साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यासको २३ औँ शृङ्खला आइतवार अपरान्ह सम्पन्न भएको छ । झिल्का साहित्य समाज नेपालको आयोजनामा यो अभ्यास शृङ्खला निरन्तर हरेक हप्ता सञ्चालन हुँदै आएको छ ।
साप्ताहिक झिल्का कविता लेखन अभ्यासका विगतका शृङ्खलामाझैँ यसपटक पनि सहभागीहरूको निकै उत्साहप्रद सहभागीता रहेकोे थियो । जसमा नेपाल, भारत, भुटान लगायत विश्वका विभिन्न देशमा रहेर नेपाली भाषा, साहित्यलाई निरन्तर माया गर्नुहुने ६८ जना झिल्काकारहरूको सहभागीता रहेकोे थियोे ।
झिल्का कविताको उन्नयन, विकास र प्रवर्द्धन गर्नका लागि समाजले विभिन्न क्रियाकलापहरू सञ्चालन गर्दै आएको छ । त्यसमध्ये साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यास शृङ्खला पनि एक भएको र साप्ताहिक रूपमा निरन्तर सञ्चालन गरिने यसका परिकल्पनाकार एवम् झिल्का कविताका प्रवर्तक वसन्त अनुभवले बताउनुभयो ।
शृङ्खलाबारे प्रष्ट पार्दै शृङ्खला संयोजक/प्रशिक्षक म्यामराज राईले हरेक हप्ताको शुक्रवार राति १२ बजे अभ्यासको सूचना झिल्का कविता फेसबुक समूहमा राखिने र उक्त सूचनाको कमेन्टमा इच्छुक झिल्काकारज्यूहरूले स्वत:स्फूर्त आफ्ना उत्कृष्ट झिल्काहरू राखेर सहभागीता जनाउन सकिने बताउनुभयो ।
झिल्का कविता, नेपाली माटोमा उम्रिएको एक नवीनतम एवम् लघुतम प्रयोगवादी काव्य विधा हो । जसमा विम्ब, प्रतीक र अलङ्कारको प्रयोग गर्दै चोटिलो पाराले तीन हरफमा लेख्ने गरिन्छ । जसको पहिलो हरफले विषयवस्तुको उठान, दोस्रो हरफले विषयवस्तुको बिस्तार र तेस्रो अर्थात् अन्तिम हरफले भावलाई उत्कर्षमा पुर्याई समापन गर्ने गर्दछ । यसका प्रत्येक हरफमा तीन/तीन शब्दहरू हुने गर्दछन् । जम्माजम्मी नौ वटा शब्दमा एउटा झिल्का कविता पूरा हुने भएकोले यसलाई नौ शब्दको कविता पनि भन्ने गरिन्छ ।
झिल्का कविताका तीन हरफ मध्ये पहिलो र तेस्रो हरफमा अन्त्यानुप्रास हुनुपर्ने विधान छ भने दोस्रो हरफ स्वतन्त्र हुने गर्दछ । अर्थात् दोस्रो हरफको अन्त्यमा पहिलो र तेस्रो हरफको अन्त्यानुप्राससॅंग मिल्ने समध्वनिक अक्षर समेत हुनुहुँदैन ।
साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यास शृङ्खला- २३ मा सहभागी झिल्काकारहरूका सुन्दर झिल्काहरू-
