साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यासको ४७ औँ शृङ्खला आइतवार अपरान्ह सम्पन्न भएको छ । झिल्का साहित्य समाज नेपालको आयोजनामा यो अभ्यास शृङ्खला निरन्तर हरेक हप्ता सञ्चालन हुँदै आएको छ ।
साप्ताहिक झिल्का कविता लेखन अभ्यासका विगतका शृङ्खलामाझैँ यसपटक पनि सहभागीहरूको निकै उत्साहप्रद सहभागीता रहेकोे थियो । जसमा नेपाल, भारत, भुटान लगायत विश्वका विभिन्न देशमा रहेर नेपाली भाषा, साहित्यलाई निरन्तर माया गर्नुहुने ५६ जना झिल्काकारहरूको सहभागीता रहेकोे थियोे । यो उत्साहपूर्वक सहभागिताका लागि सम्पूर्ण सहभागीहरूमा संयोजक म्यामराज राईले हार्दिक धन्यवाद ज्ञापन गर्नुभएको थियोे ।
झिल्का कविताको उन्नयन, विकास र प्रवर्द्धन गर्नका लागि समाजले विभिन्न क्रियाकलापहरू सञ्चालन गर्दै आएको छ । त्यसमध्ये साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यास शृङ्खला पनि एक भएको र साप्ताहिक रूपमा निरन्तर सञ्चालन गरिने यसका परिकल्पनाकार एवम् झिल्का कविताका प्रवर्तक वसन्त अनुभवले बताउनुभयो ।
शृङ्खलाबारे प्रष्ट पार्दै शृङ्खला संयोजक/प्रशिक्षक म्यामराज राईले हरेक हप्ताको शुक्रवार राति १२ बजे अभ्यासको सूचना झिल्का कविता फेसबुक समूहमा राखिने र उक्त सूचनाको कमेन्टमा इच्छुक झिल्काकारज्यूहरूले स्वत:स्फूर्त आफ्ना उत्कृष्ट झिल्काहरू राखेर सहभागीता जनाउन सकिने बताउनुभयो ।
झिल्का कविता, नेपाली माटोमा उम्रिएको एक नवीनतम एवम् लघुतम प्रयोगवादी काव्य विधा हो । जसमा विम्ब, प्रतीक र अलङ्कारको प्रयोग गर्दै चोटिलो पाराले तीन हरफमा लेख्ने गरिन्छ । जसको पहिलो हरफले विषयवस्तुको उठान, दोस्रो हरफले विषयवस्तुको बिस्तार र तेस्रो अर्थात् अन्तिम हरफले भावलाई उत्कर्षमा पुर्याई समापन गर्ने गर्दछ । यसका प्रत्येक हरफमा तीन/तीन शब्दहरू हुने गर्दछन् । जम्माजम्मी नौ वटा शब्दमा एउटा झिल्का कविता पूरा हुने भएकोले यसलाई नौ शब्दको कविता पनि भन्ने गरिन्छ ।
झिल्का कविताका तीन हरफ मध्ये पहिलो र तेस्रो हरफमा अन्त्यानुप्रास हुनुपर्ने विधान छ भने दोस्रो हरफ स्वतन्त्र हुने गर्दछ । अर्थात् दोस्रो हरफको अन्त्यमा पहिलो र तेस्रो हरफको अन्त्यानुप्राससॅंग मिल्ने समध्वनिक अक्षर नभएमा उत्तम मानिन्छ ।
साप्ताहिक झिल्का लेखन अभ्यास शृङ्खला- ४७ मा सहभागी झिल्काकारहरूका सुन्दर झिल्काहरू-
…
१,
मनको कुरो भन्नू,
अग्रगामी पाइला बनाई
समुद्रभन्दा नदी बन्नू ।
२,
पातको गति पहेँलपुर
बालीबैँस निशानामा चलाऊ,
जिन्दगी नहोला भरपुर ।
३,
पूर्वबाट सूर्य उदाउॅंछ
बतास पश्चिमबाट बहला,
तिम्रो रामकहानीले हॅंसाउॅंछ ।
– म्यामराज राई
…
१,
के मतलब कसैको ?
