …
  १,
  कति सुन्दर बाटो
  कुरा नबुझेर म
  बने हजुर लाटो।
  २,
  खुसीको आर्शीवाद पाएँ
  तिमीलाई आज भेट्दाखेरि
  सॅंगसँगै टिका लाएँ ।
• नीमा छिरिङ भोटिया, जलढका कालेबुङ, भारत
  …
  १,
  पर्व, संस्कृति जनाउनु
  अरुको देखासिकीमा होइन
  आफ्नो हैसियतमा रमाउनु ।
  २,
  नसोचौँ कसैको अहित
  विवेकशील प्राणीको दसैँ
  बन्नुपर्छ अब हिंसारहित ।
  ३,
  निधारमा जमरा टिका
  बर्सेनि आउने पर्व
  नहोस् कसैको फिका ।
• शान्ता पौडेल भट्टराई, टङ्कीसिनवारी, मोरङ
  …
  १,
  राष्ट्रिय चाडपर्वहरूमा बडादसैँ
  भेट्घाट ,मेलमिलाप शुभावसर
  आफन्तहरू भेटिन्छन् जसै।
• लोक वहादुर छेत्री लामिछाने, मोदी गापा, देउपुर, पर्वत
  …
  १,
  टालौँ सम्बन्धको छेद
  यसपालि दसैँ पर्वमा
  हटाई आपसी मतभेद !
  २,
  बडाका घरमा आई
  आशिर्वाद ग्रहण गरौँ
  टीका जमरा लगाई !
  ३,
  फुटाएर आत्मीयताको मूल
  यस विजयादशमी पर्वमा
  बनाऔँ परिस्थिति अनुकूल !
• वसन्त अनुभव, घोराही, दाङ
  …
  १,
  निधारमा रातो टीका
  शिर भरी जमरा
  नहोस् दशमी फिका।
  २,
  सफल बनून् सामना
  पर्व बनोस् उल्लासमय
  विजयादशमीको हार्दिक शुभकामना।
• तोया नाथ चापागाईं, दमक,झापा,नेपाल
  …
  १,
  हिन्दुहरूको दसैँ पर्व
  आशीर्वादका पोका साटौँ
  मनाऔॅं सबै सगर्व ।
  २,
  सुख, शान्तिको भावना
  दसैँले ल्याओस् समृद्धि
  नेपाली जनमा शुभकामना ।
  ३,
  टीका, जमरा शिरमा
  दसैँमा होस् सबैको
  नमानौँ कसैले पीरमा ।
• राज बहादुर बडुवाल, कनकासुन्दरी -५,जुम्ला
  …
  १,
  मलाई टीका लगाइदिनुस्
  दक्षिणाको चिन्ता नलिई
  आशीर्वाद दिएर पठाइदिनुस् ।
  २,
  यसपालि आइयो गाउँ
  दसैँमा घुमफिर गर्दा
  भेटियो नौलो ठाउँ ।
  ३,
  आऊ नानीबाबु यता
  टीकाजमरा लगाएर मात्रै
  अनि जाऊ उता ।
• नन्दलाल आचार्य, बेलका-२, सिद्धार्थटोल, गल्फडिया, उदयपुर ।
  …
  १,
  निधार छ खाली
  यो कस्तो समय
  दैव पनि जाली !
• आर्त अकुलीन
  …
  १,
  बडादसैँको चलोस् सुवास
  मान्यजनले दिएको आशिर्वादले
  प्रगतिको मिलोस् आभास।
  २,
  बडादसैँले भरोस् लालित्य
  उर्वर देश नेपालमा
  भावनाले भरोस् साहित्य ।
• होमप्रसाद नेउपाने, धरान,सुनसरी ।
  …
  १,
  दसैँ आयो गयो
  कति थिएनन् खुसी
  किन यस्तो भयो ।
  २,
  गयो बाढी पहिरो
  दसैँको मुखमा हेर
  कतिलाई चोट गहिरो ।
• बुद्धिमान दनुवार ( सुरुङ्गेली कान्छो ), कनकाई ४ झापा
  …
  १,
  खुसी दोब्बर हुने
  अक्सर चाडपर्व आए
  परदेशीको मन रुने ।
  २,
  गाएर उमङ्गको गीत
  हामीले मेला लगायौँ
  हुनाले सत्य जित।
  ३,
  जय दुर्गा भवानी
  रक्षा गर्नुहोस् सबैको
  अज्ञानता होस् खरानी ।