—++—
…
१,
मौसमी चाल चाले
बाँझोमा उम्रिन्छन् आशाहरू
पसिनाले उमार्न थाले ।
२,
खुट्टा तान्नु पहिले
आफ्नो पाइला चालौँ
हातमा फल जहिले ।
३,
पाखुरी होस् स्थायी
लक्ष्यित योजना बनाए
यात्रा बन्दछ फलदायी ।
- म्यामराज राई, भोजपुर
…
१,
हजारौँ फूलहरू फुलिरहे
सुन्दर ती बगैँचामा
कति भमराहरू डुलिरहे।
२,
लेखिराखौँ हरेक चरण
पुराना दिनका कथाहरू
झिल्काले गराउॅंछ संस्मरण ।
३,
जिन्दगी नाटक हो
हामी अभिनय गर्दैछौँ
सत्पात्र बन्ने को ? - दीप गोले तामाङ, चन्द्रपुर, रौतहट
…
१,
मौसम अनुसारको काम
नगरी नहुने यता
छैन जाने ठाम।
२,
भइन्जेल पाखुरीमा बल
उमेर पुगेपछि नसकिने
जोसुकैले पनि हलचल।
३,
पाइन्छ खोज्दा रहलपहल
पाखुरी बजार्दा सबैले
हातमा आउँछ फल। - अर्जुन प्रसाद चौलागाई, रामेछापः-सुनापति-१(हालः-अमेरिका,बोस्टन)
…
१,
मौसमको हलचल हुँदैछ
थिएन पानीको आशा
असारे मनसुन छुँदैछ ।
२,
मानो रोपेर मुरी
अन्न फलेर आए
लाग्ला सुनको धुरी ।
३,
फलाउँछ मानव अन्न
धान्न मानव जिन्दगी
ईश्वर रहेछन् धन्न । - बेदु न्यौपाने
…
१,
दाम छैन गोजीमा
कसो गर्ने होला ?
छु कामको खोजीमा |
२,
खान पाइॅंदैन बसेर
अल्छी भयौँ भने
हिॅंडौँला पेट कसेर |
३,
मनसुनले घात गर्यो
कतै सुख्खा अति
कतै पहिरो झर्यो ? - सरिता सेढाई धादिङ
…
१,
सम्बन्ध बीचको पहिरो
बाह्य आँकलन नगर्नु
असर यसको गहिरो ।
२,
परदेसिनु बाध्यता थियो
म फर्की आउँछु
जलाई राख्नु दियो ।
३,
आवश्यकताको पहाड देखेर
म पनि परदेसिएँ
जिम्मेदारी थाप्लोमा बेरेर। - दिवाकर चाम्लिङ्ग राई, खर्साङ्ग ,दार्जिलिङ
…
१,
हुनुपर्छ पहिला आँट
गर्न केही प्रगति
दु:ख पीडा साटासाट ।
२,
राम बसे वनैमा
केवल एक आदेश
सिताजीलाई राखेर मनैमा ।
३,
देखिॅंदैन बाहिरी चोट
भित्री छिया छिया
अर्धमृत भेटियो बोट । - ईश्वर साउद, रामारोशन गाउँपालिका- ६, सुदुरपश्चिम अछाम
…
१,
बस्नुपर्छ मानेर डर
वर्षाको महिना सुरु
प्रकृतिको हुँदैन भर।
२,
जीवन बिस्तारै चल्छ
मिहिनेती बन्दै जाऊ
गरे सुन फल्छ ।
३,
नछाडौँ आफ्नो कर्म
सबैलाई बचाउनु पर्ने
किसानको ठुलो धर्म । - शंकर कार्की, मकवानपुर
…
१,
हुन्छ यहाँ बारम्बार
महिलामाथि हुन्छ जहिले
हत्या, हिंसा बलात्कार ।
२,
सुन्दा मन रुन्छ
हाम्रो देशमा छाउपडी
कहिले अन्त्य हुन्छ ?
