साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यासको १३ औँ शृङ्खला आइतवार अपरान्ह सम्पन्न भएको छ । झिल्का साहित्य समाज नेपालको आयोजनामा यो अभ्यास शृङ्खला निरन्तर हरेक हप्ता सञ्चालन हुँदै आएको छ ।
साप्ताहिक झिल्का कविता लेखन अभ्यासका विगतका शृङ्खलामाझैँ यसपटक पनि सहभागीहरूको निकै उत्साहप्रद सहभागीता रहेकोे थियो । जसमा नेपाल, भारत, भुटान लगायत विश्वका विभिन्न देशमा रहेर नेपाली भाषा, साहित्यलाई निरन्तर माया गर्नुहुने ४३ जना झिल्काकारहरूको सहभागीता रहेकोे थियोे ।
झिल्का कविताको उन्नयन, विकास र प्रवर्द्धन गर्नका लागि समाजले विभिन्न क्रियाकलापहरू सञ्चालन गर्दै आएको छ । त्यसमध्ये साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यास शृङ्खला पनि एक भएको र साप्ताहिक रूपमा निरन्तर सञ्चालन गरिने यसका परिकल्पनाकार एवम् झिल्का कविताका प्रवर्तक वसन्त अनुभवले बताउनुभयो ।
शृङ्खलाबारे प्रष्ट पार्दै शृङ्खला संयोजक/प्रशिक्षक म्यामराज राईले हरेक हप्ताको शुक्रवार राति १२ बजे अभ्यासको सूचना झिल्का कविता फेसबुक समूहमा राखिने र उक्त सूचनाको कमेन्टमा इच्छुक झिल्काकारज्यूहरूले स्वत:स्फूर्त आफ्ना उत्कृष्ट झिल्काहरू राखेर सहभागीता जनाउन सकिने बताउनुभयो ।
झिल्का कविता, नेपाली माटोमा उम्रिएको एक नवीनतम एवम् लघुतम प्रयोगवादी काव्य विधा हो । जसमा विम्ब, प्रतीक र अलङ्कारको प्रयोग गर्दै चोटिलो पाराले तीन हरफमा लेख्ने गरिन्छ । जसको पहिलो हरफले विषयवस्तुको उठान, दोस्रो हरफले विषयवस्तुको बिस्तार र तेस्रो अर्थात् अन्तिम हरफले भावलाई उत्कर्षमा पुर्याई समापन गर्ने गर्दछ । यसका प्रत्येक हरफमा तीन/तीन शब्दहरू हुने गर्दछन् । जम्माजम्मी नौ वटा शब्दमा एउटा झिल्का कविता पूरा हुने भएकोले यसलाई नौ शब्दको कविता पनि भन्ने गरिन्छ ।
झिल्का कविताका तीन हरफ मध्ये पहिलो र तेस्रो हरफमा अन्त्यानुप्रास हुनुपर्ने विधान छ भने दोस्रो हरफ स्वतन्त्र हुने गर्दछ । अर्थात् दोस्रो हरफको अन्त्यमा पहिलो र तेस्रो हरफको अन्त्यानुप्राससॅंग मिल्ने समध्वनिक अक्षर समेत हुनुहुँदैन ।
साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यास शृङ्खला- १३ मा सहभागी झिल्काकारहरूका सुन्दर झिल्काहरू-
…
१,
नववर्ष नेपालीमा छायो
गुराँसको बैँसालु जवानी
उल्लासमय वातावरण बनायो ।
२,
चराहरूले चिरबिर गाए
खुसी बाँड्न सबैतिर
पालुवाहरू जगत्मा आए ।
३,
वर्ष एउटा सकिन्छ
दिन, बार, महिना
पात्रो उही दोहोरिन्छ ।
- म्यामराज राई
…
१,
छैन शान्ति मनमा
पीडाहरूको अग्लो पहाड
कष्ट छन् जीवनमा !
