काठमाडौँ। साप्ताहिक ‘टुक्का माथि टुक्का’ व्यङ्ग्यात्मक टुक्का लेखनको १०१ औँ शृङ्खला सम्पन्न भएको छ ।
अभ्यासमा नेपाल लगायत विश्वका ५४ जना नेपाली भाषी टुक्काकारहरूको सहभागिता रहेको कार्यक्रम संयोजक/ प्रशिक्षक एवम् टुक्का साहित्य समाजका उपाध्यक्ष वसन्त अनुभवले बताउनुभयो । टुक्का साहित्य समाजको आयोजनामा उक्त शृङ्खला विगत लामो समय देखि नियमित रूपमा सञ्चालन हुँदै आएको छ।
टुक्का कविताको उन्नयन, विकास र प्रवर्द्धन गर्ने हेतुले समाजले विविध किसिमका कार्यक्रम गर्दै आइरहेको छ । टुक्का लेखनमा पृथकता एवं फरकपन भित्राउने सिलसिला अन्तर्गत यस शृङ्खला सञ्चालन गरिदै आएको समाजका संस्थापक अध्यक्ष, टुक्का प्रवर्तक एवम् कार्यक्रमका परिकल्पनाकार ताराप्रसाद चापागाईंले बताउनुभयो ।
टुक्का लेखनका लागि एक व्यङ्ग्यात्मक टुक्का राखिने र त्यसैमा आधारित रहेर गहन भावको एक एक टुक्का सहभागीले राख्नुपर्ने संयोजक अनुभवले जनाउनुभयो ।
‘टुक्का माथि टुक्का’ व्यङ्ग्यात्मक टुक्का लेखनको १०१ औँ शृङ्खलाको लागि प्रतिनिधि टुक्काको रूपमा समाजका उपाध्यक्ष वसन्त अनुभवले समसामयिक विषयमा लेख्नुभएको व्यङ्ग्यात्मक टुक्कालाई राखिएको संयोजक अनुभवले बताउनुभयो ।
अभ्यासका लागि राखिएको प्रतिनिधि टुक्का
महिनौँ बित्यो दर खादैमा, मासु रक्सी चिउरा,
नाङ्गो तन यो कम्मर मर्काई, —–गाउँदै बेसुरा ।
वसन्त अनुभव
घोराही, दाङ
सहभागी टुक्काकारहरूले अभ्यासका क्रममा सृजना गर्नुभएको टुक्काहरू
[१]
वर्ष दिनको तीज पर्व, दर नखाई भएन,
ऋण काढेर खादा हजुर ! घरबासै रहेन ।
🔹वसन्त अनुभव
[२]
जहाँ पनि देखिन्छन् त नेताकै मान्छे,
बाँडहरू अघि सर्छन् बनेर भान्छे ।
🔹पवन कुमार बुढाथेाकी
काठमाडौँ
[३]
तीजको नाममा मात्तिएर रक्सी बोतल,
यसैगरी तिम्रा आन्द्रा भुँडी सबै खोतल ।
🔹प्रेम थापा “मन”बागलुङ
[४]
धनाढ्यहरूले महिनौँदेखि मनाउँदैछन्, नाचगान गर्दै तीज,
ऋण काढेर खाँदाखेरि तिर्ने छैन, घरमा अन्न एक पाथी बीज।।
🔹कबिताहरी
सुन्दर हरैंचा नगरपालिका १ मोरङ
[५]
जिन्दगानी पाएको हो रमाइलो गर्न,
जे जे खाउँ के खाँचो हौ आफ्नो पेट भर्न ।
🔹गुणनिधि घिमिरे, अमेरिका
[६]
पैसासँग बिक्न थाल्याे माैलिक संस्कृति हाम्राे,
विदेशीकाे अन्धानुकरण विकृति भाे राम्राे ।
🔹निरज कोइराला
[७]
दर पनि कस्तो आउन थाल्यो बोतल भित्रमा,
हेरेर नि के भनौं खै, अचम्मै लाग्ने यो चित्रमा।
🔹अनुग्रह राना मगर ‘पुष्प’
पाँचखपन नपा – ६ संखुवासभा ।
[८]
पहिलेको जस्तै न तिज आयो न भेटियो दर,