३,
बरु बढोस् सुनको
बिन्ती गर्छु सरकार
नबढोस् भाउ नुनको । - अनिता भण्डारी, ताप्लेजुङ
…
१,
नहुनु गल्ती भयो
रिस थाम्न नसक्दा
क्षति बढ्दै गयो।
२,
संसारमा दुई जात
कतिको घरभित्र रोइलो
परिवारभित्र देखिन्छ अन्तरघात।
३,
कसैलाई हेपेर नबोलौँ
समय एकनास हुँदैन
अर्काको इतिश्री नखोलौँ। - चुडामणी देबकोटा, पुरानो नैकाप काठमाण्डौ
…
१,
मानव हिॅंड्ने बाटोमा
सफलता मिलोस् सधैँ
हुर्की खेलेको माटोमा ।
२,
योग अभ्यास गरौँ
शरीर फुर्तिलो बनाई
मनमा खुसी भरौँ ।
३,
बगैंचामा फूल फुल्छन्
सुगन्धित फूलको बासनामा
भमरा झुम्मिएर डुल्छन्। - राज कुमार राजभण्डारी खोटाङ्गे, मध्यपुर ठिमी ५ संगम कोलोनी राधे राधे, भक्तपुर
…
१,
हजारौँ फूल फुलिरहोस्
मगमग बासन छरी
सदाबहार जिन्दगीमा झुलिरहोस्।
२,
असारमा धन रोपाइँ
चटारो भयो धेरै
बाढीबाट ज्यान जोगाई ।
३,
खेतालो छैन अब
के गर्ने खै ?
देशमा बुढाबुढी सब। - एवाइ प्रभात, सहिदभुमि धनकुटा
…
१,
अन्जान बस्तीहरू ढल्दै
गरिबी गाँसबास उठ्यो
एकोहोरो भएर टल्दै ।
२,
समाउने हाँगो हुँदैन
देखेन जनता रोएको
नेतालाई छाँगाले छुँदैन ।
३,
कति गर्छौ अत्याचार
पालो गर्दै खाई
कहाँ टुङ्गिन्छ भ्रष्टाचार । - अम्बिका अधिकारी, झापा बिर्तामोड
…
१,
देश बचाउ अभियान
चाल्नु पर्छ सबैले
भुल्न हुन्न स्वाभिमान।
२,
आत्मनिर्भर आफैँ बन्नुपर्छ
दस नङ्ग्रा खियाई
बाँझो खेत खन्नुपर्छ।
३,
देशको सिङ्गो कथा
टुलुटुलु हेर्छ सरकार
कर्णालीको दर्दनाक व्यथा। - काजल न्यौपाने, भोजपुर
…
१,
अकासमा उदाए जून
जगमग उज्यालो गरी
उद्यानमा फक्रिए प्रसून।
२,
अकेली एकान्त वनमा
सुकुमारी शकुन्तला बसेकी
निर्धक्क शान्त मनमा !
३,
अषाढमा धान रोपाइँ
पाकेपछी मङ्सिरमा काटेर
गरौँला परालको दाइँ । - विवश पारदर्शी, झापा
…
१,
बोक्दैछु विदेशीको भारी
मनभरि पीडा छ
बाँझै घुरेनको बारी !
२,
पुगेछन् सत्तामा खुनी
मरुभूमि तुल्य बनाए
स्वर्ग जस्तो भूमि !!
३,
हाँसो छैन ओठमा
राक्षसको साम्राज्य भो
बाढी पस्यो गोठमा । - ऋजु दिल्पाली, इटहरी
…
१,
मन भयो रसिलो
सबै मिलेर एकता
यो रहेछ कसिलो।
२,
सबै मेरो हुँदैन
ईश्वरको आशीर्वाद सबैलाई
दुःखले कसलाई छुँदैन। - नीमा छिरिङ भोटिया, जलढका कालेबुङ
…
१,
गूगलमा अन्न फल्दैन
नानीहरू घोप्टिएर नबसौँ
यसरी जीवन चल्दैन।
२,
खेतमा हलो चलाउनु
सबैले आलस्य त्यागेर
मानाको मुरी फलाउनु।
३,
समयको सदुपयोग गरौँ
आज पसिना बगाएर
भोलि ढुकुटी भरौँ । - बिके मुखिया, दार्जिलिङ, भारत
…
१,
अविकसित हाम्रो गाउँ
समस्याहरुले चित्कार छडेर
देउराली रोएको ठाउँ !