२,
भएन कहिल्यै सोचेजस्तो
एकसाथ हजार काँडाहरूले
लाग्छ बारबार घोचेजस्तो ! - वसन्त अनुभव, घोराही, दाङ
…
१,
आयो नेपालीको नववर्ष
पाखापखेरीमा गुराँस फुलेझैँ
थपियोस् सबैमा हर्ष।
२,
वर्ष आउॅंछ बित्छ
कर्म गरेको कुराले
बल्ल आफूलाई जित्छ।
३,
बिते हरेक दिन
पात्रो मात्र नपल्टियोस्
सम्झना आओस् हरछिन। - अर्जुन प्रसाद चौलागाई, रामेछापः-सुनापति-१, हालः-अमेरिका,बोस्टन।
…
१,
नवीन वर्षको खुसीयाली
वसन्तको बहारमा पलायो
बनमा छायो हरियाली ।
२,
कोइलीले गीत गायो
मिठास त्यो स्वरमा
रुखमा हरियाली छायो ।
३,
वर्ष एक सकिन्छ
दिन, हप्ता, महिना
पात्रो उही दोहोरिन्छ । - बेदु न्यौपाने
…
१,
हिजोको दिन खेल
आजको दिन बित्दै
भोलिको दिन मेल।
२,
उषाको लालीसॅंगै हुर्केकी
धमिलो वातावरणको हावाले
निर्वस्त्रमै हेर फुर्केकी ।
३,
धर्ममा मन लगाउनु
बुद्धि आफैँ टप्किन्छ
हृदयमा सत्यता जगाउनु । - राजेश्वरी राजोपाध्याय, ललितपुर
…
१,
आयो नयाँ वर्ष
सबै नेपालीको मनमा
बोकेर खुसी हर्ष |
२,
सत्बुद्धि सबैको पलाओस्
रुखो तिखा वचनले
कसैको मन नजलाओस् ।
३,
भ्रष्टाचारको अन्त्य होस्
देश विकास गर्नलाई
पलाओस् जाँगर जोस् । - सरिता सेढाई धादिङ
…
१,
गयो पुरानो वर्ष
स्वागत नयाँ साललाई
भरेर खुसी, हर्ष ।
२,
दु:ख पीडा जाओस्
नेपालीको सबै घरघरमा
हर्ष उमङ्ग आओस् । - कला ढकाल झापा
…
१,
उल्लास उमङ्ग ल्यायो
नयाँ वर्षले मलाई
मनमा हुटहुटी जगायो ।
२,
परिवर्तनका खाका कोर्न
सकूँ नयाँ वर्ष
फोर्न होइन जोर्न । - देव मगर, तिनाउ-१,कचल, पाल्पा
…
१,
आयो नयाँ वर्ष,
रिस राग फालौँ
भरौँ खुसी हर्ष।
२,
कठिनाइहरूको गर्दै सामना,
भक्तिभाव मनमा राखेर
सम्पूर्णमा उन्नतिको शुभकामना !
३,
समय बदलिँदो पालुवा
समयसॅंगै मानिस पनि
एकदिन बन्छ बालुवा । - दीपा समभाव, रावाबेशी, दुबेकोल, खोटाङ
…
१,
पुरानो दिन गयो
नयाँ दिन आँउदा
मन खुसी भयो ।
२,
रहोस् स्वच्छ भावना
सबैमा नयाँ वर्षको
सुख समृद्धिको शुभकामना ।
३,
वसन्तको बहारमा पलायो
हरियाली वन हुँदा
कोइली खुसीले रमायो । - राज कुमार राजभण्डारी खाेटाङ्गे, मध्यपुर ठिमी ५ संगम काेलाेनी राधे राधे भक्तपुर ।
…
१,
फेरियो नयाँ वर्ष
मनमा पिर पुरानै
छैन कुनै हर्ष।
२,
घटेको छैन अत्याचार
राजनीति विकृति मौलायो
जनतालाई महॅंगीको भार ।
३,
लाग्दै गरेको नववर्ष
सबैको प्रगति होस्
शुभकामना फैलोस् हर्ष । - शंकर कार्की, मकवानपुर
…
१,
वर्ष भनेको फेरिन्छ
मन मन्दिर मान्छेको
के हुन्छ हेरिन्छ ?
