साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यासको २९ औँ शृङ्खला आइतवार अपरान्ह सम्पन्न भएको छ । झिल्का साहित्य समाज नेपालको आयोजनामा यो अभ्यास शृङ्खला निरन्तर हरेक हप्ता सञ्चालन हुँदै आएको छ ।
साप्ताहिक झिल्का कविता लेखन अभ्यासका विगतका शृङ्खलामाझैँ यसपटक पनि सहभागीहरूको निकै उत्साहप्रद सहभागीता रहेकोे थियो । जसमा नेपाल, भारत, भुटान लगायत विश्वका विभिन्न देशमा रहेर नेपाली भाषा, साहित्यलाई निरन्तर माया गर्नुहुने ७५ जना झिल्काकारहरूको सहभागीता रहेकोे थियोे ।
झिल्का कविताको उन्नयन, विकास र प्रवर्द्धन गर्नका लागि समाजले विभिन्न क्रियाकलापहरू सञ्चालन गर्दै आएको छ । त्यसमध्ये साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यास शृङ्खला पनि एक भएको र साप्ताहिक रूपमा निरन्तर सञ्चालन गरिने यसका परिकल्पनाकार एवम् झिल्का कविताका प्रवर्तक वसन्त अनुभवले बताउनुभयो ।
शृङ्खलाबारे प्रष्ट पार्दै शृङ्खला संयोजक/प्रशिक्षक म्यामराज राईले हरेक हप्ताको शुक्रवार राति १२ बजे अभ्यासको सूचना झिल्का कविता फेसबुक समूहमा राखिने र उक्त सूचनाको कमेन्टमा इच्छुक झिल्काकारज्यूहरूले स्वत:स्फूर्त आफ्ना उत्कृष्ट झिल्काहरू राखेर सहभागीता जनाउन सकिने बताउनुभयो ।
झिल्का कविता, नेपाली माटोमा उम्रिएको एक नवीनतम एवम् लघुतम प्रयोगवादी काव्य विधा हो । जसमा विम्ब, प्रतीक र अलङ्कारको प्रयोग गर्दै चोटिलो पाराले तीन हरफमा लेख्ने गरिन्छ । जसको पहिलो हरफले विषयवस्तुको उठान, दोस्रो हरफले विषयवस्तुको बिस्तार र तेस्रो अर्थात् अन्तिम हरफले भावलाई उत्कर्षमा पुर्याई समापन गर्ने गर्दछ । यसका प्रत्येक हरफमा तीन/तीन शब्दहरू हुने गर्दछन् । जम्माजम्मी नौ वटा शब्दमा एउटा झिल्का कविता पूरा हुने भएकोले यसलाई नौ शब्दको कविता पनि भन्ने गरिन्छ ।
झिल्का कविताका तीन हरफ मध्ये पहिलो र तेस्रो हरफमा अन्त्यानुप्रास हुनुपर्ने विधान छ भने दोस्रो हरफ स्वतन्त्र हुने गर्दछ । अर्थात् दोस्रो हरफको अन्त्यमा पहिलो र तेस्रो हरफको अन्त्यानुप्राससॅंग मिल्ने समध्वनिक अक्षर नभएमा उत्तम मानिन्छ ।
साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यास शृङ्खला- २९ मा सहभागी झिल्काकारहरूका सुन्दर झिल्काहरू-
…
१,
निब झिल्काले भरौँ
सिधा शब्दमा नलेखेर
बिम्बको प्रयोग गरौँ ।
२,
उडानमा उड्यो जहाज
सास फर्केन मैदानमा
विधाताले खेल्यो आज ।
३,
कुर्सीको मैदानमा होलास्
धम्कीको भाषामा खोकिरहन्छ
मेरो बैँसमा छोलास् ।
- म्यामराज राई, भोजपुर
…
१,
रोएर बिताएको जीवन
हाँसेर भुल्दै जानेछु
खुसी बनाई मन।
२,
बस्दिन हार मानेर
बढाउँदै अघि पाइला
सफलता पाउँछु ठानेर। - सङ्गीता खरेल, काठमाडौँ
…
१,
भएभरको मसी सकेर
अचेल स्वघोषित कविको
कलम बस्यो धकेर।
२,
अदम्य साहस बोकेर
जन्म्यो विद्रोहको झिल्को
कसले सक्छ रोकेर !