मेला पर्वको पनि कहाँ रह्यो पहिले झैँ भर ।
🔹सुरेशकुमार पाण्डे ०९-०९-२०२३
[९]
पैसासॅंग तुलना गर्दै मनाउॅंदा तीज,
पछि एक गेडा नरहॅंला घरमा बिज।
🔹अर्जुन प्रसाद चौलागाई
रामेछापः-सुनापति-१ हालः-अमेरिका,बोस्टन।
[१०]
मौलिकतामा भित्रिएको विकृतिले आकाश छोयो,
संस्कृति हराउला कि भन्ने सन्तापले मन रोयो ।
🔹गंगा खड्का
बूढानीलकण्ठ , काठमाडौँ
[११]
दुईदिनको जिन्दगी हो मोजमस्ती गर्छौं,
आज पनि दर खान अर्को टोलमा सर्छौं ।
🔹सरिता सेढाई धादिङ
[१२]
पहिला पहिला एकदिन मनाउने तिज अहिले महिनौँ मनाउने,
रेष्टुरेन्टमा गई दर खाएर निस्कदाखेरि डुङ्डुन्ती हुन्छ गनाउने।
🔹राज कुमार राजभण्डारी “खाेटाङ्गे”
मध्यपुर ठिमी ५ संगम काेलाेनी भक्तपुर ।
१३)
न कसैको डर छ यिनीलाई, आधुनिक दर खान,
गरिब माइती छाडा छन् चेली, खोज्दैनन् माइत जान ।
🔹सरस्वती भट्ट
१४)
तिजको नाउँमा फैलिएको छ शैली पाश्चात्य,
पुरुषभन्दा बढी नारीहरू बने अमात्य ।
🔹समुद्र
जल्जला७गण्डकी
१५)
महिनौँदेखि दर खाने यो कस्तो चलन आयो,
रक्सी, बियर ह्विस्कीसँगै, बेसुरमा नाँच्न पायो ।
🔹एवाइ प्रभात
धनकुटा छेन्ताङ सहिदभुमि-३,कोङ्लाङ
हाल मोरङ
१६)
पहिलेझैँ कहाँ छ, नारीको दर खाने तरिका,
आजकल त वाइन पो पिउछन् थरीथरीका।
🔹शंकर कार्की, थाहा नगरपालिका ३ मकवानपुर।
१७)
आधुनिक तिज भन्छन् स्वतन्त्रताकाे दुरुपयाेग भयाे,
ह्विस्की वाइन डिस्काेमा तिज डुब्याे विकृती छाउँदै गयाे ।
🔹ताराप्रसाद चापागाईँ
धुनिबेसी ।
१८)
महिनौँ दिन भोज, मदिरापान, यो कस्तो संस्कृति ?
सच्याइदेऊ शिव ! तिमीले हरे, तिजको विकृति ।
🔹ध्रुव श्रेष्ठ,
खोटाङ वजार,
हाल नरेफाँट,काठमाडौ ।
१९)
चाडबाड भन्दै नसा र रक्सी धेरै खायो,
सन्चै नहुने रोग लागेपछि होश पायो ।
-चन्द्रप्रकाश `कमल´
तिनाउ-१ कचल,पाल्पा।
२०)
रक्सी मासु बियर हातमा दर खान बसेका,
तिजमा नाँच्न गाउन भन्दै डिस्काे बार पसेका।
🔹भवानी पाेखरेल (बाबू विराज)
बाणगङ्गा १ चार नम्बर कपिलवस्तु
२१)
दिनभरि होटलमा मदिराले नुहाउँछन्,
मिलिजुली टिकटक खोली तिज मनाउँछन्
🔹गम्भीर दुवाडी
गजुरी-५, धादिङ्ग
२२)
आधुनिक जमाना छ, दर त जताततै खानै पर्यो,
एकछाक मात्रै माइत अरू सबै होटलमा टर्यो ।
🔹राजेशराज गड्तौला
रतुवामाई- १०, मोरङ
हाल- काँडाघारी, काठमाण्डौ
२३)
हुने कुरा हुँदै गर्छ मन बहलाउनुपर्छ,
अभिनय होला हजुर तन तन्काउनुपर्छ ।
🔹नन्दलाल आचार्य, उदयपुर ।
२४)
बल्ल बल्ल पाएका छौँ रक्सी र चिउरा खान,
जिउँदो छँदै मोज गर्ने हो, मरे के छ लान ?