२,
पोहोरको नववर्षमा भन्थ्यो
आमूल परिवर्तन आउँछ
औॅंला भाँचेर गन्थ्यो।
३,
केवल बदलियो भाषा
कामकाज उस्तै रह्यो
कसरी गर्ने आशा। - घनश्याम पन्त
…
१,
हर्षले विभोर मन
कसले पो जान्ने
नभएको बेला धन।
२,
फेरिरहन्छ पलहरू यहाँ
आउँछ होला मनहरू
नयाँ सालमा जहाँ।
३,
खुसी छु भेटेर
हतार सबैलाई आफ्नो
दिन गयो छुटेर। - नीमा छिरिङ भोटिया, जलढका कालेबुङ, भारत
…
१,
गजब रहोस् नववर्ष,
हिमाल पहाड तराई
फैलियोस् खुसी हर्ष।
२,
भुलुन् फूलमा मौरी,
खेलौँला मायाको जुवा
नयाँवर्षको दिउँला जितौरी। - होम प्र, नेउपाने, धरान,सुनसरी ।
…
१,
मनमा पिर भएमा
प्रगति पनि रोकिन्छ
एकार्कामा आघात रहेमा ।
२,
सक्दो सहयोग गर्नु
तिक्तता सारा हटाई
आपसी भर पर्नु ।
३,
उमङ्ग नयाँ वर्षमा
मन सफा गराई
अघि बढौँ हर्षमा ! - प्रेम थापा “मन”बागलुङ
…
१,
हर्षको पगरी गुथेर
आएको नवीन सालले
लैजाओस् दु:ख थुतेर !
२,
चुलीमा पुगून् उक्लेर
हिजोका इच्छा अधुरा
चाहना नझरुन् टुक्रेर ! - नील हरि काफ्ले, सिन्धुली (हाल काठमाडौँ)
…
१,
उत्साह ऊर्जाको विकास
सकस नहोस् कसैलाई
मिलोस् राम्रोसँग निकास।
२,
रुपान्तरण हुन्छन् चीजबीज
प्रकृतिको नियम यही
उदाहरण बिहानैको शीत।
३,
समाजमा चल्ती परम्परा
बदलिनु जरुरी देखिन्छ
खल्बल्याउँदैछ मानवीय धरा। - पृथक प्रकृति ,झापा
…
१,
नयाँ पाठ पढाओस्
नयाँ वर्ष एकासीले
देशमा सद्भाव बढाओस्।
२,
बाधा सारा हटून्
बनून् सबै उन्नतिशील
मेलमिलापले काममा डटून् ।
३,
सम्पन्न बनोस् देश
उऋण भएर बाचौँ
नरहोस् कसैको लेश ! - विवश पारदर्शी, झापा
…
१,
नभुलौँ कसैले संस्कार
पालना गर्नुछ हर्षले
नववर्षमा मनका सदाचार ।
२,
सबैमा प्रसन्नता हुनुपर्छ
नववर्षको मङ्गल कामना
हर्षले शत्रुता धुनुपर्छ ।
३,
प्रभुको माया अपरम्पार
प्रेम साट्ने गरौँ
किन काँडे तारबार ? - कार्की डिबी माकुम, सुनवल-४, नवलपरासी
…
१,
नव वर्षको शुभकामना
बाँडेर बाँचौँ मिलेर
निस्वार्थ लिॅंदै मनकामना । - मित्र कुमार आचार्य, काठमाडौं ,नेपाल ।
…
१,
छैन समय स्थिर
अनित्य छन् सबै
नमान्नु कुनै पिर !