३,
पक्कै ऊ हार्नेछ
विकृति जलाउने झिल्को
बलेर सखाप पार्नेछ। - श्रीकृष्ण शर्मा, पोखरा – ५, मालेपाटन
…
१,
झिल्काले दिन्छ ज्ञान
सबैले एकाग्र भएर
सधैँ गर्नुपर्दछ ध्यान ।
२,
बिचल्लीमा मान्छे परे
पाइलटले ध्यान नदिँदा
सबै जहानमै मरे ।
३,
कुर्सीको खेलमा भेष
एकदिन लाग्नेछ पक्कै
ती दलालहरूलाई ठेस । - केसर बोहरा ‘सङ्घर्ष’, सुदूरपश्चिम अछाम (हाल भारत)
…
१,
तराई पहाड हिमाल
बुद्धको पवित्र भूमिलाई
काँधमा बोकेर उचाल ।
२,
सुन्दर सानो नेपाल
युवा युवती जुटौँला
बनाउन देश विशाल ।
३,
पूर्खाको अर्ती मानेर
असल कुरा लिऊँला
चाहिने जति छानेर । - गुणनिधि घिमिरे, अमेरिका
…
१,
हार नमान्दा जीवनमा
घुमिफिरी आउँछ सुख
खुसी लिऔँ मनमा।
२,
साहसै ठुलो रहेछ
जहाँसुकै नहट्दा फेरि
खुसी छाउने भएछ।
३,
नमानौँ हार कहिलै
अभ्यास गर्दै बढ्दा
खुसी भइन्छ जहिलै। - अर्जुन प्रसाद चौलागाई, सुनापति – १, रामेछाप
(हाल – क्यानडा, क्यालगरी)
…
१,
ज्ञानले मस्तिष्क भर्दछ
यथार्थ लाग्छ दुनियाँमा
रोई विज्ञान मर्दछ ।
२,
आफ्नो कमजोरी हटाऔॅं
छरेर ज्ञानका दल
कालो बादल फटाऔॅं ।
३,
छरौँ संस्कृतिका बीज
मासेर सबै विकृति
मनाऔॅं हर्षले तीज । - त्रिलोचन भण्डारी, मेचीनगर, झापा
…
१,
सबै हो यात्रा
किन हो विभेद
देखाउॅंदै फेरि जात्रा ।
२,
लड या भिड
आखिरमा यतिसम्म कि
छोडनुपर्छ भौतिक गिॅंड ! - दीपा समभाव, दुबेकोल खोटाङ
…
१,
दुःखमा रुन्छ मन
हुन्छ झनै पीडा
अस्वस्थ हुँदा तन ।
२,
सिमसिम पर्यो पानी
चिप्लेर लड्छ है
बाहिर नजाऊ नानी ।
३,
आफूले नजानेका कूरा
हाम्रा अग्रजसॅंग अब
सिकाइ मागौँ पूरा | - सरिता सेढाई, धादिङ
…
१,
खर्चेर सबै बैँसा
सङ्घर्ष विफल रह्यो
कमाउन सकिन पैसा।
२,
यादहरू जिद्ध नगर
तिमीलाई निषेध भन्न
होइन मेरो रहर।
३,
सुन कान खोलेर
मेरो आत्मसम्मान भन्नु
पिए सम्झौतामा घोलेर। - दिवाकर चाम्लिङ्ग राई, खर्साङ्ग, दार्जिलिङ
…
१,
गर्छन् नेता विकास
भाषण दिने बेलामा
भएन कहिले निकास ।
२,
बाटोमा नदी पर्छ
पुल छैन तर्नलाई
तर्दा मान्छे मर्छ।
३,
मान्छे विदेश जान्छन्
खेत बाँझो भयो
घरकाले के खान्छन् ? - नवराज भट्ट, कञ्चननपुर
…
१,
संस्कारीले सबैलाई माया
साधक निरन्तर कर्ममा
लक्ष्यबिना बन्छ छाया ।
२,
कृपा हामीले पाएका
सुकर्म धर्म हाम्रो
निमित्त धर्तीमा आएका ।
३,
बाँडे कहिल्यै नघट्ने
विचार सबैमा सधैँ
