विशेष झिल्का लेखन अभियानको २० औँ शृङ्खला ( मनसुन विषयक) सम्पन्न

झिल्का लेखन अभियानको २० औँ शृङ्खला (मनसुन विषयक) सम्पन्न भएको छ । झिल्का साहित्य समाज नेपालको आयोजनामा उक्त झिल्का लेखन कार्यक्रम सञ्चालन गरिएको थियोे ।

झिल्का कविता लेखनको यस विशेष अभियानमा पनि विगतका शृङ्खलाहरूमाझैँ सर्जकहरूको निकै उत्साहप्रद सहभागीता रहेकोे थियो । जसमा नेपाल, भारत, भुटान लगायत विश्वका विभिन्न देशमा छरिएर रहनुभएका नेपाली भाषा, साहित्यलाई निरन्तर माया गर्नुहुने ७७ जना झिल्काकारहरूको सहभागीता रहेकोे थियोे ।

झिल्का कविताको उन्नयन, विकास र प्रवर्द्धन गर्नका लागि समाजले विभिन्न क्रियाकलापहरू सञ्चालन गर्दै आएको छ । त्यसमध्ये झिल्का लेखन अभियान पनि एक भएको र नेपाली समुदायका चाडपर्व, उत्सव लगायत विभिन्न विशेष अवसरहरूमा निरन्तर सञ्चालन गरिने यसका परिकल्पनाकार/प्रवर्तक/प्रशिक्षक वसन्त अनुभवले बताउनुभयो ।

झिल्का कविता, नेपाली माटोमा उम्रिएको एक नवीनतम, लघुतम, प्रयोगवादी काव्य विधा हो । जसमा विम्ब, प्रतीक, अलङ्कारको प्रयोग गर्दै चोटिलो पाराले तीन हरफमा लेख्ने गरिन्छ । जसको पहिलो हरफले विषयवस्तुको उठान, दोस्रो हरफले विषयवस्तुको बिस्तार र तेस्रो अर्थात् अन्तिम हरफले भावलाई उत्कर्षमा पुर्‍याई समापन गर्ने गर्दछ । यसका प्रत्येक हरफमा तीन/तीन शब्दहरू हुने गर्दछन् । जम्माजम्मी नौ वटा शब्दमा एउटा झिल्का कविता पूरा हुने भएकोले यसलाई नौ शब्दको कविता पनि भन्ने गरिन्छ ।

झिल्का कविताका तीन हरफ मध्ये पहिलो र तेस्रो हरफमा अन्त्यानुप्रास हुनुपर्ने विधान छ भने दोस्रो हरफ स्वतन्त्र हुन्छ तर समध्वनीक हुनुहुँदैन ।

सहभागी झिल्काकारहरूका उत्कृष्ट झिल्का कविताहरू-
—————<•>—————

[१]
१//
उधुम गर्मीको आहत
एकाएक प्रवेश मनसुनको
भयो तनमनमा राहत ।
२//
गर्मी कतै झरी
प्रकृतिको एकछ्त्र राज
गर्दै हिँड्छ मनपरी ।
३//
भगवान् तिम्रै भर
नहोस् मानवीय क्षति
बाढी पहिरोको डर ।
✍️
वसन्त अनुभव, घोराही, दाङ
————-==———–
[२]
१//
जतासुकै चल्छ भनसुन
त्यसैले आउन यसपालि
गाह्रो मान्दैछ मनसुन ।
✍️
दीपा समभाव, खोटाङ्ग
————-==———–
[३]
१//
जताततै वर्षा भेल
म कसरी बुझौँ
दैवको यो खेल ।
२//
किसानलाई बन्यौ सहारा
अनेकौँ रूप तिम्रो
कसैको तिमी हत्यारा ।
३//
कोही छन् रमाएका
सर्वस्व गुमाउनेहरू चाहिँ
बलिन्द्र आँसु बगाएका ।
✍️
विमल खतिवडा माइला, सिलगढी, भारत
————-==———–
[४]
१//
गर्जन्छ मेघ खहरे
मल हाले लहरिन्छ
खेतमा तरकारी लहरे ।
२//
परेको परेकै झरी
भन्दैछन् काफल पाक्यो
हाँगामा बसेर चरी ।
✍️
बिके मुखिया, दार्जीलिङ, भारत।
————-==———–
[५]
१//
प्रकृतिप्रदत्त यो मनसुन
भित्र्याउनलाई चाहेको बेला
लाग्दैन कसैको भनसुन ।
२//
बनाएर रेखा बक्र
आउँछ मनसुन घुम्दै
बनाउँदै न्यूनचापिय चक्र ।
३//
आउँछ कहिले झाडीबाट
प्राकृतिक लीला अचम्मको
आउँछ बङ्गालको खाडीबाट ।
✍️
डम्बर थामी ‘अनुपम’, कालिन्चोक गा.पा. -६ , दोलखा ।
————-==———–
[६]
१//
कति पर्खनु मनसुन
धैर्यको बाँधै चर्कियो
चल्छ कि भनसुन ?