२,
युवा परदेश पलायन
तीन शब्दमा सिमित
समस्यै समस्याको जीवन। - बि.कुलुङ, दार्जिलिङ, रंगबुल
…
१,
तातिइन् पृथ्वी पाल्नलाई
रमाउँदैछन् किसान खेतीमा
अनाज फलाउन थाल्नलाई ।
२,
एउटै ध्यान किसानको
निस्वार्थ श्रम गर्दछन्
अन्न ऐश्वर्य निसानको ।
३,
जुधेर पृथ्वीसँग रमाई
मस्किन्छिन् धर्ती जब
देखेर कोदाली समाई । - रामप्रसाद पुरी, बादेल, खोटाङ
…
१,
मौसमी जलवायु चल्यो
धर्ती सिॅंन्चित हुँदाखेरि
फसल राम्रो फल्यो ।
२,
पाइला पाइला चालेर
प्रगतिपथमा सबै लम्कौँ
वैमनस्यता रिसराग फालेर ।
३,
छन् खेतबारी बाँझो
फेरि हराभरा बनाउन
मिलाऔॅं हामीले चाँजो । - डम्बर थामी ‘अनुपम’, कालिन्चोक गा.पा. -६ , दोलखा
…
१,
किसान खेतमा डुलेको
असारे झरि परेर
सबै दु:ख भुलेको।
२,
पुर्वमा रोपाइँ हुँदैछ
बेलैमा पानी परी
किसानले हिलो छुँदैछ।
३,
सिमसिम पानी परेको
काधमा कोदाली बोकेर
बेँसीतिर ओराली झरेको । - कला ढकाल, झापा
…
१,
महिना यो असार
रोपिन्छ धान खेतमा
चलेकै छ घरबार।
२,
माटोमा पसिना बगाई
माटोमै जीवन बिताउँछन्
बाली अनेक लगाई।
३,
पहिला आफू बाँचेर
अरूलाई पनि बचाउँछन्
राख्दैनन् तिनले साँचेर। - सतीश पण्डित
…
१,
कृषिमा ल्याए आधुनिकता
उत्पादन हुन्थ्यो धेरै
त्यागे सामन्ती मानसिकता । - लोक वहादुर छेत्री लामिछाने, मोदी गा पा २ देउपुर, पवत
…
१,
सिमसिमे पानी परेको
कुट्टो कोदाली बोकी
बेँसी खेत झरेको ।
२,
बेँसी खेत धाउॅंदै
गरौँ काम मज्जाले
असारे गीत गाउॅंदै । - वेल थोकर तामाङ, बकैया _८, मकवानपुर
…
१,
को छ अजम्बरी
जन्मेको हो मर्न
बाँचिॅंदैन त सधैँभरि ।
२,
घाम सङ्ग छायाँ,
ट्याक्कै परपुरक जस्तो
दोहोरो हुन्छ माया । - शम्भु गजुरेल
…
१,
बाँकी जस्ताको त्यस्तै
अचेलको ताजा खबर
छैन पहिलेको जस्तै।
२,
शोषण गर्छन् श्रमिकमाथि
काम अनुसारको दाम
पाइॅंदैन भन्छन् साथी ।
३,
नभई नहुने पानी
निकास नभएको खण्डमा
बर्खामा गर्छ हानी । - पृथक प्रकृति ,झापा
…
१,
भनेर पनि नहुने
जिन्दगी रहेछ दोधारको
मनले पनि नछुने । - प्रेम थापा “मन”बागलुङ “
…
१,
आगो र पानी
नमिल्ने एकापसका पूरक
यस्तै सोच्छे सानी ।
२,
भाग्यको पछि लागेर
कर्मशील बन्न नसके
पाइन्न केही मागेर ।
३,
भोकले भोजन मागेछ
परिबन्दमा फँसेर पो
नखाएको विष लागेछ । - नन्दलाल आचार्य, सिद्धार्थटोल, उदयपुर (हाल- एनेलकुटी, सिरहा)
…
१,
धान रोप्ने बेलामा
घामा लाग्यो टलल
जाउ साँइली मेलामा ।
२,
ब्याडे दाई आए
हातमा बिउ लिई
रोपाहारले रोप्न पाए ।
३,
किसान हामी रमाउॅंदै
खेतबारीमा गएर हेर
हलो जुवा समाउॅंदै । - बुद्धिमान दनुवार ( सुरुङ्गेली कान्छो ), कनकाइ ४ झापा
…
१,
लुकेर हान्छौ जहाँ
जीवन जान सक्छ
प्रत्यक्ष आऊ, यहाँ ।
२,
झुठको तिम्रो खेती
कहिले सुध्रिन्छौ तिमी
दुनियाँले छुँदा तेति ।
३,
यहाँ मौसम फारेको
पानी आउँदैन होला
हेर किसान हारेको ! - रबि पौडेल, दक्षिण भारत पाण्डेचरि
…
१,
मौसम भयो आहा !