• पृथक प्रकृति ,झापा
  …
  १,
  सबै खुसी भएर
  दुर्गा माताको आशिष्
  लागोस् दसैँ आएर।
  २,
  भाग्य सबैको चम्कियोस्
  पीडा नहोस् कसैलाई
  पाइला सफलतामा लम्कियोस्।
• सानु जोशी, सुदुर पश्चिम दार्चुला,
  …
  १,
  विजयादशमीको हार्दिक शुभकामना,
  दुर्गा माताको आशीर्वादले
  पूरा होऊन् मनोकामना ।
  २,
  नेपाली संस्कृति अपरम्पार
  विश्व जगत्को आकर्षण
  प्रभाव विश्वभर अपार ।
• नबिन कुमार ढकाल, हेटौडा-९
  …
  १,
  मिलेर गरौँ सामना
  मानवता सदैव रहिरहोस्
  विजयादशमीको हार्दिक शुभकामना ।
  २,
  सत्मार्गको बाटो खोजौं
  दम्भ अभिमान त्यागेर
  वसुधैव कुटुम्बकम् रोजौं ।
  ३,
  घमण्डले तिमी फुल्छौँ
  सम्पतिको भुतले छुँदा
  क्षणभङ्गुरको चोला भुल्छौँ ।
• ऋजु दिल्पाली(राजेन्द्र घिमिरे), ईटहरी १ सुनसरी ।
  …
  १,
  जहिले कहाँ पाइन्छ ?
  टीका जमरा आशिष्
  बडादसैँ पर्व चाहिन्छ ।
  २,
  वैमनस्यता दूर गरी
  नम्रताले झुक्नु पर्छ
  मान्यताले शरण परी।
  ३,
  समयमै वेग भर्नू ,
  तडकभडक छोडी सबै
  औकातमा चल्ने गर्नू !
• विवश पारदर्शी, झापा
  …
  १,
  टीका ग्रहण गरी
  आशीर्वाद लिने दिन
  मनमा उमङ्ग भरी।
  २,
  आफनै संस्कृति मनाऔॅं
  अगालौ आफ्नै संस्कार
  हामी नेपाली जनाऔँ ।
  ३,
  सुगन्धित जमरा लगाई
  आफ्नो सिरमा सिउरेर
  समाजको दुर्गन्ध भगाई।
• शशी श्री आचार्य, बौद्ध कुमारीगाल काठमाडौं
  …
  १,
  सबैका घरघरमा दसैँ
  आयो बोकेर हर्ष
  मनाऔॅं रमाउॅंदै यसै ।
  २,
  हटून् सबका पिर
  दाहिने परून् कालिका
  नझुकोस् बसैको सिर ।
  ३,
  सुख र शान्ति
  मिलोस् मनमा सबका
  हटोस् देशबाट क्रान्ति ।
• ईश्वर साउद(भिक्षु), रामारोशन गाउँपालिका ६ सुदुरपश्चिम अछाम
  …
  १,
  चाड मनाउने चाहना
  फजुल खर्च नगरी
  बडादसैँको हार्दिक शुभकामना ।
  २,
  दक्षिणा सकेको दिन्छन्
  फराकिलो उहाको मन
  आशिष् धेरै लिन्छन् ।
  ३,
  हातमा दक्षिणा गन्दै
  लिङ्गेपिङ सबै खेल्छन
  चचहुइ चचहुइ भन्दै ।
• हिरामाया श्रेष्ठ
  …
  १,
  नहोस् कतैबाट हेला
  पहिरोले बगाए घरबार
  हरे चाडपर्वको बेला ।
  २,
  कसरी धान्नु परम्परा
  लुगाफाटो अन्नपात छैन
  मात्र थुपार्‍यो कचरा ।
• कृष्णकुमार वैद्य, बनेपा ९, काभ्रे
  …
  १,
  दसैँ मनाऔॅं हर्षले
  कसैलाई नपरोस् दु:ख
  असत्य हटाऔॅं सङ्घर्षले ।
  २,
  निधारमा रातो टीका
  लगाइ मनाऔॅं सबैले
  कसैको नहोस् फिका ।
• धनमाया चौधरी, कैलाली
  …
  १,
  जताततै हुँदै रमाइलो
  चाडपर्व छायो सर्वत्र
  मनमा छाओस् घमाइलो ।
  २,
  पिङको चचहुइ छायो
  सबैको मनमनमा बसेर
  दसैँले प्रिति लायो ।
  ३,
  भोक प्यारो भएको
  पर्वले नेपाली मनमा