२//
विक्षिप्त बन्यो पश्चिम
प्रकृति हुँदा पक्षपाती
नहुँदा वर्षा सिमसिम !
✍️
चिरञ्जीवी ढकाल, नेपालगन्ज -२० राँझा एयरपोर्ट बाँके
————-==———–
[७]
टारी खेतमा पानी
मनसुन सुरू भयो
कृषिमा गरौँ लगानी ।
✍️
मन्दिरा सेढाई, मलेखु,धादिङ
————-==———–
[८]
१//
धेरै भयो गर्मी
वायुमण्डल नै खल्बलाएर
किन बन्छन् अकर्मी ?
२//
विदेशमा मनसुनको भर
फरक हुन्छ दिनमै
तर नमान्नु डर ।
३//
एकनास नहुँदा मनसुन
बाढी पहिरोको डरले
नपरोस् कसैले रुन ।
✍️
अर्जुन प्रसाद चौलागाई, रामेछापः-सुनापति-१ हालः-अमेरिका,बोस्टन!
————-==———–
[९]
१//
मनसुन सुरु भयो
अन्त्य कैले हुने ?
धेरै बाढी गयो ।
२//
जटिल मौसम परिवर्तनले
चट्याङ झरेको धेरै
मान्छे मर्‍यो बिजोगले ।
३//
विकासले विनाश ल्यायो
देश गरिब बनाएर
जनता लाटो बनायो ।
✍️
एवाइ प्रभात, सहिदभुमि धनकुटा
————-==———–
[१०]
आकाशमा उडे कर्याङ्गकुरूङ
मनसुन आएन तैपनि
खडेरीले मकै खर्याङ्गखुरूङ ।
✍️
सुरेश कार्की, हाल सिड्नी अष्ट्रेलिया
————-==———–
[११]
१//
आउँदै मनसुन जल
छन् किसान खेतबारीमा
पाइँदैन बिउ मल ।
२//
गर्जँदै आयो मनसुन
छैन मल बिउ
चल्छ निकै भनसुन ।
✍️
मन थापा, पोखरा २१ कृस्ती
————-==———–
[१२]
१//
तिमी वर्षादको पानी
म मनसुनी हावा
गर्मी भयो सान्नानी ।
२//
आँखामा गाजल लगाऊ
चमक्क चम्काउँदै बिजुली
तिमी मनसुनमा रमाऊ ।
✍️
होमप्रसाद नेउपाने, धरान,सुनसरी ।
————-==———–
[१३]
मनको मिठो झरी
सम्झना गराउँछ तिम्रो
सायद बर्खामा परी ।
✍️
नीमा छिरिङ भोटिया, जलढका कालेबुङ
————-==———–
[१४]
१//
माैसममा आधारित खेत
राहत भएन किसानलाई
सरकारको खुलोस् चेत !