🔹बुद्धिमान दनुवार (सुरुङ्गेली कान्छो )
कनकाई ४ झापा
२५)
तिजको दर महङ्गो भो मासु र बियर,
शरीरलाई हानी गर्छ नखाऊ डियर !
🔹कमला देवकोटा ,
पाल्पा
२६)
छाडा भयाे तिजकाे मर्म हुन्छ के के घरमा ?
बधुलाई त लाग्छ मजा हुन्छ लाज वरमा ।
🔹जी.वि.चिन्तन दाङ
२०८०/०५/२३ बिहान ७:३३
२७)
फेसन भयो तिज र दरखाने पर्व,
गर्न छोडे भयो अब संस्कृतिमा गर्व ।
🔹मन्दिरा सेढाई
मलेखु,धादिङ
२८)
नारीको हाँसो खुशी, समाजलाई सैह्य छैन,
दुःख र पीडा पोख्नु मात्रै गीत सङ्गीत हैन ।
🔹पुष्पा सुवेदी
नेपालगञ्ज, बाँके ।
२९)
तिज भनेर नाच्ने सेता साप्रा देखाएर,
सकियो थिति विकृतिको नाम लेखाएर ।
🔹नवशिला,
बेलबारी-२,लालभित्ती,मोरङ।
३०)
कस्तो तिज मनाउँदैछौ संस्कृति माथि गरी अत्याचार,
यही स्वाङले पुरुषहरू वाध्य हुन्छन् गर्न भ्रष्टाचार ।
🔹चिरञ्जीवी श्रेष्ठ,
धनकुटा ।
३१)
आयो है परिवर्तित समाजमा दरको अनौँठो रुप,
लाएनन् दुःखीमा मलम देखाएनन् स्वतन्त्रताको धुप
🔹सुस्मिता अधिकारी ,काठमाडौँ
३२)
ईर्ष्या गर्ने गर्दै गरुन्, दर खाने हो ठोकेर,
खुट्टा टेक्नै नसकिएमा, लैजाने छन् बोकेर।
🔹होम प्रसाद नेउपाने
धरान,सुनसरी।
३३)
खाने चिज हैन मदिरा आवश्यक पनि छैन – यसैको छ विश्वबजार,
नखानुस् भन्दा कसैले टेर्दैन आजकल फेसनालिटी देखियो हजार ।
🔹चुडामणी देबकोटा
चनपा १३ काठमाडौ
३४)
रहरले याे जिन्दगी कहाँ पुरायो नारी,
संस्कृति बचाऊ, नल्याऊ विकृतिका भारी।
🔹शोभा आचार्य गौतम
३५)
छाडा प्रवृत्तिले समाजमा नसोचेको अड्डा जमाइयो,
चाडपर्वमा सर्वत हैन मदिरा बोतल समाइयो ।
🔹अम्बिका अधिकारी
झापा बिर्तामोड
३६)
एकरात खाने दर त भयो महिनौँ पाटी,
रम, बियर चलाइदिने चेली कति आँटी ।
🔹त्रिलाेचन भण्डारी
मेचीनगर,झापा
३७)
दरकाे नाउँमा वर जाला कि तिजमा यसपालि,
देखासिकी गर्ने हुँदा घरै अब हुने भयो खाली ।
🔹रामप्रसाद पुरी,बादेल खाेटाङ
३८)
संस्कृति र संस्कार बिर्सिएर कोही होटल गए,
देखासिकी गर्न खोजेर हेर ऋणका भागि भए।
🔹दुर्गा आचार्य
मोरङ
३९)
कस्तो रीति आयो अचेल चाडपर्व बेढङ्गी,
रक्सी चुरोट मदिराले बढा’को छ महङ्गी ।
-पद्मा पाण्डे
पथरी मोरङ
४०)
नयाँ नेपाल सारै राम्रो महिनौँ तिज मान्न पाइन्छ,
निर्धक्कसँग नाँच्दै गाउँदै मात्दै दर रक्सी खाइन्छ !