२,
बदलिन्छ हर साल
तर बदलिएन कहिल्यै
हाम्रो देशको हाल । - कृष्णकुमार वैद्य, बनेपा ९, काभ्रे
…
१,
आयो नयाँ साल
कर्मयोगी सपना सजाउने
सुधार्ने हो चाल । - नागेन्द्रप्रसाद यादव , दाङ
…
१,
चारैतिर हरियाली छायो
हर्ष उमङ्ग लिएर
नयाँ वर्ष आयो ।
२,
बितेका कुरा छोडौँ
एकासी सालमा अब
नयाँ काम जोडौँ ।
३,
देशले प्रगति पाओस्
प्रकृति प्रकोप अब
कहिले पनि नाआओस् । - अनिता भण्डारी, ताप्लेजुङ
…
१,
लेख्यो शब्द रड्किन्छ
अनगिन्ती प्रयास गर्छु
मन त्यसै भड्किन्छ ।
२,
तिनजुरे कालिन्चोकका लालिगुराँसहरू
ढकमक पाखाहरू यतिखेर
एकासीले उडाओस् निरासहरू ।
३,
असीका धेरै चाहनाहरू
होऊन् एकासीमा पूरा
झिल्काबाट फैलियोस् शुभकामनाहरू । - चुडामणी देबकोटा, चनपा – १३, काठमाण्डौ
…
१,
लाग्यो नयाँ वर्ष
मनाउ सबै मिली
नजाओस् कतै हर्ष ।
२,
पात्रो फेरियो आज
दिनहरू उस्तै छन्
गर्नुपर्छ सधैँ काज। - बुद्धिमान दनुवार ( सुरुङ्गेली कान्छो ), कनकाइ ४ झापा
…
१,
स्वस्थ रहोस् भावना
वसन्तको यो अनुगमनसँगै,
नयाँ वर्षको शुभकामना ।
२,
मनमा खुसी छाओस्
नयाँ सालमा सधैँ
हर्ष उमङ्ग आओस् ।
३,
फेरिएको रहेछ साल
हर्ष उल्लास आएपछि ,
सोध्न पाए हाल। - श्रीकृष्ण धामी, बझाङ्
…
१,
नूतन वर्ष एकासीको
शुभकामना छ सबैमा,
मङ्गल होस् देशबासीको ।
२,
सबै सुखका भागी
स्वस्थ शान्त सुन्दर,
शुभकामना सबका लागि । - शम्भु गजुरेल
…
१,
मनमा हर्ष छाओस्
एकपछि अर्का गर्दै
दुःख हटेर जाओस्। - बिरेन्द्र कुमार चौधरी, इटहरी सुनसरी कोशी प्रदेश
…
१,
वसन्तमा फूल फुल्छ
रमेर प्रेममा सबैको
जीवन उमङ्गले झुल्छ।
२,
मुस्कुराउनु सक्नु पर्छ
सङ्घर्ष जारी राखे
विपत्ति आफैँ टर्छ।
३,
केवल फूलमा डुल्छ
रस बटुल्न सधैँ
मौरी परीश्रममा भुल्छ। - अरुण कुमार भुजेल, गोरूबथान, कालिम्पोङ, भारत
…
१,
नयाँ वर्षको शुभकामना
हर्ष, उमङ्ग जोसले
काम गरोस् कामना ।
२,
सुखी जीवन बिताउनुस्
काम हुनेछ राम्रो
सबैको भलो चिताउनुस् ।
३,
कसैलाई नलागोस् रोक
सबैको उपचार होस्
मेटिनुपर्छ सबको भोक । - रवि पौडेल ,दक्षिण भारत पाण्डेचरि
…
१,
ईशको कुरा खाएर
लागेर धर्म कर्ममा
प्रभुकै भजन गाएर !
२,
आएको नयाँ वर्ष
विगतको पिर मेटाइ,
मनमा छाएको हर्ष !
३,
मनको हटाइ पिर
जिन्दगी आत्मिक खुसीले
शिखरझैँ उठाऊ शिर ! - आर्त अकुलीन
…
१,
बिर्सिएमा आफ्नो कृति,
लोप भइन्छ संसारमा,
गिर्दै जान्छ मनोवृति ।
२,
आँट गरे पुर्याउने,
ईश्वरले गर्छन् भन्छन्,
टुक्का रहेछन् सुर्याउने।
३,
नववर्ष फलोस् फुलोस्,
नेपालीको मन मष्तिक,
जसोतसो यही भुलोस्।। - मनोहरी पौडेल, गैडाकोट १
…
१,
वसन्त ऋतु सरी
होस् जीवन सबैको
परोस् आशाको झरी।
२,
लुट्नेको जमात हटोस्
बनाउने बढून् अगाडि
सत्यता मनमा अटोस्।
३,
पछ्याई कर्मको बाटो
फुलुन फूल बगैंचामा