ऋतु रोपाइँको पनि
किसानको यत्ति चाहा । - नागेन्द्रप्रसाद यादव
…
१,
पनौतीको हिले जात्रा
खानुपर्छ मिलाएर फल
चिउली केराको मात्रा !
२,
मानो रोपेर मुरी
फलाउनु पर्ने बेला
नहुनु कोही दूरी । - कृष्णकुमार वैद्य, बनेपा ९, काभ्रे
…
१,
बर्सात नहोला जस्तो
सुक्न लागेछ गराहरू
रोपाइँ नहुँदा कस्तो ।
२,
बीउ उखेलेर सारा
पानीले धोका दियो
मनसुनको कस्तो पारा ।
३,
आकाशको भरमा खेती
बादललाई कति पर्खनु
उमेर ढल्केछ सेती । - भगवती दवाडी ,झापा
…
१,
टाढ़ा नजिकका भेटियो
हात समाई रमाउँदै
झिल्काले सबैलाई समेटियो।
२,
झरी नयनको कुनामा
कसैले नदेखी खस्यो
आफ्नै दौराको तुनामा।
३,
जिन्दगीको गोरेटो साह्रो
धोका खाँदै हिॅंड्नुमा
जिउनु एकदमै गाह्रो। - अन्मोल मुस्कान, तकदाह छाउनी, दार्जिलिङ
…
१,
धान रोप्नुपर्छ भनेर
बिदेश हिॅंडेको उनी
रुपियाँ देखाउँछन् गनेर ।
२,
सबैको मन रिझाउन
सकिन्न रहेछ कहिले
थाल्दछ चसक्क बिझाउन ।
३,
रिसाएको जस्तो मुहार
एकपटक मुस्काउन भन्छु
मागेर फेरि गुहार । - मोती सुब्बा, दार्जिलिङ निमकी डाँडा
…
१,
पानी पर्यो आज
बाटो छ हिलो
नभेटौँ है साँझ।
२,
मनमा माया अपार
साथमै लैजाऊ मलाई
एक्लै रुन नपार । - साबित्री प्याकुरेल, धादिङ्
…
१,
कर्मयोगी हुन्छ किसान
गर्दैन फलको आशा
चाहिॅंदैन भवन आलिसान ।
२,
गर्नुपर्छ धेरै कष्ट
प्रकृति बन्छ शत्रु
गर्छ उपज नष्ट ।
३,
उत्पादन गर्छ अन्न
खुवाउॅंछ टन्न सबैलाई
पर्छ जमिन खन्न । - डिल्लीराज (राजेन्द्र) भुसाल, सन्धिखर्क-२, कुर, अर्घाखाँची
…
१,
सङ्गत अनुसारको फल
अवश्य मिल्नेछ साथी
तर नगर्नु छल ।
२,
देखियो मिठो सपना
उपभोग गर्न पाइन्न
ईश्वरको गर्नु जपना
३,
श्रमिक निरोगी हुन्छ
देश विकासको आधार
विभेदले मन छुन्छ । - प्रद्युम्न चालिसे, भक्तपुर कटुञ्जे
…
१,
आयो रोपाइँको बेला
खेल्छन् युवा युवती
हिलो छ्याप्ने खेला।
२,
हुँदैन फुर्सद खाने
एउटै कुरा ध्यानमा
खेतमा सबरै जाने।
३,
कोही रसिया गाउँछन्
असारे गीतको पारखी
गीत सुन्न धाउँछन्। - अरुण कुमार भुजेल, गोरूबथान,कालेबुङ, भारत
…
१,
आषाढमा धान रोप्ने
हिउँदमा पिरती लगाई
हातमा नाम खोप्ने ।
२,
पाइला अगाडि चाल
आउन सक्छ नजिकै
बर्षातमा नदीको छाल ।
३,
सफलता हात पार्न
पर्छ अब सबैले
खेतबारीमा मन सार्न । - ललिता गिरी, सिन्धुली, हाल काठमाडौं
…
१,
जोधाहा रहेछन् ओहो!