दुष्ट संसारमा नअट्ने । - कार्की डिबी माकुम, सुनवल – ४, नवलपरासी
…
१,
मुखले ठिक्क पार्ने
हुन्छन् केही आफन्त
भित्रबाट कैँची मार्ने ।
२,
सकेसम्म फाइदा लिन्छ
मानिस स्वार्थी भएपछि
आखिरमा धोका दिन्छ । - राज कुमार राजभण्डारी खोटाङ्गे, मध्यपुर ठिमी – ५, सङ्गम कोलोनी राधे राधे, भक्तपुर
…
१,
आकाशमा बादलको घेरो
जलिरहेको दुखित मन
निको भएन मेरो ।
२,
दिल भयो पिरो
कसैको नराम्रा वचनले
परेको छ चिरो ।
३,
सहयोग गर्छु भन्नेहरू
दुःख परेको बेला
हेरेनन् कोही अरू । - डिल्लीराज ‘राजेन्द्र’ भुसाल, सन्धिखर्क – २, कुर, अर्घाखाँची
…
१,
जो छ नकारात्मक
बानी परेर होला
देख्दैन कहिल्यै सकारात्मक । - प्रेम थापा “मन”, बागलुङ
…
१,
चारैतिर डुबानको भुमरी
खसेनन् नजर कसैको
बन्दैन मुलुक नसुमरी।
२,
ऋणको भारी बोकाएर
छन् नकचरा शासक
जन्मन नपाउँदै टोकाएर।
३,
मुलुक जालमा फसेको
शासक प्रशासकका घेरामा
अहम्ताको बन्धनले कसेको। - घनश्याम पन्त, हरिवन सर्लाही
…
१,
परदेशमा पुग्यो तन
खै किन हो ?
यतैतिर अल्झ्यो मन ! - सुरेश कार्की
…
१,
जान्न रमाइलो मेला
विकृतिको जुहारी चल्छ
जन्मभूमि रोएको बेला ।
२,
नराम्रा मात्र छानिन्छ
सरकार कसका लागि ?
राम्रालाई छेलो हानिन्छ ।
३,
रहेन मेरो देश
कुपात्रको रजाई भो
सकियो भाषा, भेष । - ऋजु दिल्पाली, इटहरी – १, सुनसरी
…
१,
घामको किरणले छुँदैन
सम्बन्ध हिउँ भएपछि
न्यानो कहिल्यै हुँदैन ।
२,
हिउँद अनि बर्खा
सुखदुःख जस्तोसुकै होस्
घुमिरहन्छ जिन्दगीको चर्खा ।
३,
सीप कलाको चासो
खासै गर्दैनन् मान्छेले
लगाउने हुन्छन् आगो । - पृथक प्रकृति, झापा
…
१,
मनको कुरा लेखेर
कसले पो यहाँ
आएको हुन्छ देखेर।
२,
नेताहरू कराउँछ अहिले
देशको सान आउँदा
हराउँछ यहाँ जहिले।
३,
गरिबको रगत लिएर
लाज पनि पचाएर
आनन्द मनाउँछ पिएर। - नीमा छिरिङ भोटिया, जलढका कालेबुङ, भारत
…
१,
जीवन जात्रा देखिन्छ,
सङ्घर्ष सधैँभरि गरे,
आफैँ भाग्य लेखिन्छ ।
२,
ज्ञानको भण्डार पाउने ,
सच्चा गरे कर्म
सधैँ सुमार्ग धाउने। - दुर्गा आचार्य, मोरङ
…
१,
कतर्नो बोकेर गोजीमा
निस्कन्छन् हाम्रा भनाउँदा
आफ्नो बन्धुत्वका खोजीमा ।
२,
खाने बेलामा मिल्छन्
आफूलाई ठानेर असल
सिद्धान्त विचार निल्छन् ।
३,
गोहीका बगाइ आँसु
मानव सेवाको नाममा
खान्छन् यिनले मासु । - रामप्रसाद पुरी, बादेल, खोटाङ
…
१,
बर्सियो साउने झरी,
चुहियो खरको छानो,
ओत लाग्ने कसरी ?