  उमङ्ग सर्वत्र छाएको ।
• लक्ष्मी रिजाल, कञ्चनरूप १२, सप्तरी ।
  …
  १,
  आयो महान् पर्व
  मितव्ययी बनी मनाउँदै
  गरौँ सबैले गर्व।
• अरुण कुमार भुजेल, गोरूबथान कालेबुङ, भारत
  …
  १,
  बडादसैँमा आशीर्वाद मिलोस्
  मनोकाङ्क्षा पूरा हुन्
  जीवनमा खुसी बढोस् ।
  २,
  टीका जमरा पाएर
  चाडपर्व मान्नु पर्छ
  खुसीका साथ रमाएर ।
  ३,
  बाआमाको आशीर्वाद पाएर
  भाग्यको मार्ग खुलून्
  सधैँ खुसी आएर ।
• कृष्ण बजगाई, भक्तपुर
  …
  १,
  आत्मियता सबैले गाँसेर
  ठुलाको आशिष् थापौँ ,
  मनका पीडालाई मासेर।
  २,
  मनमा आत्मीयता जगाई
  हटाऔॅं मनका मैला ,
  माताको प्रसाद लगाई ।
  ३,
  फैलिन्छौँ दुबो जसरी,
  मातापिताको आशिष्ले हामीलाई ,
  आउँछ खुसीयाली सधैँभरि ।
• सीमा कार्की समर्पण, मेलचोक पर्सा
  …
  १,
  उज्यालो घाम घमाइलो
  दसैँको यही अवसरमा
  गर्नु सबै रमाइलो ।
• प्रेम थापा “मन”, बागलुङ
  …
  १,
  दसैँ लागेछ आहा
  चारैतिर रमझम देखियो
  लाग्यो अति डाहा ।
  २,
  टिकाको रमझम चारैतिर
  घरघरमा जमघट टन्नै
  आफूलाई चाहिॅं पीर ।
  ३,
  दसैँको मौका पारेर
  खुसी हुँदै बसे
  माछा मासु तारेर ।
• राजेशराज गड्तौला, कॅाडाघारी, काठमाण्डौ
  …
  १,
  सितल शशीको सामीप्यमा
  फुर्यो रौनक दसैँको
  चचहुइ चचहुइ लिङ्गेपिङमा ।
  २,
  गगनमा चङ्गा उडेको
  आहा ! मन चन्चल
  उमङ्गले प्रकृति हाँसेको ।
• हरिगोपाल न्हुच्छेँप्रधान, काभ्रे, साँगा बजार बनेपा १४
  …
  १,
  मानेर सब मान्यजन
  आशिष लियौँ अपार
  पायौँ यही दिव्यधन।
  २,
  अक्षता रातो निधार
  शीरमा जमरा पहेँलो
  लाग्यो सोह्रै श्रृङ्गार।
  ३,
  खुसीले छाएको सबमा
  हरिया,निला,पहेँला
  उडेका चङ्गा नभमा।
• सरस्वती श्रेष्ठ, रुपन्देही बुटवल
  …
  १,
  दसैँको मनमा भावना
  संस्कृति बचाउने सबैमा
  दिॅंदैछु मनैदेखि शुभकामना।
  २,
  मान्यजनको रमाइलो भेटमा
  आशीर्वाद पाउने आसले
  मुसुक्क मुस्कुराउदै गेटमा।
• दुर्गा आचार्य, मोरङ
  …
  १,
  सपरिवार विजयादशमी मनाउँदै
  सारा नेपाली जगत्
  नेपाली संस्कृति जनाउँदै।
  २,
  जमरा सिउरेको कानमा
  चाड मनाउँदै सबैले
  तगारो नलागोस् मनमा ।
  ३,
  निधारमा रातो टीका
  आशीर्वाद ग्रहण गर्दै
  खुसीमा रमाउँदै बालबालिका ।
• मोती योन्जन सुब्बा, दार्जिलिङ
  …
  १,
  जमरा रातो टीका
  परदेशी अनुपस्थित हुँदा
  दसैँ लाग्यो फिका ।
  २,
  जुटिएन सपरिवार हामी
  आउने वर्ष पक्कै
  मनाऔॅंला विजयदशमी दामी ।
• कोपिला अधिकारी, सिरानचोक, गोरखा
  …
  १,
  दसैँ मनाउने रेसमा
  भएन रमाइलो खासै
  सन्तान हुनाले परदेशमा ।
• मन्दिरा सेढाई, मलेखु, धादिङ