दुष्ट नेतालाई जहिलेसुकै
सत्ताको मात्रै मोहो l
२,
सकिएन गर्न जोहो
कसरी भेटिन्छ कुन्नि
छाक टार्ने गोहो l
३,
आत्मनिर्भर बनौँ सबै
परालम्बी भयौँ भने
आनन्द मिल्दैन कबै l - बाबुराम गौतम, गुल्मी
…
१,
अल्छीलाई महान ठानिन्छ
मुलुक सतीले सरापेको
गर्नेहरूको खुट्टो तानिन्छ ।
२,
न्यायको मरिसक्यो आस
दोषीलाई दिन्छ उन्मुक्ति
निर्दोषलाई सधैँ कारावास ।
३,
जिन्दगी हुन्छ जञ्जालमा
तर राम्रो देखाइन्छ
हेर सामाजिक सञ्जालमा । - वसन्त अनुभव, घोराही, दाङ
…
१,
अस्पटलाग्दो छ पर्खाइ
बुझिन्छ समयको मूल्य
मनको अनौठो सोचाइ ।
२,
जिम्मेवारी कस्तो बाध्यता ?
कर्तव्यबोधले थिचिएको जीवन
गर्न नसकिने मध्यस्तता ।
३,
अधुरो सपनाहरू लथालिङ्ग
समेट्न खोज्दा खोज्दै
जिन्दगी दोबाटोमा ठिङ्ग । - दिल ठकुरी, टिस्टा भेल्ली दार्जिलिङ्ग
…
१,
भोजन जुटाउन वर्षको
असारमा रोपाइँ गरेर
आयो समय हर्षको । - लक्ष्मी रिजाल, रुपनगर, सप्तरी ।
…
१,
ब्रह्माण्ड तातो भयो
प्रलय हुन्छ भन्ने
सबैको सातो गयो
२,
प्रकृतिलाई पनि गाह्रो
नियम विपरीत गर्दिन्छन्
बाँच्नलाई पनि साह्रो ।
३,
घामपानी जस्तो भइदिऊॅं
नत्र हुन्छ अप्ठ्यारो
नियम अनुसार गइदिऊॅं । - सविता भट्टराई, जनकपुर
…
१,
मनभित्र पस्यो अशान्त
हुरी बतास चलेर
समय आयो दुःखान्त।
२,
हाँगा नहोस् समाउने
टेक्नुलाई पाए भुईॅं
त्यही उभिएर रमाउने। - राजनारायण राई, राजदल बस्ती सोनादह
…
१,
असारे झरी पर्दैछ
किसानलाई आफ्नै चटारो
रोपाइँ गर्न झर्दैछ। - शोभा आचार्य गौतम, काठमाडौँ
…
१,
आयो असारे झरी
रुझायो तन मेरो
पग्लिएँ सुस्तरी सुस्तरी । - ताराप्रसाद चापागाईँ, धुनिबेसी, धादिङ
…
१,
आगोलाई नठानौँ सानो
हेलचक्राई गरेको हामीले ,
जलाई दिन्छ छानो ।
२,
घरमा आगो लाग्दाखेरि
बोलाऔॅं दमकल सबैले
नोक्सान हुँदैन फेरि ।
३,
आगोले ताप दिन्छ
दुरुपयोग हुन गएमा,
हाम्रो खुसी छिन्छ । - सीमा कार्की समर्पण, मेलचोक पर्सा, नेपाल
…
१,
कुरीतिको मारमा पर्यो
मानव समुदाय समाजमा
नगर्ने काम गर्यो ।
२
विदेशीको दास सरकार
देशको लगाम अन्तै
शासन उस्तै व्यवहार।
३
सरकारमा हुन्छ मारामार
मुद्दा हुँदैन देशको
गर्न नपाएर भ्रष्टाचार। - सुरेशकुमार पाण्डे, दाङ घोराही १८