२,
नराम्रो देखेँ सपना,
बढ्दै गयो खुल्दुली
कतै नहोस् घटना । - भुपेन्द्र राना मगर, धादिङ
…
१,
नाङ्गो देश हाम्रो
सबै मिलेर बनाऔॅं
उर्वर स्वच्छ राम्रो। - बिके मुखिया, दार्जिलिङ, भारत
…
१,
बगेको खोला फर्किॅंदैन
कुनै कुरा सिकाउन
विद्वान् मान्छे झर्किॅंदैन ।
२,
संसारभर युद्ध चल्दैछ
आफ्नै त्यो अहम्ताले
साम्राज्यवाद अब ढल्दैछ ।
३,
नमान्नु कहिले दुःख
अप्ठ्यारा चुनौतीसँग लड्दै
आउॅंछ एकदिन सुख । - दीप गोले तामाङ, रौतहट
…
१,
नबोलौँ कसलाई घोचेर
पीडा हुन सक्छ ,
हेरौँ एकपटक सोचेर ।
२,
मेरो मनको भित्र
छुट्टै प्यार दिन्छु ,
तिमीलाई प्रिय मित्र ।
३,
जोडेपछि हामीले घरबार
हेर्दै जानु तिमी ,
झुपडी बन्छ दरबार । - अमृत कोइराला, पोखरा -१८, चङ्खपुर
…
१,
बाहिर वर्षे झरी
पिरै पिरको भारी
बोकेर मन खडेरी ।
२,
अब झुक्दैन शिर
मन छ अस्थिर
कुन खोज्नु भिर ? - इन्दिरा देवकोटा
…
१,
खोज्दै जाँदा कविता
संयोग पनि कस्तो !
अकस्मात् भेटियो सविता ।
२,
भोकले भोजन माग्छ
त्यसले त बेरोजगारी
काम गर्न जाग्छ ।
३,
साउन महिना आएको
भक्तजनले आरधाना गरी
शिवजीबाट आशीर्वाद पाएको । - नन्दलाल आचार्य, सिद्धार्थटोल, उदयपुर
…
१,
परिष्कार ल्याएर सोचमा
पुर्याऔॅं झिल्का काव्यलाई
देश, विदेशको खोचमा l
२,
रोएर केही मिल्दैन
अल्छी गरेर बस्नेको
ओठमा मुस्कान खिल्दैन l
३,
बाँडेपछि ज्ञान बढ्छ
थपक्क बसेर भुइँमा
कोही भर्याङ चढ्छ ? - बाबुराम गौतम, गुल्मी
…
१,
उकाली ओराली भनेको
भिरालै भिरालो भेटाएर
अविरल सङ्घर्ष गनेको ।
२,
हार मान्नेले हारे
भविष्य खोज्दै जाँदा
नमान्नेले उज्यालो पारे ।
३,
समयले छानेर लान्छ
जो चाहिँ सुरिलो
उही छिटो तान्छ । - अच्युत घिमिरे, सर्पाङ, भुटान
…
१,
निकै चिन्ता भयो
सरकार छ लाचारी
धेरैको ज्यान गयो ।
२,
सन्तोषजनक छैन क्षतिपूर्ति
दलाल राज्यसत्ताका नाइकेहरू
लगाउँछन् अझै फुर्ती ।
३,
चौबिस खर्ब भएको
आर्थिक सङ्कट बढ्दै
ओरालो हुँदै गएको । - रवि पौडेल, दक्षिण भारत पाण्डेचरी
…
१,
पीडाको पोको मनमा
बोकेर कति डुलौँ ?
बुझेँ सधैँको नियतमा ।
२,
आउॅंछु भन्छ जहिल्यै
परै भागेर जान्छ
बोल्दैन सत्य कहिल्यै।
३,
मुन्टो लुकाएर हिॅंड्छ
चाल उसको टेढो
झुठको झोला भिड्छ। - हरिगोपाल न्हुच्छेँप्रधान, काभ्रे, बनेपा – १४, साँगाबजार
…
१,
सिनो खान्छन् गिद्धहरू,
द्वन्द देखिन्न उनीहरुमा ,
खान मिलेका सिद्धहरू ।
२,
जिउँदो मार्न तागत
छैन कौवा, गिद्धको
सिनो गर्छ स्वागत । - जी.वि.घोराही, दाङ
…
१,
काग कराउॅंदा आँगनमा
पर्खाइमा हुन्छु कसैको
ढुकढुकी बढ्छ मनमा ।
२,
एक्कासी जोडिएको नाता
पार्यो विचल्लीमा मलाई
जीवनभरि भयो व्यथा । - नन्दा धामी, नौगाड दार्चुला
…
१,
दया भाव रहोस्
सबको आँखामा बसूँ,
जुगजुग नाम लियोस्।
२,
सपना तिम्रा देखूँ
आजभोलि कुरा मिल्दैन
तिम्रो लागि लेखूँ ?