२//
जलवायु परिवर्तनकाे असर
कसर छाेडेनन् किसानले
तर उत्पादन पसर ।
३//
जलवायु परिवर्तनकाे न्युनीकरण
उत्थानीकरण गर्नुपर्छ मिली
हुन्छ वातावरणकाे सबलीकरण ।
✍️
डिल्लीराज (राजेन्द्र) भुसाल
सन्धिखर्क-२, कुर, अर्घाखाँची
————-==———–
[१५]
१//
खेतबारी हुँदैछ रसिलो
प्रकृति खुल्दैछ हराभरा
मनसुन भइदियो ढिलो ।
२//
तात्तिनु पर्छ किसान
छ अन्न उब्जाउनु
गरेर भूमिमा श्रमदान ।
✍️
भुपेन्द्र राना मगर, धादिङ
————-==———–
[१६]
१//
परेको परेकै पानी
मनसुन आगमन हुँदैछ
खुसी छिन् सानी ।
२//
मनसुनको महिना असार
धान रोपाइँको चापाचाप
नपर्नु बसेर लम्पसार ।
३//
माना रोपेर पाथी
धानको रोपनी गरौँ
परमा चलाउनु साथी ।
✍️
मोती सुब्बा, दार्जिलिङ निमकी डाँडा ।
————-==———–
[१७]
१//
पूर्वमा वर्षाको भेल
बस्ती डुबानमा परेको
कस्तो दैवको खेल ।
२//
आकाशे पानीको भर
गर्नुपरेको छ किसानलाई
नपरेमा हुनेछ डर ।
३//
मनसुन सक्रिय बन्दैछ
सजक रहन सरकारले
सबैलाई सूचना भन्दैछ ।
✍️
कला ढकाल, झापा
————-==———–
[१८]
१//
चर्काे लाग्यो घाम
मनसुनको भर नहुँदा
भएन खेतमा काम ।
२//
बल्ल मनसुन आयो
वर्षा सुरु हुँदा
मनमा खुसी छायो ।
३//
कतै वर्षा झरी
मौसमकाे भर छैन
बस्ने पो कसाेगरि।
✍️
राज कुमार राजभण्डारी खाेटाङ्गे, मध्यपुर ठिमी ५ संगम काेलाेनी राधे राधे भक्तपुर ।
————-==———–
[१९]
१//
सुखदुःख भयो मनसुन
एकैनासको छैन केही
चट्याङ बाढी अवगुण ।
२//
मान्नुपर्छ प्रकृतिको चलन
मान्छेको हुँदैन हातमा
भएपनि कुनै दलन ।
३//
किसानलाई झन् खुसी
मनसुन बन्यो राहत
हराभरा एकदम भूमि ।
✍️
पृथक प्रकृति ,झापा
————-==———–
[२०]
भित्रिएछ यहाँ मनसुन
हुनेछ धान रोपाई
प्रभुले गरेका भनसुन ।
✍️
कार्की डिबी माकुम
————-==———–
[२१]
१//
मन भयो छिन्नभिन्न
आगोझैं तातो रापले
हिँडे पङ्खा किन्न ।
२//
मनसुन सुरु भयो
पानीको बहावमा
राप सेलाएर गयो।
३//
झमझम पानी पर्यो
गर्मी लजाउँदै हजुर
अलिअलि पछि सर्यो ।
✍️
शशीश्री आचार्य
बौद्ध कुमारीगाल काठमाडौँ
————-==———–
[२२]
१//
पानी नपरेरै सतायाे
पसिना बगेकाे छ
मन निकै अतायाे !
२//
बादल पानी पठाइदेउ
निकै कठिनाई भयाे
समस्या तिमी हटाइदेउ !
३//
असारकाे खेती लगाऔँ
खेती राम्रो बनाएर
कृषकले समस्या भगाऔँ !
✍️
रबि पाैडेल, दक्षिण भारत पाण्डेचरि।
————-==———–
[२३]
१//
भएन राम्रो मनसुन
काम गर्न नेपालमा
चाहिन्छ राम्रो भनसुन।
२//
प्राणीको तागत भर्दछ
मनसुन समयमा भए
समस्या सबै टर्दछ ।
३//
मनसुनले बन्छ जीवन
सर्वत्र ल्याउँछ यसले
जीवन जगतमा परिवर्तन।
✍️
सतीस पण्डित
भानु६ चुँदी तनहूँ
हाल चनपा६ मातातीर्थ
————-==———–
[२४]
१//
आयो असार मास
मनसुन सुरुवात हुने
हुन्छ सबैको आस ।
२//
वन बनाए घडेरी
मनसुन सुरु नहुँदा
लागे सर्वत्र खडेरी ।
✍️
कृष्णकुमार वैद्य, बनेपा ९, काभ्रे
————-==———–