::::::::जय झिल्का साहित्य ! ::::::::::

“पाँचै तत्व पाँचै विकार पञ्चाङ्ग नै ठिक आधार”भन्ने मूल नाराका साथ पञ्चाङ्ग लेख्दै आएका छौं।यही सिलसिलामा साप्ताहिक पञ्चाङ्ग भाग:एक सय उन्नाइसौं अभ्यासमा हामी पुगेका छौ। सम्पूर्ण पञ्चाङ्ग स्रष्टाहरुमा पञ्चाङ्ग लेख्नु हुन हार्दिक अनुरोध छ:
अभ्यास पाठशालाको अभ्यास शृङ्खला दर्ता पछिको भाग :-११९ —————————-

विधा :- पञ्चाङ्ग
अभ्यास गर्ने स्थान :- पञ्चाङ्ग अभ्यास पाठशाला
मिति:- २०८१/०७/१२
पञ्चाङ्ग वा समपञ्चाङ्ग लेखि बुधबार बेलुका ०९ बजेसम्म पठाउनु हुन अनुरोध छ।
……………………………………….
प्रशिक्षक:-
……………
सोमनाथ लुइटेल
गुणनिधि घिमिरे
सुशीला पौडेल

………………………
भाषा शुद्धीकरण:-
———–
पुष्पा सुवेदी नेपाल
भवानी घिमिरे
जमुना आचार्य
पशपती राई

सङ्कलक :-
———-
दुर्गा रिजाल आचार्य

संयोजक:-

सोमनाथ लुइटेल “रवि पाल्पाली” ======================

अक्षर सङ्ख्या:- [बराबरी]
अनुप्रास :- आफुखुसी
स्थायी :- अनिवार्य

पञ्चाङ्ग:०१
शान्तिको दीपलाई जगाउनु पर्छ।
अबदेखि अशान्ति भगाउनु पर्छ।
गरिबी र बेरोजगारी अन्त्य गर्न,
सारा नेपालीलाई मगाउनु पर्छ।
दुष्ट आत्मा ठेगान लगाउनु पर्छ।
सुशीला पौडेल