…
१,
मादकतामा बैँसालु मन
देखेपछि मेरो सामुमा
तरङ्गियो यो मायालुपन।
२,
अनगिन्ती सपना सजाउँदै
जीवनको उत्तरार्ध पनि
आउँदैछ सारङ्गी बजाउँदै।
३,
खहरे जसरी गडगडाउँदै
आउँदैछ सरर सुसाएर
बैँसालु वसन्त हडबडाउँदै। - घनश्याम पन्त, हरिवन सर्लाही
…
१,
झिल्का लेखौँ तेसरी
दुनियाँ हाँसोस् सम्झॅंदै
पेट मिचिमिचि बेसरी ।
२,
दाम्लो बाट्नु चोयाको
माया लगाउनु सोचेर
हालत होला खोयाको। - होमप्रसाद नेउपाने, धरान,सुनसरी
…
१,
अन्योलमा हुन्छु कहिले
गन्तव्य भेट्न नसकी
भौँतारिने गर्छु जहिले ।
२,
बहकिन मन हावामा
तर पलपल पिल्सिॅंदै
तातो रापिलो तावामा ।
३,
प्रत्येक श्वासप्रश्वास गनेर,
आशक्तिमै पो डुब्दैछु
अजम्बरी शरीर भनेर । - दीपा गुरुङ्ग (समभाव), खोटाङ्ग
…
१,
आकाशमा जून तारा
हेरेर रमाएका आफैँ
खुसीमा दुनियाँ सारा
२,
नदीको कलकल पानी
पानी सबैको जीवन
सबैको आँखाको नानी
३,
उकालीको बाटो राम्रो
बस्तीहरू सदा हराभरा
अनुपम गाउँघर हाम्रो - आर्त अकुलीन
…
१,
शरीरभित्र छ पसिना
मनसुन परिवर्तन हुँदा ,
आए खेतमा असिना ।
२,
सफलताले पाइला चाले
परिश्रम गर्दा जिन्दगीमा ,
खुसीले हर्ष थाले ।
३,
देशमा नेताको मोजमस्ती
विकास नहुदाँ हजुर
सुख्खा भो गाउँबस्ती । - श्रीकृष्ण धामी – बझाङ
…
१,
असार मासे गीत
गाउनु पर्छ आई
लाएर हिलोसँग मीत ।
२,
छैन फुर्सद खानलाई
मुठीले मुरी उब्जाउन
छिटो मेला जानलाई।
३,
मेलो तयार भयो
बाउसेले आली लाएपछि
रोपाहार रोप्न गयो । - दुर्गा भट्टराई, मोरङ
…
१,
छुपुछुपु धान रोपौँला
पानी पर्यो भने
पुरानो घुमले छोपौँला।
२,
मानो रोपेर मुरी
असारको मङ्सिरमा भित्र्याउने
नढाल्नु है हुरी । - सङ्गीता खरेल, चन्द्रागिरी ८ काठमाडौ
…
१,
वैदेशिक रोजगारको असर
युवाहरू सबै विदेशमा
वृद्धहरू मात्र गाउँघर।
२,
खेती गर्ने बेलामा
बाँझो रह्यो खेतबारी
कोही छैनन् मेलामा।
३,
बाध्यता र रहर
कस्तो बन्यो परिस्थिति
रित्तिॅंदैछ गाउँ सहर। - ज्ञानबहादुर क्षत्री, सन्धिखर्क – २, अर्घाखाँची।
…
१,
बेला असार मासको।
गरौँ रोपाइँ छुपुछुपु
खोलौँ सृजना सहकालको ।
२,
असारे झरी बेला
अमूल्य प्रकृतिको वरदान
भर्ने आस्थाको मेला । - हरिगोपाल न्हुच्छेँप्रधान, काभ्रे, बनेपा १४ साँगाबजार