यस्तै त हो
जीवन घामपानी सबैको ।
२,
मृत्यु एक सत्य
यस्तो बुझेर पनि
किन हुनु अपहत्या ?
३,
पाकेको फल स्वादिलो
अचार भयो भने
हुन्छ खाना रसिलो !
✍️दीपा समभाव
दुबेकोल खोटाङ
…
१,
चाहिन्छ मनको सफा
व्यवहारमा लागु होस्
संविधानका सबै दफा ।
२,
कुरा बुझौँ साथी
साँच्चै यो संसारमा ,
मानवता सबैभन्दा माथि ।
३,
अस्तित्वको खोजीमा लागौँ
क्षणिक अन्तै नडुलेर
आफ्नै पहिचानमा बाँचौँ ।
✍️भोज विवश मगर
गैंडाकोट -३ नवलपरासी पूर्व
…
१,
देशमा विकास भएन
उस्तै छ अवस्था
लुट्ने बानी गएन ।
२,
लुटेराको शासन देशमा
नयाँ पार्टी खोली
आउँछन् जोगीको भेषमा ।
३,
विकासमा युवा आऊ
गाउँघर फर्केर सबै
सुतेको सारा जगाऊ ।
✍️रबि पौडेल
दक्षिण भारत पाण्डेचरी
…
१,
खुसी राखौँ मन
सफा दिल हुँदा
सुक्दैन आफ्नो तन।
२,
युवा विदेश गए
देशमा बस्थे होलान्
रोजगारी तिनको भए।
३,
राखौँ सबैले पहिचान
चिनारी भनेको यही
भन्ने कुरा जान।
✍️अर्जुन प्रसाद चौलागाई
हालः-अमेरिका, बोस्टन।
…
१,
जीवनमा आउँछ कष्ट
हतास नहुनु कोही
हाँसेर पारौँ नष्ट ।
✍️संगीता खरेल
काठमाडौँ
…
१,
जवानीले ल्यायो आधी
तरङ्गित भए छालहरू
राखौँला अँगालोमा बाँधी।
२,
सपनीमा तिमीलाई देख्दा
लगाऔॅं पिरती भनी
मैले प्रेमपत्र लेख्दा।
३,
खुसी हुन्थ्यौ कति
नदेखे पनि विपनामा
बताऊ तिम्रो गति।
✍️सतीश पण्डित
भानु – ६, चुँदी तनहूँ (हाल चनपा – ६ मातातातीर्थ)
…
१,
बगेको खोला फर्किँदैन
नराख्नु काम भोलिको
समयले तिमीलाई पर्खिँदैन।
✍️होमप्रसाद नेउपाने
धरान,सुनसरी ।
…
१,
अमर हुन्छ नाम
सत्कर्म मर्दैन बुझौँ
गरौँ सधैँ सुकाम ।
✍️ ताराप्रसाद चापागाईँ
…
१,
भव्य, सभ्य हुनुपर्छ
जन्मदिन झिल्का कविताको
सबैको हित गर्छ।
२,
रचना देशको लागि
लेखौँ सबैको हितमा
बनौँ सबै सहभागी ।
३,
बेइमानको नपरौँ भर
चिनौँ चाल उसको
नभत्काऔॅं चिनेर घर।
✍️सुरेशकुमार पाण्डे
दाङ घोराही १८
…
१,
मनको भावनामा बगेर
सुमधुर आवाज निकाल्नु
कोइलीझैँ सदा बनेर ।
२,
हेर्नेछ सबैले त्यहाँ
नयन उठाएर खोजी
तिमी हुन्छौ जहाँ ।
३,
तिमी आवाजको धनी
मिठो लाग्छ सुन्दा
अत्यन्तै मलाई पनि ।
✍️अनुग्रह राना मगर ‘पुष्प’
पाँचखपन न. पा. ६ संखुवासभा ।