🔹विवश पारदर्शी
झापा
४१)
तिज आयो अब खानु छ दर,
रक्सी पिउनेको के छ र भर ?
🔹नागेन्द्रप्रसाद यादव , दाङ
४२)
वर्षदिनको चाड तिज, संस्कृति हाम्रो,
मदिरा पिउने चलन , होइन राम्रो ।
🔹बिके मुखिया
दार्जीलिङ, भारत।
४३)
महिलाहरू खुम्चिएर बस्ने दिन गयो,
नारी पुरुष समानता आयो राम्रै भयाे ।
🔹केशवप्रसाद ढकाल ‘प्रीतबीज’
सिरान्चाेक-७, उपल्लो गाेहाेरे, गाेरखा
४४)
दर स्थलमा भएतापनि झिलिमिली झिल्ला,
नसाको तालमा मिचिन्छ कि आबरुको किल्ला ।
🔹बाबुराम गौतम, गुल्मी
४५)
न नियन्त्रण छ, न त बन्द छ बजार व्यवस्था ,
श्रम विदेश यहाँ मोजमस्ति नाजुक अवस्था।
🔹मनोहरी पौडेल
गैडाकोट १
४६)
हिँडेका सबै जीवन मार्ग हृदय सिएर,
बिग्रेका हेर मानिस धेरै मादक पिएर !
🔹आर्त अकुलीन, कैलाली
४७)
तिमी पुरुष रमाउँदै वर्षैदिन भट्टी तिर जाने,
मैले पनि तिजको दरमा रक्सिसँगै चुरोट ताने ।
🔹सुशीला शिखा
काठमाडौं, कागेश्वाेरी ..
४८)
पुर्खाले बसालेकाे संस्कार , सन्ततिकाे नासाे ,
माैलिक संस्कृतिलाई भुल्दै गए पर्ला पासाे ।
🔹प्रद्युम्न चालिसे
भक्तपुर कटुञ्जे ।
४९)
नेपाली संस्कृति बचाउन गुहार,
त्यति धेरै नलाउनु गहना हार।
🔹भगवती दवाडी ,झापा
५०)
दरसँग रक्सी मासु खाइकन तिज पर्व मनाउँछौ,
आधुनिक फेशनमा विकृति हाली संस्कृति जनाउँछौ ।
🔹राजेन्द्र प्रधान ‘पासा’ दार्जिलिङ ।
५१)
विकृति नै विकृति छायाे तिजकाे पर्व,
लाग्दैन हाे कहिल्यै पनि मनैमा गर्व ।
🔹सहयात्री शाेभा अर्याल
बुटवल , रुपन्देही
५२)
विकृति पनि कतिसम्म बढेको छ भन्न कठिन भयो,
बियरको बोतलसँग रमाउन पर्ने बाध्यता भयो।
🔹नारायण कोइराला
तानसेन,पाल्पा
५३)
एक सालपछि आएको तिज मज्जाले पियौँ
स्वतन्त्रताको प्रतीक झैँ खुल्ला रुपले जियौँ ।
🔹प्रदीप के रिमाल
इटहरी, सुनसरी।
५४)
अब यस्ताे विकृती नगराैँ सबैलाई हटाऊँ,
महिनाैँ दिनकाे तिजलाई एकैदिन अटाऊँ।
🔹कल्पना भण्डारी
सिन्धुपाल्चोक जिल्ला हाल (काठमाडौँ )