…
१,
मुठीबाट मानो फलाउने
यसरी काम गरेर
कृषकले जीवन चलाउने ।
२,
अरूको कुरा काट्न
छोड सबै जाऔॅं
खेतबारीमा पसिना साट्न ।
३,
छत्री घुमले छोपेर
पानी परेको बेला
रमाउँछौ धान रोपेर । - लक्ष्मण देउवा डोटी
…
१,
फुलेको सुन्दर फूल
नफक्रेको कोपिला टिप्ने
नगर्नु है भूल ।
२,
बगैंचा बिरुवाले भरौँ
स्वस्थ जीवन बाँच्नलाई
नित्य कर्म गरौँ ।
३,
देखिन्छ सुन्दर सप्तरङ्ग
मनको मैलो हटाई
पर्नुपर्छ हामी दङ्ग । - जयनारायण नेपाल, इलाम (हाल सूर्यविनायक २, बालकोट भक्तपुर)
…
१,
यो असारको महिना
रोप्ने धान मैले
पुछ्दै निधारको पसिना ।
२,
टन्टलापुर घाम चर्को
हिलोमा छुपुछुपु रोप्छु
धान नमानी झर्को।
३,
हातमा बीउ समाई
गुनगुनाई असारे भाका
खेल्छु हिलो रमाई। - रुना कर्माचार्य दाहाल ,चितवन
…
१,
काम ठग्ने राजयोगी,
पाउँछ उसले पृष्ठपोषण,
दिक्दारमा छन् भुक्तभोगी।
२,
पहाडका बेँसी टार
गाउँघर बाँझै खाली
मेटिॅंदैछ हाम्रो सार ।
३,
शासकले खेरै फाले
स्रोतहरू अनुपम नेपालको
धमाधम छोड्न थाले। - मनोहरी पौडेल, गैडाकोट १, नवलपरासी वसुपू
…
१,
मन्द मुस्कानको ओठ
बिर्सन पीडाका चुस्की
मनभरि चुलिएको चोट ।
२,
स्वप्न नगरको सपना
चाहना रमरम नशाको
बिर्सन्न यथार्थ कपना । - ममता पौडेल, बुढीगङ्गा- मोरङ
…
१,
मान्छेको स्वभाव घमण्डी
स्वार्थको सीमा नाघ्दछ
हुन्छ क्षति उग्रचण्डी ।
२,
बर्खायाममा बाढी, पहिरो
लापरबाही गर्दा मान्छेले
प्रकृतिलाई दुख्छ गहिरो ।
३,
क्षतिको हिसाव नगरौँ
दैवीप्रकोप न्यून गर्न
होसियारीसाथ काम गरौँ । - पद्मा काश्यप पाण्डे, मोरङ
…
१,
रहरमा बाँध बाँधेर
ओठमा मुस्कान भर्दछु
हाँसो, आँशु साँधेर।
२,
असारे भाका मेलामा
घन्कियो गैरी खेतमा
रोपाइँ गर्ने बेलामा।
३,
खेतमा धान रोपियो
असार गई मङ्सिर
महिनाको आस बोकियो । - सरस्वती श्रेष्ठ, रुपन्देही बुटवल
…
१,
अक्सिजन हाम्रो प्राण
रुख जीवन हाम्रो
खानाले बढ्छ त्राण ।
२,
नारी पुरुष बराबरी
भेदभाव नगर्दा राम्रो
जीवन चल्छ सराबरी।
३,
रुँदै जीवन जाला
अल्छी भाव सङ्गाल्दा
दु:ख वर्षाउने चाला । - हिरालाल न्यौपाने ,बानपा ८, कोटमौला सल्यान
::::::::जय झिल्का साहित्य ! ::::::::::