३,
पानीका थोपा टल्किरहेछ
सिमसिम झरी सावनमा
मनमा आगो सल्किरहेछ। - सुनगाभा पोखरेल, हाल : नेपालगन्ज
…
१,
पल्टिन्छन् आफैँ जान्ने
अर्काको सफलतामा आरिसेहरू
छन् खुट्टा तान्ने ।
२,
अब बर्खा गयो
अब यही नागपञ्चमीदेखि
हिउँद सुरु भयो ।
३,
देश भयो बेहाल
विकासमा भने देशमा
भयो कछुवाको चाल । - अनिता भण्डारी, ताप्लेजुङ
…
१,
मनमा नराख्नु विकार
कसैको कुभलो नचिताउनु
पर्लान् स्वयम् सिकार ।
२,
कसैमाथि नहोस् खेलबाड
अरूलाई नङ्ग्याउन खोज्दा
फुत्किएला आफ्नो कछाड । - कृष्णकुमार वैद्य, बनेपा – ९, काभ्रे
…
१,
हामी हौ मूलबासी।
स्वतन्त्र भइ जिउनु।
नबन्नु कसैको दासी।।
२,
शान्तिको अग्रदूत बुद्ध।
मूलबासीको आधिकार पाउन
लड्नेछौँ वैचारिक युद्ध । - वेल थोकर तामाङ, बकैया _ ८, बस्तिपुर, मकवानपुर
…
१,
परिचय दियौ दानवताको
अरूको घर उजाडियो
मुखौटा मात्र मानवताको ।
२,
चोट लाग्दैछ गहिरो
कतै पहाड धस्कॅंदैछ
कतै अतिक्रमणको पहिरो ।
३,
चपरी चलाउनु माटोमा
उठीबास लगायो नेताले
चुहिॅंदो झरीमा बाटोमा । - मोती योन्जन सुब्बा, दार्जिलिङ निमकी डाँडा, भारत
…
१,
डुबान चारैतिर भयो
बाढी पहिरो आउँदा
कयौँको ज्यान गयो।
२,
लामो दूरी नजाऔॅं
मौसम संवेदनशील भयो
जोखिम त नउठाऔॅं ।
३,
कसैको छैन भर
न छ प्रकृतिको
लाग्नुपर्छ अब डर। - सुरेशकुमार पाण्डे, घोराही – १८, दाङ
…
१,
मनमा पिर पर्यो
किसानको जीवन यस्तै
बारीको कान्लो झर्यो ।
२,
सुस्तरी पवन आयो
मेरो मनको पीडा
सारा वायुमण्डलमा छायो ।
३,
सम्पतिको के घमण्ड ?
समय आएपछि जानुपर्छ
पाइन्छ अवश्य मृत्युदण्ड। - शशीश्री आचार्य, बौद्ध कुमारीगाल काठमाडौँ
…
१,
सूर्य उदायो पोल्यो,
छहारी अति चिसिएर ,
विलीन भएर बोल्यो ।
२,
काँध थापेर बोक्दा,
थाकेर लखतरान पर्यो
झल्यास्स गोली ठोक्दा ।
३,
कहिले वजन थाम्नु ?