[२५]
आहा ! बादल वर्षियो
पर्‍यो चट्याङ झिलिक्क
मेरो मनै तर्सियो ।
✍
नवशिला, नवदेव मार्ग, लालभित्ती,मोरङ।
————-==———–
[२६]
सक्रिय बन्दैछ मनसुन
प्रकृति मात्रै यस्तो
चल्दैन कसैको भनसुन ।
✍️
शंकर कार्की, मकवानपुर।
————-==———–
[२७]
१//
बाहिर पानी परेको
किसान खुसी भएर
हर्षका आँसु झरेको ।
२//
सक्रिय भयो मनसुन
गर्नुपर्दैन अब कसैलाई
बाली लगाउनलाई भनसुन ।
३//
आकासे पानीको भर
पहाडका किसानको जिन्दगी
सोचेभन्दा हुन्छ पर ।
✍️ देवकृष्ण
————-==———–
[२८]
१//
चल्छ नेपालमा मनसुन
वित्यासै पार्छ कहिलेकाहीँ ,ल
बाँच्नै गर्नुपर्छ भनसुन ।
२//
तराई डुबाउने भलले
पहाड पहिरोले क्षति
माटो भिज्दैन मलले ।
३//
संसारको अनुपम देश
उचाइमा विविधता हुँदा
सिके बसाइँ वेश ।
✍️
मनोहरी पौडेल, गैडाकोट १
————-==———–
[२९]
१//
कुद्छ बुट्टा कर्मीले
अस्वस्थ बनाइदियो हेर
यहाँ सबैलाई गर्मीले ।
२//
सुरु भयो असार
पर्नसकेको छैन पानी
सुक्दैछ खोला बगर ।
३//
तातो चर्को घाममा
पसिना बगाउँदै किसान
व्यस्त छन् काममा ।
✍️
दिप गोले, चन्द्रपुर-१पौराई रौतहट
————-==———–
[३०]
१//
आउदैछ तुफानी मनसुन
कताकता सुन्दैछु मैले
मिल्नेभए गर्नहुन्थो भनसुन ।
२//
सास फेर्नै गाह्रो
खै कसरी बाँच्ने
पानी नपरी साह्रो ।
३//
कतै सुनिन्छ पहिरो
हामीलाई भयो जातिबिती
मनसुन आओस् गहिरो ।
✍️
सुनगाभा पोखरेल
————-==———–
[३१]
१//
प्राकृतिक प्रकोप मनसुनमा
जीवन आफैँ समालौँ
चेतनाको मीठो धुनमा ।
२//
समय बितेर रुनुमा
पीडा मात्रै सकिन्छ
विपत्तिले अनायसै छुनुमा ।
३//
भयानक रूपमा देखिन्छ
खेलाँची नसम्झौँ यसलाई
सतर्कताले दुर्घटना छेकिन्छ।
४//
झुट होइन लेखेको
मैले यस्ता घटनाहरू
आफ्नै आँखाले देखेको।
५//
मनसुनको गीत गाएको
हल्कामा नलिनु कहिल्यै
जनचेतनाको निम्ति सजाएको।
✍️
अन्मोल मुस्कान, तकदाह छाउनी, दार्जिलिङ।
————-==———–
[३२]
१//
तिमी झरी आउछाै
र मेरो पेटमा
शक्तिको दिप जलाउछाैै ।
२//
तिम्रो तागत मनसुन
कति छ कति
तिर्न नसकिने गुन ।
✍️
ईश्वर साउद (भिक्षु), रामारोशन गाउँपालिका ६ सुदुरपश्चिम अछाम
————-==———–
[३३]
१//
सबैले मौका छोप्नु
मनसुन सुरु भयो
मिलेर धान रोप्नु ।
२//
असार मासको बेला
खेतमा काम गर्छन्
भएर सबै भेला ।
३//
पर्‍यो मुसलधारे पानी
बाढी पहिरो गएर
पुर्‍याउँछ होला हानी ।
✍️
अरुण कुमार भुजेल, गोरूबथान, कालेबुङ, भारत।
————-==———–
[३४]
१//
प्रकृतिको खेल मनसुन
आउँछ आफ्नै खुसीमा
कसैको चल्दैन भनसुन ।
२//
गर्मीले पसिना बगेको
मनसुन धर्तीमा आउन
एक्कासी वर्षा खसेको ।
३//
गर्मीले तितरबितर आहत
प्राणी प्रकृतिको भरमा
वर्षाले दियो राहत ।
✍️
बेदु न्यौपाने
————-==———–
[३५]
१//
कस्तो अचम्म आज
मनसुन बद्लिएर आयो
जताततै गर्दै राज ।
२//
न्याय दिने काम
कर्तव्य हो सबैको
गरौँ मिली रोकथाम ।
✍️