…
१,
युवा फर्की आऊ
देश डुब्नै लाग्यो
छिटो किनारा लगाऊ ।
२,
नाममा विकास भएको
जहीतही काम अधुरा
छोड्दै हेर गएको ।
३,
जन्मदिन पनि आएछ
झिल्का कविताले त
माया धेरै पाएछ।
✍️कला ढकाल
झापा
…
१,
मनका कुरा खाेलेर
इज्जत नष्ट होला
झुटो कुरा बोलेर।
२,
डाँफे, मुनाल नाच्ने
सुन्दर शान्त नेपालमा
स्वाभिमानी भएर बाँच्ने।
✍️राज कुमार राजभण्डारी खोटाङे
मध्यपुर ठिमी ५ संगम कोलोनी राधे राधे भक्तपुर ।
…
१,
खेल खेल्छन् खेलाडी
होहल्ला छ जताततै
एनपिएलको छ दहाडी ।
✍️नागेन्द्रप्रसाद यादव
…
१,
गर्नलाई सही कर्म
आखिर कसैले पनि
मान्न हुँदैन सर्म !
✍️आर्त अकुलीन
…
१,
मनमा नराख्नु कहिल्यै
गलत विचारको भण्डार
वारपार गर्नुपर्छ पहिल्यै।
२,
शङ्काले घर जलाउॅंछ
औंला नदेखाउनु अरूलाई
यसले संसारै ढलाउँछ।
✍️चुडामणी देवकोटा
पुरानोनैकाप काठमाडौँ
…
१,
मन हुन्छ सबैको
यसैले साथ देऊ
नदुखाऊ तिमी कसैको।
२,
चारैतिर फैलियो नाम
कति सुन्दर कामले
राख यस्तै सुनाम ।
✍️निमा छिरिङ भोटिया
जलढका कालेबुङ भारत
…
१,
सकारात्मक सन्देश दिँदै
झिल्का लेखन अभियान
बढ्यो विश्वमा फैलिँदै ।
२,
गर्छन् कुर्सीको खेल
शान्ति भएन देशमा
राजनीतिमा भयो झेल !
✍️अनिता भण्डारी
ताप्लेजुङ
…
१,
जगाऔॅं ज्ञानको भोक
सार्थक जीवन जिउनलाई
हटाऔॅं मनको शोक ।
२,
खराब बानी त्यागौँ
आलस्यता दूर भगाई
हामी सबै जागौँ ।
३,
काम गर्नु राम्रो
देशको सेवा गर्नु
कर्तव्य हो हाम्रो ।
✍️जयनारायण नेपाल
इलाम (हाल सूर्यविनायक २ बालकोट, भक्तपुर )
…
१,
ओजिलो भाव छरी
झिल्काको प्रवर्धन गरौँ
सबैले हातेमालो गरी l
२,
पढ्नेले आहा! भनोस्
हामीले कोरेको झिल्का
सबल सन्देशवाहक बनोस् l
✍️बाबुराम गौतम
गुल्मी
…
१,
भन्छन् राष्ट्र मेरै,
विकासमा छैन ध्यान,
भ्रष्टाचार गर्ने धेरै ।
२,
तराई, पहाड, हिमाल,
गौरव मेरो देशको,
स्वच्छ मन विशाल ।
✍️भुपेन्द्र राना मगर
धादिङ
…
१,
माया सबैमा हुन्छ
चाहे पशु होस्
दिलले दिललाई छुन्छ।
२,
वनपालेले जङ्गल फाँड्छन्
विश्वास रहेन कसैको
काठ आफन्तलाई बाँड्छन् ।
✍️नवराज भट्ट
कन्चनपुर
…
१,
आफूलाई भन्छन् अगुवा
नराम्रो काम गरेपछि
कुलेलम ठोक्छन् भगुवा !