धन्य बनोस् माटो। - सुस्मिता अधिकारी ,काठमाडौँ
…
१,
कालो मेघको धमास
रिसाउन जानिनन् प्रकृति
चुटेर कोपिलाको नाश ।
२,
रामनवमीको छ शुभकामना
देशमा शान्ति छाओस्
यही मङ्गलमय भावना ।
३,
राम नवमीको बेलामा
दुर्गा पूजा उत्सव
घुम्न जाऔॅं मेलामा । - मोती सुब्बा, दार्जिलिङ निमकी डाँडा भारत
…
१,
आफ्नै पोसाक हुनुपर्छ
सद्भाव र परम्परा
बोली वचनले गर्छ।
२,
असल व्यवहार गरौँ
यो नयाँ वर्षबाट
मातृत्वको सरण परौँ।
३,
बेलगाम भयो भ्रष्टाचार
ठेगान लगाउनै पर्यो
सुधारौँ आआफ्नो व्यवहार। - सुरेशकुमार पाण्डे, दाङ घोराही १८
…
१,
आत्मीयता बचाउन सकियोस्
मित्रताको सच्चा परिभाषित
निस्वार्थपनले माया पोखियोस्
२,
हेर्नलाई ईश्वरको वरदान
दृश्यालोकन गर्न उपलब्धि
आँखा मानिसमा सम्मान ।
३,
मनको उत्कण्ठा पखाल्न
वैमनस्य नराखेको असली
आपसी मतभेद निकाल्न । - दिल ठकुरी, दार्जिलिङ
…
१,
नयाँ वर्ष आयो
गाउँ सहर जताततै
हर्ष उमङ्ग जगायो ।
२,
कुर्दाकुर्दै वर्ष सकिन्छ
दिन फिर्लान् भन्दाभन्दै
निमुखाको आशा मकिन्छ ।
३,
वसन्तले ल्यायो बहार
दुखियाको घर आँगनमा
कहिले लाग्ला पहार ? - बाबुराम गौतम, गुल्मी
…
१,
बुझौँ जगत्ले सारा
मिर्मिरे उज्यालो हुन्छ
झरेपछि आकाशको तारा ।
२,
अहो ! षड्यन्त्रकारी चाल
आफ्नो शिकार पक्रनलाई
माकुरोले बुन्छ जाल ।
३,
लाग्न छाड्यो आस
नगर्दै केही प्रगति
रोकिन्छ कि सास । - डम्बर थामी ‘अनुपम’, कालिन्चोक गा. पा. -६, दोलखा
…
१ ,
शान्तिको गीत गाएर
मनको मैलो धोऔॅं
सबैतिर प्रीत छाएर ।
२ ,
भावना चोखो सजाऔॅं
सृष्टि सर्वत्र फुलाई
सुगन्ध सबैमा फैलाऔॅं । - हरिगोपाल प्रधान, काभ्रे, बनेपा – १४, साँगा बजार
…
१,
जब सहयात्री भेटिन्छ
सुखदुःख एकार्कामा बताउँदा
मनको पीडा मेटिन्छ ।
२,
व्यवहारमा इमानदारी भएकोले
रुवाउॅंदैन कहिल्यै पनि
हन्डर ठक्कर खपेकोले ।
३,
मिहिनेतीले गर्दछ काम
सुखदुःख खप्छ जिन्दगीका
परिश्रमबाट कमाउँछ दाम । - सीमा कार्की समर्पण, मेलचोक पर्सा
…
१,
नववर्षसँगै हरियाली आयो
फूलका बास्नाले वरिपरिका
पुतली, मौरी रमायो ।
२,
उल्लाससँगै शान्ति आयो
नारीको सम्मान चेतनाले
नयाँ ज्योति जगायो ।
३,
लहलह चारैतिर झुल्यो
डाडैमा है गुराँस
वनको रूपै खुल्यो । - शशीश्री आचार्य
…
१,
तिमी नयाँ वर्ष
काम गर्ने मान्छे
पुरानै चलनले हर्ष ।
२,
काम गर्नेछन् कालु
जन्तु कहिल्यै नअघाउने
पाल्नु पर्नेछ भालु ।
३,
बसाउन सकेनन् थिति
वर्षौं बितेर गयो
पुगेन कहिल्यै मिति । - रामप्रसाद पुरी, बादेल, खोटाङ
…
१,
तिम्रो सहरमा धाउॅंला
गाउॅं सुनसान भएछ
चाहेको खुसी ल्याउॅंला।
२,
कानुन सानालाई भएछन्
मान्नु पर्ने सबैले
शक्तिमा मनपरी गरेछन् ।
३,
गाउॅंमा सिट गन्छौ
सहरमा मान्छे कोचेर
फरक यसैमा भन्छौ । - केन्टरमेश क्षेत्रीय, रोल्पा
::::::::जय झिल्का साहित्य ! ::::::::::