थामिन्थ्यो सोझो गरे ,
पर्यो गलतमा काम्नु।। - मनोहरी पौडेल, गैँडाकोट – १, मिलन टोल
…
१,
गाउँको सम्झना आयो
परदेशी हुनुको पीडाले
अनयासै आँखा रसायो।
२,
छोडेर आउँदा गाउँघर
यादले दिनहु सताउँदा
लाग्दैछ फर्किने रहर। - पुरुषोत्तम फुयाल, खोटाङ
…
१,
नदी तटमा घर
बनाएर आफ्नै पेवा
लाग्दैन भन्छन् डर।
२,
नियम बनाउने ठुलाठालु
कालोलाई सेतो बनाउन
हुन्छन् अति सिपालु।
३,
नसोच्नु झिल्का झिल्किन्छ
त्यस्तै परिस्थिति आए
विराट रूप लिन्छ। - सतीश पण्डित ‘सिकारु’, भानु – ६, चुँदी, तनहूँ
(हाल – चनपा – ६, मातातीर्थ काठमाडौँ)
…
१,
दोषी म मात्र
जुन कुरामा पनि
नाटकको जस्तो पात्र।
२,
कस्तो संसारमा छु
स्वार्थी, पापी सबै
धर्तीको भारमा छु। - सावित्री प्याकुरेल, धादिङ
…
१,
साहित्य झिल्लीले भरौँ
हामी सबै मिलेर ,
अघि अघि सरौँ ।
२,
मनमा सहयोगी हात
हजुरबाट सुन्न पाइयोस् ,
मिठो मिठो बात ।
३,
पिपलसँग छ माया
यो दिल दिएपछि,
निष्ठुरीसँग बन्यो छाया । - श्रीकृष्ण धामी, बझाङ
…
१,
मुखले ठिक्क पार्छन्
बाहिर बाहिर मान्छे
कुरा अन्तै सार्छन् । - बुद्धिमान दनुवार ‘सुरुङ्गेली कान्छो’, कनकाई -४, झापा
…
१,
गल्काउनु पर्छ पकाउँदा
वृद्धले खाने आहार
खान्छन् बिस्तारै फकाउँदा।
२,
पर्दैन शीर झुकाउनु
सत्कर्म गर्दै हिँडेमा
मिल्छ छाती फुलाउनु।
३,
हुँदैन कसैलाई उल्काउन
बेफाइदा हुन्छ आफैँलाई
थालियो भने सुल्काउन। - अरुण कुमार भुजेल, गोरूबथान, कालेबुङ, भारत
…
१,
सुटुक्क आएर बस
अभिनय गर्छु निदाएको
खसाऊ प्रेमको रस।
२,
रहरको ओखती खोज्दै
जिन्दगी अझै भौँतारिरहेछ
असल खराब रोज्दै। - होमप्रसाद नेउपाने, धरान, सुनसरी
…
१,
अश्रुको सागर ढाकेर
हाँस्दैछु म दुनियाँमा
मुटुमा ढुङ्गा राखेर ।
२,
सुखले याद गर्दैनन्
कसरी पार गर्नु ?
दु:खका पहाडहरू छन् ।
३,
गर्दैछन् आत्महत्या रहरहरू
गरिबीको उखरमाउलो खडेरी
प्यासी छन् खाडलहरू ! - वसन्त अनुभव, घोराही, दाङ
…
१,
माइती छोरीको लाख
जस्तो भए पनि
न्यानो आमाको काख !
२,
तिज तिहारको बेला
रमाइलो हुन्छ माइती
दिदीबहिनी जमघटको भेला !
३,
चाम्रीको तलतली लाउँदोरहेछ
समुन्द्रपारि माइती छन्
झलझली याद आउँदोरहेछ ! - धनमाया चौधरी, कैलाली
…
१,
कस्तो होला वर्ष ?
बुझिन दिन गयो
विष्मात या हर्ष।
२,
दु:ख, सुख हुन
जीवनका यी सारथि
पालैपालो आउॅंछन् जुन । - शोभा आचार्य गौतम, काठमाडौँ
…
१,
नेताले देश बिगार्ने
जनता मासुमा बिक्ने
कसले देश सपार्ने ?