पञ्चाङ्ग:०२
सुकर्म धर्म तर किन भुलिएकोछ आज
कुकर्मले संसार यहाँ चुलिएकोछ आज
साहसले अप्ठ्यारोमा सिकाउँदछ हिड्न
प्रभु जाप सबैका लागि खुलिएकोछ आज
प्रभु कृपाले उपवन फुलिएकोछ आज ।
कार्की डिबी माकुम
सुनवल-४, नवलपरासी
पञ्चाङ्ग:०३
हरेक ब्यक्तिको आ-आफ्नो उडान हुन्छ
राम्रो उत्पादन गर्न सके सान हुन्छ
स्वास्थ नै धन हो मूलनारा अँगाल्दै
ठाउँ अनुसार सबैको सम्मान हुन्छ
सबै भित्र कुनै कला सीप ज्ञान हुन्छ ।
धनमाया चौधरी कैलाली

पञ्चाङ्ग:०४
अचेल हरेक चिजको मूल्य बढ्यो भन्छन्
बिहान बेलुका त्यै समाचार पढ्यो भन्छन्
नोट मात्रै छापे नया हजार हजारका
पुरानो मूल्यमान्यता त सबै डढ्यो भन्छन्
अमूल्य वस्तुमाथि पनि मूल्य चढ्यो भन्छन् ।
-पशपती राई खोटाङ

पञ्चाङ्ग:०५
बिना आगो बेगर मानव मुटु जल्छ कसरी,
परिवार साथ बेगर जीवन चल्छ कसरी ।
बाति, तेल बेगर दियो बलेको देखेको छर?
त्यसैले परिश्रम बेगर बाली फल्छ कसरी
जग दह्रो भए फेरि माथि तला ढल्छ कसरी ।

दुर्गा आचार्य
मोरङ

पञ्चाङ्ग;०६
“””””””””
देखियाे सबैकाे मजबुर रहेछ ताइँ प्रियवर
स्पष्ट भयाे है साँचाे त्याे रहेछ अन्त काइँ प्रियवर
सिद्धान्त आदर्श जलेर खरानी भएकाे छ सारथी
चलेकाे जताततै बेथितिकाे मात्र दाइँ प्रियवर
जनले खाेजेकाे केवल सुशासन चाइँ प्रियवर ।
प्रद्युम्न चालिसे

“पाँचै तत्व पाँचै विकार पञ्चाङ्ग नै ठिक आधार”भन्ने मूल नाराका साथ पञ्चाङ्ग लेख्दै आएका छौं।यही सिलसिलामा साप्ताहिक पञ्चाङ्ग भाग:एक सय अठारौं अभ्यासमा हामी पुगेका छौ। सम्पूर्ण पञ्चाङ्ग स्रष्टाहरुमा पञ्चाङ्ग लेख्नु हुन हार्दिक अनुरोध छ:
अभ्यास पाठशालाको अभ्यास शृङ्खला दर्ता पछिको भाग :-११८ —————————-

विधा :- पञ्चाङ्ग
अभ्यास गर्ने स्थान :- पञ्चाङ्ग अभ्यास पाठशाला
मिति:- २०८१/०७/०५
पञ्चाङ्ग वा समपञ्चाङ्ग लेखि बुधबार बेलुका ०९ बजेसम्म पठाउनु हुन अनुरोध छ।
……………………………………….
प्रशिक्षक:-
……………
सोमनाथ लुइटेल
गुणनिधि घिमिरे
सुशीला पौडेल

………………………
भाषा शुद्धीकरण:-
———–
पुष्पा सुवेदी नेपाल
भवानी घिमिरे
जमुना आचार्य
पशपती राई