अनुग्रह राना मगर ‘पुष्प’, पाँचखपन नपा – ६ संखुवासभा ।
————-==———–
[३६]
१//
मौसम ऋतु अनुसार
कहिले प्रचण्ड गर्मी
कहिले आउँछ तुषार ।
२//
वनस्पति हाम्रो आधार
आएर मनसुन समयमा
कृषिमा आओस् बहार ।
✍️
सुस्मिता अधिकारी ,काठमाडौँ
————-==———–
[३७]
१//
बल्लतल्ल भित्रियो मनसुन
हर्षको साथ किसानहरू
गुनगुनाउछ्न् आफ्नै धुन ।
२//
आउनेछ बाढी पहिरो
जोगाउन गाह्रो ज्यान
नेपालीको पीडा गहिरो ।
✍️
वेल थोकर तामाङ, मकवानपुर //बस्तिपुर
————-==———–
[३८]
१//
सुन्दैन कसैको भनसुन
सबै सतर्क रहौँ
बदलिँदै आयो मनसुन।
२//
खोलातिर नजानुस् जानीजानी
पहिरोको जोखिम छ
पर्दैछ सबैतिर पानी ।
✍️
चुडामणी देबकोटा, पुरानो नैकाप काठमाण्डौ
————-==———–
[३९]
१//
जोखिममा छ घर
मनसुन भित्रियो देशमा
पहिरो जाने डर ।
२//
पानि पर्‍यो अति
जताततै पहिरो गएर
जनधनको भयो क्षति।
✍️
अनिता भण्डारी, ताप्लेजुङ
————-==———–
[४०]
१//
गर्मी यसपालि जस्तो
बढेर नजावस् फेरि
मौसम बिग्रियो कस्तो ।
२//
मनसुनी वर्षा लागेर
दर्केर पर्यो पानी
आयो उत्साह जागेर ।
३//
रमाउँदै लगाउने बाली
रोपेर धान खेतमा
उब्जाउने टन्न यसपालि ।
✍️
पुष्पा राई, ऐसेलुखर्क, खोटाङ ।
————-==———–
[४१]
१//
कता अल्मलियो मनसुन
बढेर ताप सूर्यको
छट्पटिए तारा जून ।
२//
आउँछ छिट्टै पानी
लामो खडेरी पर्दा
आत्तिने हाम्रो बानी ।
✍️
पुष्पा सुवेदी, नेपालगन्ज,बॅाके।
————-==———–
[४२]
१//
सुरु भयो मनसुन
किसानको मुहारमा हाँसो
मनमा मीठो धुन ।
२//
लाग्दैन अब जून
वर्षा सुरु भयो
निरन्तर मनसुनको धून ।
३//
बाधीले पहिरो जान्छ
सचेत बनौँ सबै
घरखेत नै लान्छ ।
✍️
साबित्री प्याकुरेल, धादिङ्ग।
————-==———–
[४३]
१//
बादल गर्जँदै आयो
गर्‍यो जलले स्पर्श
धर्तीमा खुसीयाली छायो ।
२//
मनसुन सुरु भयो
प्रचण्ड राप हेर
शीतल भएर गयो ।
३//
मुसलधारे पर्दा पानी
सबैलाई लाग्यो डर
बाढी, पहिरोको हानी ।
✍️
रुना कर्माचार्य दाहाल ,चितवन
————-==———–
[४४]
१//
याे वर्षकाे मनसुन
कृषक पट्यारीमा दिक्दारीमा
कसैकाे लागेन भनसुन ।
२//
टन्टलापुर घाममा चराहरू
आवाज सुनिँदैन ढुकुरकाे
सुकेर चर्किए गराहरू ।
३//
माैसम बिग्रिएर राेगहरू
रित्तिँदैछन् भकारी किसानका
बढ्दैछ चिन्ता शोकहरू ।
✍️
हिरालाल न्याैपाने ,बानपा ८, काेटमाैला सल्यान
————-==———–
[४५]
१//
मनसुन यता सरेन
असार लाग्दा पनि
अझै पानी परेन l
२//
मनसुन पूर्वतिरै लुक्यो
सहन नसकी घाम
खेतीपाती सबै सुक्यो ।
३//
कतै वर्षे भेल
जथाभाबी धर्ती भत्काउदा
बिग्रियो प्रकृतिको तालमेल l
✍️
बाबुराम गौतम, गुल्मी
————-==———–
[४६]
१//
मनसुन सुरु भयो
कसरी कटाउनु बर्खा
जताततै बाढीपहिरो गयो |
२//
चाहिने भन्दा अति
पानी पर्‍यो भने
हुन्छ धेरै खति |
✍️
सरिता सेढाई धादिङ
————-==———–
[४७]
१//
उपयुक्त माैका छाेपाैँ
मनसुन भित्रिएको बेला