२,
देशमा कुर्सीको लडाइ
रातारात सरकार बदलिँदै
मिलिजुली गर्छन् फटाइॅं । - राजन दास, बिसरभोरा, धनुषा
…
१,
अनुपम गाउँ सहर
वरपिपलको छ चौतारी
मनभित्र सौम्य रहर ! - आर्त अकुलीन
…
१,
मान्छे मान्छेमा हुने
विभेद ठुलै विकृति
संस्कृति त्यसै रुने ।
२,
अचेल बानी पर्यो
एकार्कामा श्वास थप्ने
फूल नफुलेरै झर्यो ।
३,
शङ्काको सम्बन्ध घेरोभित्र
आफैँ जेलिएर आएँ
अरूलाई दोष मित्र ! - ईश्वर साउद(भिक्षु ), रामारोसन – ६, अछाम
…
१,
हँसिलो पारौँ शिर
रमाऔॅं परिवारको साथमा ,
लुकाई मनमा पीर ।
२,
मन हुन्छ थिर
आफ्नो परम्परा जोगिन्छ ,
बनाई खाँदा खिर ।
३,
हर्षको निस्कन्छ नीर
सफलता पाईन्छ एकतामा ,
मन बन्छ थिर । - सीमा कार्की समर्पण, मेलचोक पर्सा, नेपाल
…
१,
सुदिन बिर्सँदै गइसक्यो
दुखी थियो हिजोसम्म
आज धनाढ्य भइसक्यो ।
२,
नभुल्नु विगतका बातहरू
छैन जीवनको भरोसा
ताली बजून् हातहरू ।
३,
अहिले टाढा गयो
हिजोसम्म काखमा थियो
आजकल काँडा भयो । - चुडामणी देबकोटा, पुरानो नैकाप, काठमाडौँ
…
१,
पीडा धेरै भयो
अचानोको पीर खुकुरीलाई
नबुझी जिन्दगी गयो ।
२,
उमेर बितेर गयो
केही सुकर्म नगरी
व्यस्त जीवन भयो ।
३,
अभिभावकले सबै ढाकेर
कर्मलाई सहज बनाउँदा
मिठो खाऊ चाखेर । - भगवती दवाडी
…
१,
नसकौँ अहिल्यै मसी
सादा छन् पानाहरू
पोतौँ पीडाका दसी । - ताराप्रसाद चापागाईँ, धुनिबेसी
…
१,
जमाना नक्कलीको भयो
नोटको कारोबार सक्रिय
सत्य दबेर गयो ।
२,
सत्ता फेरबदल किन ?
नैतिक जिम्मेवारी कसको ?
पर्दैन कारण दिन ?
३,
सत्ताकब्जाको खेल भयो
अचम्म गणितीय संविधान
वेश्या बनेर गयो । - प्रद्युम्न चालिसे, भक्तपुर कटुञ्जे
…
१,
बाढीले गर्यो सत्यानाश
हुँदैन जस्तो लाग्छ
अब धर्तीमा बास ।
२,
सधैँ पीडा मनभरि
मन बुझाउनै सकिन्न
म हाँसौँ कसरी ?
३,
मृत्युको मुखमा पुगेर
अब लडाइ नगर
कति बाँचिन्छ हेर । - ललिता गिरी, सिन्धुली (हाल – काठमाडौँ, नेपाल)
…
१,
काटेर हातको नसा
सबै राम्रो देखिन्छ
मलाई लाग्यो दशा ।
२,
देखेको सबै हाम्रो
यो लोभले गर्दा
कहिल्यै भएन राम्रो ।
३,
समयले चोट दियो
अहिले अप्ठ्यारो अवस्थामा
आफन्त पराई चिनियो - लक्ष्मण देउवा, डोटी (हाल – भारत चेन्नई)
…
१,
रमाइलो भयो भनेर
उकालो बाटो काटौला
भिर पखेरी खनेर ।
२,
सम्बन्ध राम्रो बनाएर
घरबार सफा सुन्दर
आफन्ती साथ जनाएर ।
३,
तीजमा माइत जानुछ
रमाइ रमाइ नाचेर
दर पकाएर खानुछ । - अम्बिका अधिकारी, बिर्तामोड, झापा
…
१,
झुठो प्रचार छरिॅंदैछ
सरकारमा बस्नेले जहिल्यै
गोजी मात्र भरिॅंदैछ।
२,
विश्वास कहिले नगर्नु
मुखले ठिक्क पार्नेको
भर कहिल्यै नपर्नु ।
३,
जीवन सुस्तरी चलोस,
अपमानित भएर बाँच्नु
बरु मर्नु परोस् । - कला ढकाल, झापा
…
१,
पशुपतिनाथमा चलेछ जात्रा
हुने दुई काज
गरौँ सबै यात्रा ।
२,
अत्यास लाग्दो रात
ओरालो पाइला लाग्दा
पाइएन थाम्ने हात । - मन्दिरा सेढाई, मलेखु, धादिङ
…
१,
नेपाल सुन्दर देश
विदेशीको देखासिकी गर्दै
बदले भाषा भेष ।
२,
खोज्दै शीतलु छाया
विदेशी भूमिमा बसी
देखाउँछन् जन्मभूमिको माया। - कोपिला अधिकारी, गोरखा सिरानचोक
…
१,
अचम्मको ढोँग नारीमा
पतिव्रताको छ नाटक
हरिया चुरा, सारीमा।
२,
पतिलाई धोकामा राखेर
उपवासको नाटक गर्दछन्
उनै महादेवलाई भाकेर।
३,
चुर्लुम्म डुबेर नक्कल
गर्दछन् आजका नारी
आउँछन् कहिले अक्कल। - सरस्वती श्रेष्ठ, रुपन्देही, बुटवल
…
१,
मनमा पिर पर्यो
खेतीबारी सबै बाँझै
भएकोमा पहिरो झर्यो ।
२,
कसरी जाऊॅं मेला ?