सङ्कलक :-
———-
दुर्गा रिजाल आचार्य

संयोजक:-

सोमनाथ लुइटेल “रवि पाल्पाली” ======================

अक्षर सङ्ख्या:- [बराबरी]
अनुप्रास :- आफुखुसी
स्थायी :-अनिवार्य

पञ्चाङ्ग:०१
अदृश्य रूपी मनमा चोटहरू अनगिन्ती छन्।
लगाएका आरोपका खोटहरु अनगिन्ती छन्।
सँगै बसे हिँडे,खाए भन्दैमा बिर्सियो नसोच्नु,
पाइलै पिच्छे चोरेका नोटहरु अनगिन्ती छ।
धारिला वचन वाणका बोटहरू अनगिन्ती छन्।
-सुशीला पौडेल

पञ्चाङ्ग:०२
यौटा फूल देवताको पाउमा चढाउँला
अर्को फूल प्रियसीको नाउँमा चढाउॅला
बगैॅचाका बोट पनि उखेलेर फालेछन्,
बीउ पाए उखेलेको ठाउँमा चढाउँला
डाॅडापारी बादलुको गाउँमा चढाउँला।
-घनश्याम पौडेल,पोखरा

पञ्चाङ्ग:०३
आफ्नो मनलाई आफैं सँग ढाट्नु परेको छ
देश छोडेर अन्य डाँडा काट्नु परेको छ।
पारिवारिक समस्याको बाध्यताले गर्दा,
बैँस जोस परदेशमै साट्नु परेको छ,
पैसाको लागि गाह्रो काम आँट्नु परेको छ।

-दुर्गा आचार्य
मोरङ

पञ्चाङ्ग:०४
जति मादल ठोकेपनि समयलाई नचाउन सकिन
बितेर भूत बन्यो आफैं उ इतिहास रचाउन सकिन
हिजो यही समयमा हाँसेर माया गाँसियो आज नासियो
कस्तो माया रहेछ यो मैले त पहिल्यै जचाँउन सकिन
टुट्यो सम्बन्ध म बच्चाले रोएर पनि बचाउन सकिन।
-पशपती राई खोटाङ ।

पञ्चाङ्ग:०५
कामको परेको रैछ चटारो यहाँ
त्यसै माथि कसैको छ झटारो यहाँ
अरुको भलो सोच्ने त दुनियाँ छैन
साथ नदिएको गाडी खटारो यहाँ
होडबाजी गर्नेको छ लटारो यहाँ ।।

धनमाया चौधरी कैलाली
पञ्चाङ्ग:०६
अनगिन्ती सपना बोकेर यहाँ।
माया प्रेम दिलमा तोकेर यहाँ।
प्रेमील संसार सजाउनु पर्छ,
आफ्नाे प्याराे मायालु रोकेर यहाँ।
बनाउनुछ छाती ठाेकेर यहाँ।
-ह्यारिस

पञ्चाङ्ग:०७
“””””””””
सत्तामा मात्र माथापाच्ची गर्नुमा नै नाइकेकाे काम हुन्छ
हिँड्न मनग्गे संख्या जुटाउन
गाउँघर ठूलै नै धाम हुन्छ
विश्वास हरायाे धेरै ढाँट्याै , निष्कर्ष संयुक्त उम्मेदवार
हाम्राे साझा चिन्हमा चट्ट भाेट झारेर सत्तामा खाम हुन्छ
अन्तिम निष्कर्ष पनि फेल भयाे छैन नि जाने ठाम हुन्छ ।
प्रधुम्न चालिसे

“पाँचै तत्व पाँचै विकार पञ्चाङ्ग नै ठिक आधार”भन्ने मूल नाराका साथ पञ्चाङ्ग लेख्दै आएका छौं।यही सिलसिलामा साप्ताहिक पञ्चाङ्ग चित्रपट भाग :- एकसयएकऔमा हामी पुगेका छौं।
लेख्नु पर्ने पञ्चाङ्ग सङ्ख्या :- ०१
मिति:- २०८१/०७/०८गते