✍️प्रेम थापा “मन”
बागलुङ
…
१,
बढाउन खोज्दा खोज्दै
निराशा भएर गयो
असफल कहाँ रोज्दै ।
२,
जीवन सजिलो चलाऊ
अरूको डाहा गरेर
मन किन बहलाऊ ?
✍️अम्बिका अधिकारी
झापा बिर्तामोड
…
१,
चोटमा लगाउनु मलम
मानहानि कसैको भये
रोक्दछु झिल्कामा कलम ।
✍️मोती योन्जन सुब्बा
दार्जिलिङ
…
१,
रोपेर आँगनमा काँडा
फूलको आशा नगर
आफन्त काट्छन् डाँडा ।
२,
अमूल्य मानव जीवन
आइन्न फर्केर कहिल्यै
अपाच्य वचन नभन ।
३,
अन्तस्करण शुद्ध राख
दिलमा विष भरेमा
भइन्छ जलेर खाक ।
✍️हिरालाल न्यौपाने
बागचौर नगरपालिका ८, कोटमौला सल्यान
…
१,
झिल्कालाई मलजल गरौँ
वरपिपल सरह बनाउन
माली बनेर लागिपरौँ।
२,
झिल्काले चेतना जगाउँदैछ
समाजमा व्याप्त विसङ्गतिहरू
कवितामार्फत बिस्तारै भगाउँदैछ।
✍️अरुण कुमार भुजेल
गोरूबथान, कालेबुङ, भारत
…
१,
जिन्दगीको अनुपम पाटो
सदैव सत्कर्ममा लागौँ
खुल्दछ चौतर्फी बाटो ।
✍️विष्णु पंगेनी(पाण्डे )
वालिङ्, स्याङ्जा
…
१,
जीवन कर्कलाको पानी ,
राखेर खुसी रहन्न,
सुख फुत्केर जानी।
२,
दुःखले माया गर्दा,
दु:खै साथी बन्यो ,
आत्तिन दुःख पर्दा।
३,
दुःख सुख चक्रमा
खुसी हुने रहेछ,
पाएको जिन्दगी वक्रमा।
✍️मनोहरी पौडेल
गैडाकोट १
…
१,
कति भन्नु मैले ?
बुझाउनै सकिनॅं होला
पछुतायौ नि ऐले ।
२,
जीवन जोशले चल्दैन
सम्झाउॅदा पटक्कै नबुझ्ने
काँचो दाउरा बल्दैन ।
३,
छानो खरकै होला
मनमा भएको मायाले
पक्कै गगन छोला ।
✍️राजेशराज गड्तौला
काँडाघारी, काठमाडौँ
…
१,
साप्ताहिक झिल्का लेखन
सहभागी बनौँ सबै
लगाएर तन मन।
✍️पुष्पा सुवेदी
नेपालगन्ज, बॅाके।
…
१,
दैनिक गर्नुपर्छ काम
हातमुख जोर्ने बाहना
नगरे पाइॅंदैन माम।
✍️सुनगाभा पोखरेल
कपिलवस्तु
…
१,
रिसको कारण अज्ञान
अचम्मको हुन्छ यो
यसको हुँदैन ज्यान ।
२,
अँध्यारोमा केही देखिन्न
धेरै कुकृत्य मध्यरातमा
गरिबीको कथा लेखिन्न ।
३,
सौगातलाई भन्दैछन् घुस
आफ्नै परिभाषा मान्छेको
इतिहास केलाउॅंदा फासफुस ।
✍️प्रद्युम्न चालिसे
भक्तपुर कटुञ्जे ।
…
१,
बालकबालिकालाई भने युवराज
उपहारको खजानाको साथ
चाँडै आउॅंदैछन् सन्तकलाज ।
✍️संगमानंद पत्रकार
चूरु-राजस्थान, भारत
…
१,
हाँसेर बोल्ने बानीले
जोशमा होस गुमाउॅंदा
दुख पाइन् नानीले !