जुटेर धान राेपाैँ ।
२//
भएर हामी भेला
चलाउनुपर्छ अब साथी
धान राेपाइँकाे मेला ।
३//
देखिन्छ प्रकृति रसाएकाे
मनसुन आएर हाेला
खुसीले पानी खसाएकाे ।
✍️
केशवप्रसाद ढकाल ‘प्रीतबीज’
सिरान्चाेक-७, उपल्लो गाेहाेरे, गाेरखा
————-==———–
[४८]
१//
मनसुन बल्लतल्ल आयो
त्यसैले गर्दा हजुर
गाउँमा खुसी छायो ।
२//
धनबिरेले काम पायो
मनसुनले गर्दा नै
जानुकीसँग मायापिरती लायो ।
३//
चौतारीको पसले मर्यो
समय जति सबै
खेतबारीले जफत गर्यो ।
✍️
नन्दलाल आचार्य, बेलका-२, सिद्धार्थटोल, उदयपुर । हाल- एनेलकुटी, सिरहा ।
————-==———–
[४९]
१//
कृषिप्रधान मेरो देश
पानी आउने आशमा
किसानको फुलिसक्यो केस ।
२//
उतैबाट आउनुपर्छ मनसुन
देश कसले चलाउने
त्यतैबाट आउँछ भनसुन ।
३//
सधैँ छ्याप्छौ हिलो
एक गरो रोपेर
देखाउँछौ किन फिलो ?
✍️
पशपती राई, खोटाङ ।
————-==———–
[५०]
१//
चर्को लागे घाम
घाम लागेको बेला
गर्नुहुँदैन है काम ।
२//
अलिकति लागेछ झरी
राेपाइँको बेला हजुर
खेतमा सबैको मनपरी ।
३//
किसानलाई पानीको भर
मनसुन सफा नहुदाँ
बाढी, पहिरोको डर ।
✍️
श्रीकृष्ण धामी – बझाङ
————-==———–
[५१]
१//
पूर्वमा मनसुन सरेको
आयो असार नलाग्दै
बेसरी पानी परेको ।
२//
आकाश गर्जिन्छ स
आकाश कालोनिलो गरी
मनमा लाग्यो डर
चट्याङ पर्दा बेसरी ।
✍️
दुर्गा आचार्य, मोरङ
————-==———–
[५२]
१//
खेतीमा हुन्छ डर
मनसुनी वर्षाको पनि
छैन कुनै भर ।
२//
सुख्खा यो वर्ष
मनसुन गडबड भयो
छैन मनमा हर्ष ।
३//
सुख्खा बादल झरी
मनसुनको ठेगाना छैन ।
दुख हुने सधैँभरि ।
✍️
जयनारायण नेपाल, इलाम हाल सूर्यविनायक २, बालकोट ,भक्तपुर
————-==———–
[५३]
१//
मनसुन आयो भन्छन्
गर्मीले पराकाष्ठा नाघ्यो
महिना औॅलामा गन्छन् ।
२//
गर्मी कि झरी
मार्न लाग्यो आजकल
बॅाच्ने के गरी ।
३//
किसान आत्तिएका छन्
मनसुन आयो होला
बीऊ मासियो झन् ।
✍️
राजेशराज गड्तौला, कॅाडाघारी, काठमाण्डौ
————-==———–
[५४]
१//
आयो मनसुनी पानी
खडेरीले सताएको बेलामा
गरौँ खेतमा लगानी ।
२//
गर्जेर आयो पानी
मान्छे कृषिप्रधान देशका
उकासौँ है जिन्दगानी ।
३//
मनसुन सुरु जब
गर्मीको चाप पनि
बिस्तारै सेलाउँदैछ अब ।
✍️
दुर्गा भट्टराई, मोरङ
————-==———–
[५५]
कतिको ज्यान लियो
यो गर्मीले गर्दा
खाली नोक्सानी दियो ।
✍️
सनत रोकाय बिवश, कुशे गा.पा ८, जाजरकोट
————-==———–
[५६]
मनसुन समय जस्तो
हुँदैन अरू समय
फलेछन् धान कस्तो ।
✍️
गंगाराम यादव, औरावनी २ सुनसरी
————-==———–
[५७]
१//
वर्षातको धैर्यता टुट्यो
मनसुन कहाँ गयो
गर्मीले मुटु फुट्यो ।
२//
कतै बाढी भेल
असारे खेत भरी
कतै धुलोको खेल ।
३//
डाँडा ढाकेको कुहिरो
कर्मयोगी किसानको मर्म
पहाडमा आएको पहिरो ।
✍️
धनमाया चौधरी, कैलाली
————-==———–
[५८]
आयो बङ्गालको खाडीबाट
मनसुन झुक्काएर वहने
कसरी जोगिने बाढीबाट !