आदरणीय पञ्चाङ्ग अनुरागी एवम् स्रष्टाज्युहरू हार्दिक नमस्कार तथा बड़ादसैंको शुभकामना” पञ्चाङ्ग साहित्य समाज नेपाल” को आधिकारिक दर्ता पछिको: १०१[एकसयएकऔं] चित्रपटमा,यहाँहरुलाई हार्दिक स्वागत गर्दै यस शृङ्खलामा दिइएको चित्र अनुसारको विम्बात्मक तथा गहन मौलिक भाव झल्किने एक पञ्चाङ्ग शनिबार बेलुका ९:०० बजे भित्र आफ्नो नाम र ठेगाना सहित कमेन्ट बक्समा लेख्नु हुन हार्दिक अनुरोध गर्दछौं!

प्रशिक्षक :

सोमनाथ लुइटेल “रवि पाल्पाली
गुणनिधि घिमिरे
सुशीला पाैडेल

चित्र संकलन

सुशीला पाैडेल

संकलन
सुशीला पौडेल
दुर्गा रिजाल आचार्य

शुद्धीकरण

भवानी घिमिरे
जमुना आचार्य
पशपती राई
पुष्पा नेपाल (सुवेदी )

संरचना

अनुप्रास :- आफू खुसी
स्थायी :- आफू खुसी
अक्षर :- बराबरी

समायोजक

सोमनाथ लुइटेल “रवि पाल्पाली”
तथा

पञ्चाङ्ग साहित्य समाज नेपाल

चित्र अनुसार पञ्चाङ्गहरू [चित्रपट]
~~~~~
पञ्चाङ्ग:०१
स्पर्शमा भुलेकाे जिन्दगी।
मनमा डुलेकाे जिन्दगी
कति सुन्दर पाे देखियाे,
हावामा झुलेकाे जिन्दगी।
काँडाका फुलेकाे जिन्दगी।
-सुशीला पौडेल

पञ्चाङ्ग:०२
काँडामा पनि फुलेको फूल हेर
त्यहीँ फूलमा भमरा हुल हेर
एक अर्कोसँग सम्बन्ध हुन्छ नै
स्वच्छतामा पनि हुन्छ धुल हेर,
छिद्रता त हुन्छ नै त्यो झुल हेर।
-शोभा आचार्य गौतम
काठमाडौँ

पञ्चाङ्ग:०३
काँडा बिचमा सुन्दर फुल फुलेको छ राम्रो
घरको बगैचामा रङ्गिन झुलेको छ राम्रो ।
प्रत्यकले अनमोल सुन्दरता भरिएको
जसरी मान्छे पनि हरक्षण खुलेको राम्रो
सधैँ सुगन्ध छर्दै वरिपरि डुलेको राम्रो।

-दुर्गा आचार्य
मोरङ

पञ्चाङ्ग:०४
मुसुक्क हाँसी फूल फूलेकाे देखियाे
त्यही फूलकाे हाँगा झुलेकाे देखियाे
साैन्दर्यले झपक्क हुँदा सबैतिर
घर,आँगन अति खुलेको देखियाे
त्याे फूलमा भमरा डुलेकाे देखियाे

-उर्मिला के.शी.
धनकुटा

पञ्चाङ्ग:०५
काँडा बिच फूल्ने फूल कति राम्रो
ढङ्गाबाट फुट्ने मुल कति राम्रो
आफ्नो ठाउँमा सबैको महत्त्व छ,
पुतलीका घुम्ने हुल कति राम्रो
माकुराले बुन्ने झुल कति राम्रो ।।
-धनमाया चौधरी कैलाली

पञ्चाङ्ग:०६
काँडाकै बीचमा फुलेको हुन्छ जिन्दगी
लुकाएर दु:ख खुलेको हुन्छ जिन्दगी
अँध्यारोमा थोरै भए नि उज्यालो छर्न
तेलमा सलेदो घुलेको हुन्छ जिन्दगी
जल्दै आफू पिडा भुलेको हुन्छ जिन्दगी ।
-पशपती राई खोटाङ ।