✍️मन्दिरा सेढाई
मलेखु, धादिङ
…
१,
सत्ता हत्याउने दाउ
जनता सधैँको रैती
नेतालाई पुगेन भाउ !
२,
सतिले सरापेको देश
कहिल्यै सुपुत्र बनेनन्
धेरैको सेताम्मे केश !
३,
समृद्धिको दिवा सपना
भ्यागुताको धार्नी जोखाइ
सत्ता समाल्ने जपना ।
✍️ऋजु दिल्पाली (राजेन्द्र घिमिरे)
इटहरी १ हलगडा सुनसरी
…
१,
कर्मको गोरेटो राम्रो
भविष्य फलोस् फुलोस्
कामना सन्तानमा हाम्रो ।
✍️समुन्द्रा शर्मा
…
१,
डुब्न लागेको घाम
सम्झन्छु वृद्ध बाबुआमा
पुकार्दै भगवान् राम !
२,
पुस, माघको जाडो
गाह्रो भयो थेग्न
भइदिन्छ रौँ ठाडो !
३,
पर्खी बस्नु होला
अवश्य फर्कनेछु म
जब फर्कन्छ खोला ।
✍️वसन्त अनुभव
दाङ
…
१,
जाडोले सुरुवात गर्यो
सबैले ख्याल गर्नु
हिमालमा हिउँ पर्यो ।
२,
आगो ताप्नु मुढाको
शरीर न्यानो पार्छ
कुरा सुन्नु बुढाको ।
✍️बुद्धिमान दनुवार ( सुरुङ्गेली कान्छो )
कनकाई ४ झापा
…
१,
भोलिका कर्णधार देशका
उज्यालो दिपक जगाउन
सुहाउँदो एकै भेषका ।
२,
नटिप्नु काँचो कचिलो
चुँडेर नफाल्नू, कसैले
खाने पकाएर रसिलो ।
३,
शीतको बढ्दै लहर
अनाथ वृद्धवृद्धा रोगी
बाआमालाई भयो जहर ।
✍️भगवती दवाडी
झापा
…
१,
गइसक्यो मङ्सिरको मैना
पोहोर साल लगाएको
जाले रुमाल बैना ।
२,
आच्छु ! बनायो दाँतै
शुरुवातमै यो मङ्सिरको
सिरेटोले हल्लायो आँतै ।
३,
आहा ! घामै घमाइलो
पारिलो भिर पहराकै
जाडोमा न्यानै रमाइलो ।
✍️कमल थापा
दार्मा -६, सल्यान ।
…
१,
विद्धानहरूलाई कसैले छेकेनन्
तर आमा, बाउ
बनाउने शुत्र भेटेनन्।
✍️रमेश दियाली
शेल्पू सिटोंग दार्जिलिङ
…
१,
समयको प्रगति नहेर्ने
झिल्का कविताको कमाल
देशले कोल्टो नफेर्ने ।
२,
कविले कवितामा लेखेको
कसैले नबुझ्ने भयो
विकास खोइ देखेको ?
३,
समाजको एक फूलबारी
कलम कापीको कमाल
झिल्का कविताबाट जानकारी ।
✍️भोलामान बर्देवा ‘वैरागी माइलो’
धरान – ८, सुनसरी
…
१,
अनुभवको खानी रहेछ
जीवन भन्नु मान्छेको
हन्डर ठक्कर सहेछ ।
✍️पुष्पा राई
बादेल, खोटाङ
…
१,
सुख शान्ति साट्न
झिल्का कविता लेखी
सक्छौँ दुःख बाट्न !