✍️
लोक बहादुर छेत्री
————-==———–
[५९]
१//
हृदयलाई विदारक बनाउँछ
कतिको घरवार उठाउने
मनसुनमा मानिस हराउँछ ।
२//
मनसुन आवश्यक भएको
हाँसो रोदनको वर्षा
बाढीको चपेटामा परेको ।
३//
तागत साहस मनसुनको
नेताकै रूप लिएका
चलन नसुन्ने भनसुनको ।
४//
कसैको जिन्दगी अचेतमा
बाढी पहिराले पीडित
कमिशन चल्छ बजेटमा ।
✍️
घनश्याम पन्त, हरिवन सर्लाही
————-==———–
[६०]
वर्षियाे असारे झरी
धरा रजाेवती भइन्
उब्जाउनु बीउ छरी ।
✍️
प्रद्युम्न चालिसे, भक्तपुर कटुञ्जे
————-==———–
[६१]
१//
जतिसुकै बाढी पहिरो
सुन्छु आजकल हेर
सरकार किन बहिरो ?
२//
मनसुनले हसायो किसान
पानीले भरियो खेतबारी
रोप्छन् किसानले धान ।
✍️
बुद्धिमान दनुवार ( सुरुङ्गेली कान्छो ), कनकाइ ४ झापा
————-==———–
[६२]
१//
वर्षाले गरेकाे कमालमा
हेरिबसे वर्षातमा म
आउनेछु हेर सहकालमा ।
२//
गीत गाउँदै मेला
धान रोप्ने चटारो
बल्ल पर्‍यौ फेला ।
✍️
भाेलामान बर्देवा, धरान ८ सुनसरि
————-==———–
[६३]
१//
बाली लगाउन राम्रो
परे अति पानी
नोक्सान हुन्छ हाम्रो ।
२//
सिमसिम पानी पर्दा
बाली राम्रो हुन्छ
किटनासक औषधी छर्दा ।
३//
पानीले जीवन दिने
साउनको भेलले नै
हाम्रो ज्यान लिने ।
✍️
सीमा कार्की समर्पण, मेलचोक पर्सा, नेपाल
————-==———–
[६४]
१//
मनसुन छौ कहाँ
आकाश खाली देख्छु
आँसु मात्रै यहाँ ।
२//
धानको बीउ डढिसक्यो
वर्षा आउने आशामा
किसानको जाँगर मरिसक्यो ।
३//
आधा असार भइसक्यो
पानी पर्ने आशामा
रोप्ने बेला गइसक्यो ।
✍️
सविता भट्टराई, जनकपुर
————-==———–
[६५]
१//
काम बन्ने भनसुनले
आफ्नै परिवेश वातावरण
नेपालकाे वर्षा मनसुनले ।
२//
जय ! किसान नारामा
बस्नुपर्ने छ किसानले
सधैँ पानीविनाको धारामा ।
३//
बेवास्ता मथेर नेती
गर्छन् किसान दुःख
मनसुन पर्खेर खेती ।
✍️
रामप्रसाद पुरी, बादेल, खाेटाङ ।
————-==———–
[६६]
१//
अवश्य पानी पर्छ
राम्रो गर्छ मनसुनले
चारैतिर वर्षा छर्छ ।
२//
चारैतिर मनसुन छायाे
किसान ती साराका
खुसीकाे दिन आयाे ।
✍️
उर्मिला के.शी., धनकुटा
————-==———–
[६७]
१//
मनसुन एकनासकाे रहेन
बाढी र पहिराेले
किसानलाई शान्ति भएन ।
२//
कहिले चर्काे घाम
कहिले पानी दर्कने
कसरी हाेला काम ?