नेताहरू भागबण्डामा व्यस्त
देशमा सङ्कटको बेला । - दुर्गा भट्टराई, मोरङ
…
१,
दाजुभाइ जुधाएर भयौँ
एकजुट तैपनि सिद्धान्त
मिल्दैन सरकारमा गयौँ । - कविताहरी, सुन्दर हरैंचा – १, मोरङ
…
१,
अपराध त्यो गर्छ
दया छैन दिलमा
रक्तकुण्डमा उही पर्छ ।
२,
दुखमा धैर्य गरौँ
सधैँ सुख हुँदैन
नापेर खोला तरौँ ।
३,
देखेर अर्काको सुख
दिनदिनै मन नदुखाऊ
गहिरिन्छ अझ दुख । - हिरालाल न्यौपाने, बानपा – ८, कोटमौला, सल्यान
…
१,
हराउँदै गयो जवानी
गन्दागन्दै दिनहरू हेर
ओइलायो आफ्नो जिन्दगानी ।
२,
दिन,महिना ,साल
कति चाँडै बित्यो
पाइएन किन चाल ?
३,
जवानीमा निकै रमाए।
गए सबै छाडी
बुढेसकालमा लौरो समाए। - रुना कर्माचार्य दाहाल, चितवन
…
१,
कठै ! बुझाउने कसरी ?
आफैँ शब्द बुझ्दिन,
सत्य देखिन्न जसरी । - लोक बहादुर छेत्री लामिछाने, मोदी -२, देउपुर, पर्वत
…
१,
पालेर मनमा भ्रान्ति
स्पष्ट भए हुन्छ
हुँदैन कहिल्यै शान्ति ।
२,
रोजौं भोलिको बाटो
जुटौँ मिलेर कर्ममा
आपसमा नफेरौँ साटो ।
३,
आत्मबल हो शक्ति
सकारात्मक चिन्तन गरे
चाहिन्न स्वार्थको भक्ति। - जयनारायण नेपाल, इलाम (हाल सूर्य विनायक २, बालकोट भक्तपुर)
…
१,
आफ्ना संस्कारहरू मासिए
सहरको रमझममा परेर
युवाहरू उतै भासिए।
२,
कसरी भनौँ लेखेर ?
विरक्त लाग्छ घरमा
बाआमा एक्लै देखेर।
३,
बाँझै छन् खेतबारी
देशको अवस्था देखेर
हुन्छ मन भारी। - सुन्दरी घिमिरे खतिवडा, सङ्खुवासभा
…
१,
अवस्था देशको बेहाल
युवा सबै विदेशतिर
रित्तिने भयो नेपाल ।
२,
हटाऊ स्वार्थ पर
अत्ति भयो नेताज्यू
अब केही गर ।
३,
व्यर्थ आँशु झार्नेले
पार्न सक्छन् अफ्ठ्यारोमा
मुखले ठिक्क पार्नेले । - शान्ता पौडेल भट्टराई, टङ्कीसिनवारी, मोरङ
::::::::जय झिल्का साहित्य ! ::::::::::