२,
हातेमालो गरी अब
पारौ देशै झिलिमिली
लक्ष्यमानै टेकौँ सब ।
✍️विवश पारदर्शी
झापा
…
१,
झिल्का कविता राम्रो
समाजका विसङ्गति हटाउॅंदै
हिॅंड्नु कर्तव्य हाम्रो ।
✍️दुर्गा भट्टराई
मोरङ
…
१,
लक्ष्यमा दौडदा दौडदै
लगाउन सकिँदैन पार
पोखरीमा पौडदा पौडदै ।
२,
प्रेममा भएँ काकाकुल
पाएपछि मैले धोका
हान्यो मुटुमा सुल ।
३,
क्यानभासमा तिम्रो तस्वीर
थिएँ सजायको मैले
तर रहेनछ तक्दिर ।
✍️डम्बर थामी ‘अनुपम’
कालिन्चोक गा.पा. -६ , दोलखा ।
…
१,
जीवन सधैँ चल्छ
आज प्रगति देख्दाखेरी
दुनियाँ किन जल्छ।
✍️सानु जोशी
सुदुर पश्चिम दार्चुला
…
१,
स्वतन्त्रतामै फुल्छन् फूल
पराधीनता स्वीकार्य हुँदैन
यथास्थितिमा रमाई नभुल।
✍️देव मगर
तिनाउ, पाल्पा।
…
१,
अजर रहन काम
गरौँ सेवा समाजको ,
राखौँ मिलेर नाम ।
२,
राम्रो कार्य गरौँ
धनकै लागि भनेर ,
कहिल्यै पछि नपरौँ ।
३,
शब्दको फूल चुनेर
पोख्छु आफ्नो भावना ,
झिल्काको डोरीमा उनेर।
✍️सीमा कार्की समर्पण,
मेलचोक पर्सा
…
१,
पिर नलिनेले हँसाउँछ
बाँच्न सिकाउँछ उसैले
सबैलाई मित बनाउँछ।
२,
तेल रहेसम्म बलेका
हामी यस धरामा
निमित्त मात्र बनेका ।
३,
परिश्रमीले रोटी कमाउँछ
दयालु बनेमा सबै
प्रभु मन पलाउँछ।
✍️कार्की डिबी माकुम
सुनवल-४, नवलपरासी
…
१,
तराई ,पहाड ,हिमाल
प्राकृतिक सौन्दर्यको गहनाले
सिॅंगारिएको हाम्रो नेपाल ।
२,
वीर, वीराङ्गनाको देश
गर्भदेखि नै हामीलाई
बहादुर बनाएको परिवेश ।
३,
हातमा खुकुरी उचाली
शत्रुमाथि जाई लाग्ने
हामी वीर नेपाली ।
✍️रुना कर्माचार्य दाहाल
चितवन
…
१,
उदाउॅंदो सूर्यको खोजीमा
रित्तिॅंदैछन् हाम्रा गाउॅं ,
धन भर्न गोजीमा ।
✍️सुस्मिता अधिकारी
काठमाडौँ
…
१,
खुसी हुन सिकौँ
हर्ष या विष्मातमा
रमाउन समय झिकौँ ।
२,
मन पर्छ झिल्का
खुसी मिल्छ लेखेर
नआए सिधै मिल्का ।
✍️धनमाया चौधरी
कैलाली
…
१,
भ्रष्टाचार मौलाउँदैछ दैनिक
आवाज उठाउनु अपराध
चलन अहिले सामाजिक।
२,
स्वदेशी उत्पादन कुहाई
आयात विदेशी सामान
अर्बौं रुपैयाँ बुझाई ।
३,
धेरै बिरालो भयो
मरेन मुसा एउटै
देश ओरालो गयो।
✍️बिमल पोखरेल
धरान-१७, पटनाली
…
१,
परिस्थितिले पछ्याउँदै लाँदा
आँखा चिम्लेरै हिॅंड्नुपर्ने
विषाक्त हावा खाँदा।
२,
दुईदिन मिठो खाएको
आज हावामै विष
उपहारमा चोट पाएको।
३,
वचनले किन मारेको ?
सङ्घर्ष गरेकै छु
जिउँदै बर्खी बारेको !
✍️राजेश्वरी राजोपाध्याय
ललितपुर
::::::::जय झिल्का साहित्य ! :::::::::