✍️
सुन्दरी घिमिरे
————-==———–
[६८]
१//
भएपछि बर्साद् मनसुन
अन्नबाली राम्ररी फस्टाउने
गर्नुपर्दैन कसैलाई भनसुन ।
२//
गर्छन् सबैले चर्चा
लामो खडेरी पऱ्यो
कहिले हुन्छ वर्षा ।
३//
दर्कने पानी परेर
बढेर जान्छन् खोलानाला
आउनू होस गरेर ।
✍️
गुणनिधि घिमिरे, अमेरिका
————-==———–
[६९]
१//
बल्ल आयो मनसुन
खुसी छन् किसानहरू
गाउँदै असारे धुन ।
२//
घुम्टो लाग्यो हिमालमा
चौतर्फी खुसी बाँडेर
मनसुन भित्रीयो नेपालमा ।
✍️
पूर्णबहादुर श्रेष्ठ “हृदयङकृत”, पनौती न.पा.-३,काभ्रे ।
————-==———–
[७०]
अन्तरसम्बन्ध बनायो मनसुनले
तर हाम्रो देशमा
अस्थिरता जन्मायो भनसुनले ।
✍️
प्रेम थापा “मन”, बागलुङ
————-==———–
[७१]
१//
मनसुन बदलिँदै गरेको
वर्षात् लागेर होला
पानी धेरै परेको ।
२//
कृषकलाई खुसी पार्न
मनसुन सुरू भयो
पर्छ बिरुवा सार्न ।
३//
मनसुन बदलिएर होला
बढ्दै बढ्दै गयो
घरको छेउको खोला ।
✍️
लक्ष्मण देउवा, डोटी । हाल भारत चेन्नई
————-==———–
[७२]
१//
वर्षात सुरु भयो
महसुस हुँदैछ आज
अब गर्मी गयो ।
२//
मनसुन नभएर गाउँमा
बिरुवा मरेर गए
सारेको रोपेको ठाउँमा ।
३//
बुझिँदैन मनसुनको चाला
बदलिँदो मनसुनको कारण
बढ्दै गए खोलानाला ।
✍️
ललिता गिरी, सिन्धुली । हाल काठमाडौँ
————-==———–
[७३]
१//
ल्यायो मनसुनले पानी
नाङ्गा ती पाखापखेरामा
पुर्‍याउन सक्छ हानी ।
२//
ऋतु परिवर्तन हुँदा
हुन्छ चिन्ता किसानलाई
सुक्खा खडेरीले छुँदा ।
✍️
नन्दा धामी, नौगड, दार्चुला
————-==———–
[७४]
१//
रिमझिम मनसुन आयाे
सारा धरती हरियाली
किसानकाे आशा लहरायाे ।
२//
असारे भाका हाल्दै
खेतमा राेपाहार रमाउँछ्न्
मनमा विश्वास बाल्दै ।
✍️
हरिगाेपाल न्हुच्छेँप्रधान, काभ्रे, बनेपा १४ साँगाबजार।
————-==———–
[७५]
१//
व्योम गर्जेर यसरी
झर्दा पानीको बहाव
तर्सिन्छ मन कसरी ।
२//
किसानलाई पानी चाहिन्छ
पानी परे बर्खामा
वर्षदिन खान पाइन्छ ।
३//
मौसमी हावा चलेर
क्षति कसैलाई नगरोस्
बोटबिरुवा सबै ढलेर ।
✍️
पद्मा काश्यप पाण्डे, मोरङ
————-==———–
[७६]
१//
अब भित्रियाे मनसुन
हर्षित भई किसानहरू
घन्काउँछन् असारे धुन ।
२//
हिलाेमा पिरती लगाई
पन्ध्र असार मनाऔँला
दही चिउरा खाई ।
✍️
काेपिला अधिकारी, सिरानचाेक-७ गाेरखा
————-==———–
[७७]
मनसुनी वर्षाको प्रभाव
खनजोत गर्नलाई समस्या
खेतमा पानीको बहाव ।
✍️
भगवती दवाडी

—-<••:जय झिल्का! जय साहित्य!:••>—-